Choroba Krabbego jest rzadką i często śmiertelną lizosomalną chorobą spichrzeniową, która powoduje postępujące uszkodzenie układu nerwowego. Choroba obejmuje dysfunkcjonalny metabolizm sfingolipidów i jest dziedziczona autosomalnie recesywnie. Nazwa choroby pochodzi od nazwiska duńskiego neurologa Knuda Krabbego.
Czym jest choroba Krabbego?
Osoby z chorobą Krabbego mają niedobór produkcji galaktozyloceramidazy, co powoduje rozległą degenerację osłonek mielinowych otaczających nerwy w mózgu. Bez osłonek mielinowych komórki w mózgu ulegają degeneracji, a układ nerwowy organizmu nie działa prawidłowo.
Około 85 do 90 procent przypadków choroby Krabbego zaczyna się w okresie niemowlęcym (początek w wieku 6 miesięcy), ale może również rozwinąć się ona w późniejszym życiu.
Obecnie nie ma lekarstwa na chorobę Krabbego, a większość niemowląt z tą chorobą umiera przed ukończeniem 2 lat.
Choroba Krabbego jest również znana pod następującymi nazwami:
- niedobór galaktocerebrozydazy (GALC)
- niedobór beta-galaktozydazy galaktocerebrozydu
- niedobór galaktozyloceramidazy
- lipidoza galaktozyloceramidowa
- globoidalna leukoencefalopatia komórkowa
- Choroba Krabbe'a
- leukodystrofia globoidalna
- sfingolipidoza typu Krabbe
Jakie są objawy choroby Krabbego?
Objawy i nasilenie choroby Krabbego są różne. Ogólnie rzecz biorąc, im wcześniejszy wiek zachorowania na chorobę Krabbego, tym szybszy postęp choroby. Osoby, u których choroba Krabbego rozwinęła się w późniejszym okresie życia, mogą mieć mniej poważne objawy niż niemowlęta, które chorują.
Choroba Krabbego o wczesnym początku
Manifestacje u niemowląt:
- nadmierna drażliwość
- trudności z połykaniem
- wymioty
- niewyjaśnione gorączki
- częściowa utrata przytomności.
Dziecko może być nadwrażliwe na dźwięki i dlatego łatwo je wystraszyć.
Mogą również pojawić się problemy z kończynami, w tym skurcze spastyczne kończyn dolnych i drgawki. Nogi są czasami sztywno wyprostowane w biodrach i kolanach. Kostki, palce u nóg i palce mogą być zgięte.
Może również wystąpić ślepota i powolny rozwój umysłowy i fizyczny, a także neuropatia obwodowa. Neuropatia obwodowa manifestuje się przez:
- słabe mięśnie
- ból
- drętwienie
- zaczerwienienie
- uczucie pieczenia lub mrowienia.
Choroba Krabbego o późnym początku
Objawy późnej choroby Krabbe'a u starszych dzieci i młodzieży obejmują:
- brak kontroli dobrowolnych ruchów
- postępująca utrata wzroku
- postępująca sztywność mięśni nóg.
Co powoduje chorobę Krabbe'a?
Choroba Krabbego jest spowodowana mutacją genetyczną – trwałą zmianą sekwencji DNA, z której składa się określony gen. Mutacja wpływa na produkt, który koduje gen.
Gen choroby Krabbego można znaleźć na chromosomie 14. Dziecko musi odziedziczyć nieprawidłowy gen od obojga rodziców, aby rozwinąć chorobę. Nieprawidłowy gen powoduje niedobór ważnego enzymu zwanego galaktozyloceramidazą (GALC).
Przypadki o późnym początku mają nieco inną mutację genów.
GALC to enzym, który rozkłada cząsteczki galaktozylceremidu i psychozyny w mózgu. Pacjenci z chorobą Krabbego mogą mieć poziom psychozyny nawet 100 razy wyższy niż ci, którzy nie mają tej choroby.
Komu zagraża choroba?
Choroba Krabbego jest bardzo rzadka. Dotyka około 1 na 100 000 osób w Stanach Zjednoczonych i występuje najczęściej u osób pochodzenia skandynawskiego. Mężczyźni chorują równie często jak kobiety.
Dziecko ma szansę jedną do czterech na odziedziczenie dwóch kopii wadliwego genu, a zatem rozwój choroby, jeśli oboje rodzice mają wadliwy gen.
Diagnoza choroby Krabbego
Objawy wykrywane są zwykle w toku badania fizykalnego. Ponadto należy również pobrać próbkę krwi lub biopsję tkanki skóry w celu analizy.
Laboratorium może zbadać aktywność enzymu GALC w próbce. Jeśli poziom aktywności GALC jest bardzo niski, dziecko może mieć chorobę Krabbego. W celu potwierdzenia diagnozy można również wykonać następujące testy:
- Badania obrazowe (np. MRI). Badanie mózgu przy pomocy rezonansu magnetycznego w celu wyszukania nieprawidłowości, które ujawnią rozlaną demielinizację u dzieci z tą chorobą.
- Badania przewodnictwa nerwowego. Badania te mierzą prędkość, z jaką impulsy elektryczne są wysyłane przez układ nerwowy
- Badanie wzroku. Badanie to szuka oznak uszkodzenia nerwu wzrokowego.
- Badania genetyczne. Testy genetyczne mogą wykryć defekt genetyczny, który powoduje chorobę Krabbego.
- Amniocenteza. Diagnozę można również postawić za pomocą amniopunkcji przed urodzeniem dziecka.
Sposoby leczenia choroby Krabbego
Opieka paliatywna i wspomagająca to obecnie jedyne dostępne metody leczenia większości przypadków choroby Krabbego.
Pacjenci, u których zdiagnozowano chorobę przed wystąpieniem objawów lub w przypadkach ich późniejszego początku, mogą być leczeni przeszczepem hematopoetycznych komórek macierzystych (HSCT).
Przeszczep może ustabilizować progresję choroby i przedłużyć życie leczonej osoby.
U niewielkiej liczby osób z tą chorobą zastosowano przeszczep szpiku kostnego i terapię komórkami macierzystymi. Terapia genowa jest również leczeniem stosowanym w badaniach eksperymentalnych.
