Kręgosłup pełni rolę narządu podporowego, osłony rdzenia kręgowego, a także narządu ruchu. Choroby, które rozwijają się w jego obrębie, wiążą się nie tylko z bólem i uczuciem dyskomfortu. Mogą być na tyle poważne, że znacznie utrudniają lub uniemożliwiają wykonywanie codziennych czynności. Ich lista jest długa. Do pięciu najczęstszych chorób kręgosłupa należą: dyskopatia, choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, stenoza kanału kręgowego i osteoporoza.
Czym są choroby kręgosłupa?
Choroby kręgosłupa to różnorodne schorzenia, które dotyczą kręgosłupa. Wśród najczęstszych wymienia się m.in.:
dyskopatia – choroba zwyrodnieniowa dysku, czyli krążka międzykręgowego (elementu oddzielającego kręgi);
choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa – charakteryzuje się postępującym uszkodzeniem chrząstki stawów międzywyrostkowych i krążków międzykręgowych;
zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) – choroba, w której przebiegu dochodzi do usztywnienia stawów kręgosłupa i krzyżowo-biodrowych na skutek stanu zapalnego;
stenoza kanału kręgowego – zwężenie światła kanału kręgowego (inaczej ciasnota kanału kręgowego), kanału korzenia nerwowego lub otworu międzykręgowego, które prowadzi do podrażnienia lub uszkodzenia struktur nerwowych;
osteoporoza – schorzenie, które charakteryzuje się zmniejszeniem gęstości kości prowadzącym do złamań nawet przy niewielkich obciążeniach [1, 2,3, 4, 5];
Przyczyny chorób kręgosłupa
Jakie są przyczyny powstawania jednych z najczęstszych chorób kręgosłupa? W przypadku dyskopatii jest to zazwyczaj zbyt duży nacisk na krążki międzykręgowe lub upośledzenie procesów przemiany materii w obrębie tkanki dyskowej.
Nadwaga i otyłość, które są przyczyną zbyt dużego nacisku na krążki międzykręgowego, mogą być również przyczyną choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Wśród innych przyczyn tego schorzenia wymienia się także późny wiek, złamania, dodatni wywiad rodzinny, a także częste wykonywanie czynności, podczas których elementy kostno-stawowe są poddawane dużym obciążeniom.
Jakie jeszcze mogą być przyczyny chorób kręgosłupa? Do czynników, które zwiększają ryzyko ich wystąpienia, wymienia się także:
złe nawyki posturalne,
siedzący tryb życia,
niedobory pokarmowe (jedną z przyczyn rozwoju osteoporozy jest niedobór witaminy D i wapnia).
Objawy chorób kręgosłupa
Objawy chorób kręgosłupa różnią się w zależności od jednostki chorobowej. Jednak są też dolegliwości, które pojawiają się w przebiegu większości schorzeń. Mowa tu o:
ból pleców;
ograniczona ruchomość spowodowana sztywnością lub bólem kręgosłupa;
osłabienie mięśni na skutek ich nieodpowiedniego ukrwienia lub uszkodzenia nerwów;
problemy z koordynacją i równowagą;
uczucie drętwienia i mrowienia;
bóle głowy (szczególnie w przypadku chorób obejmujących odcinek szyjny);
ból promieniujący do innych części ciała [1, 2, 3, 4, 5];
Leczenie chorób kręgosłupa
Diagnostyka chorób kręgosłupa obejmuje szczegółowy wywiad lekarski, a także:
tomografię komputerową,
rezonans magnetyczny,
ultrasonografię,
scyntygrafię kości,
badania laboratoryjne krwi (m.in. oznaczenie poziomu wapnia i fosforu we krwi).
Leczenie zależy od różnych czynników (m.in. wieku chorego, przyczyny dolegliwości, stopnia zaawansowania schorzenia) i obejmuje kilka metod. W przypadku chorób kręgosłupa wykorzystuje się zarówno metody farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne.
W przypadku łagodnych lub umiarkowanych dolegliwości bólowych lekarz może zalecić zażywanie leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych, a także stosowanie domowych metod na złagodzenie bólu (np. używanie żeli lub maści o działaniu rozgrzewającym i przeciwbólowym).
Leczenie chorób kręgosłupa powinno być wielokierunkowe, więc uzupełnieniem farmakoterapii i domowych metod jest rehabilitacja. Obejmuje ona masaże (które pobudzają krążenie krwi i pomagają rozluźnić mięśnie), zabiegi laserowe wspomagające regenerację tkanek, krioterapię, a także elektroterapię [1, 2, 3, 4, 5].
Profilaktyka chorób kręgosłupa
W ramach profilaktyki chorób kręgosłupa warto dbać o urozmaiconą dietę, regularną aktywność fizyczną, a także zachowanie prawidłowej postawy ciała.
Przypisy
[1] TM, Domżał. "Bóle krzyża–rozpoznawanie i leczenie." Medycyna po Dyplomie 12.189 (2011): 34-45.
[2] Janiszewska, Mariola, et al. "Osteoporoza jako problem społeczny–patogeneza, objawy i czynniki ryzyka osteoporozy pomenopauzalnej." Probl Hig Epidemiol 96.1 (2015): 106-114.
[3] https://www.termedia.pl/reumatologia/Postepy-w-leczeniu-choroby-zwyrodnieniowej-kregoslupa,16461.html
[4] https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/65977,zesztywniajace-zapalenie-stawow-kregoslupa-zzsk
[5] http://chirurg-kregoslupa.pl/zwezenie_kanalu_kregowego.html
