Czyrak (kiedyś nazywany furunkułem) to bolesna zmiana skórna wywołana przez infekcję bakteryjną mieszka włosowego. Może występować praktycznie wszędzie. Najczęściej powstaje na twarzy, karku, pośladkach i przedsionku nosa. Częstym miejscem występowania jest także przewód zewnętrzny ucha. Jakie są przyczyny i objawy czyraka ucha? W jaki sposób się go leczy?
Czym jest czyrak ucha?
Czyrak jest bakteryjnym zapaleniem mieszka włosowego oraz tkanek, które go otaczają. Charakterystyczne dla niego jest wytworzenie czopa martwiczego.
Czyrak może występować w różnych miejscach. Czyrak ucha powstaje zazwyczaj tam, gdzie znajduje się dużo gruczołów łojowych i potowych. Najczęściej przy wejściu do kanału słuchowego, ponieważ w tym miejscu pory mieszków włosowych są często zanieczyszczone złuszczonym naskórkiem, kurzem i woskowiną wydostającą się z ucha [1].
Przyczyny czyraka ucha
Czyrak ucha to częsta przypadłość. Jakie są jej przyczyny?
Za rozwój zmian chorobowych odpowiada bakteria Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty). Wnika on do mieszka włosowego z zewnątrz, a następnie wywołuje stan zapalny.
Czynnikami, które zwiększają ryzyko wystąpienia czyraka (szczególnie form nawracających), są:
- osłabienie układu immunologicznego spowodowane np. zakażeniem wirusem HIV, leczeniem immunosupresyjnym;
- ogólne wyniszczenie organizmu;
- cukrzyca;
- choroba nerek;
- osoby starsze i dzieci;
- niezdrowy styl życia (zbyt mała ilość snu, narażenie na stres);
Po zainfekowaniu mieszków włosowych przez bakterie powstaje zaczerwienienie. W ciągu tygodnia rozwija się z niego pełnoobjawowy czyrak [1].
Objawy czyraka ucha
Jak wygląda czyrak? W początkowej fazie rozwoju może być mylony z zapaleniem mieszków włosowych. Jednak z czasem zamienia się w ropny guzek. Najpierw z ropnym, a potem z martwiczym czopem.
Czyrak ma tendencję do samoczynnego opróżniania się, które prowadzi do powstania kraterowatego ubytku skóry, a następnie niewielkiej blizny. W niektórych przypadkach czyrak ucha pęka i pozostawia po sobie zagłębioną bliznę.
Oprócz charakterystycznej zmiany pojawiają się silne dolegliwości bólowe. Nasilają się one głównie w nocy, przez co utrudniają sen. Zdarza się również, że promieniują do stawu skroniowo-żuchwowego i powodują ból przy otwieraniu ust.
Ponadto u osób z czyrakiem ucha obserwuje się objawy, takie jak: podrażnienie i swędzenie okolicy ucha, gorączkę i dreszcze związane z zakażeniem bakteryjnym, powiększenie węzłów chłonnych szyi (głównie podżuchwowych i podbródkowych) i czasową utratę słuchu wynikającą z zatkania kanału słuchowego przez rozrastającego się czyraka [1, 2].
Leczenie czyraka ucha
W przypadku pojawienia się zmiany przypominające czyraka należy zgłosić się na wizytę do lekarze dermatologa. W jaki sposób specjalista ustala rozpoznanie? Diagnoza jest stawiana na podstawie charakterystycznego obrazu klinicznego. W niektórych przypadkach lekarz może zdecydować o konieczności wykonania badania mikrobiologicznego, pobrania wymazu z nosa (potrzebnego do badania w kierunku nosicielstwa gronkowca złocistego), a także badań wykorzystywanych w diagnostyce zaburzeń układu immunologicznego lub cukrzycy.
Po ustaleniu rozpoznania wdrażane jest indywidualnie dobrane leczenie. Jego przebieg zależy od różnych czynników m.in. natężenia objawów i wielkości czyraka.
Leczenie czyraka ucha obejmuje metody farmakologiczne, chirurgiczne oraz domowe sposoby (w przypadku niewielkich zmian). Farmakoterapia polega na podawaniu antybiotyków i leków przeciwbólowych. Z kolei leczenie chirurgiczne to nacięcie czyraka, które wykonuje się za pomocą bardzo cienkiego skalpela lub igły. Wdraża się je w przypadku dużej zmiany oraz silnych dolegliwości bólowych.
Nie zawsze konieczne jest leczenie farmakologiczne lub operacyjne. W przypadku małych czyraków, które nie powodują silnego bólu, wystarczające może okazać się stosowanie wilgotnych i ciepłych okładów lub maści ichtiolowej. Przy czym należy pamiętać, że niewskazane jest stosowanie domowych metod, takich jak samodzielne nakłuwanie czyraków. Wiąże się to z ryzykiem rozsiewu bakterii i uogólnionego zakażenia [1].
Przypisy
[1] https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/168870,czyrak
[2] Buksińska, Małgorzata Monika, Henryk Skarżyński, and Kinga Cyra. "Czyrak przewodu słuchowego zewnętrznego–opis przypadku." Nowa Audiofonologia 9.2-3 (2021): 22-25.
