Choroba kociego pazura (ang. cat-scratch disease) to bakteryjna choroba odzwierzęca wywołana przez bakterie Bartonella henselae (rzadziej Bartonella clarridgeiae). Charakteryzuje się podostrym lub przewlekłym stanem zapalnym węzłów chłonnych. Na początku może przebiegać bezobjawowo lub dawać miejscowe objawy. Choć w większości przypadków jest to choroba samoograniczająca się, nie warto jej lekceważyć. Leczenie skraca czas trwania choroby kociego pazura (nieleczona może trwać nawet pół roku) i zmniejsza ryzyko powikłań.
Przyczyny choroby kociego pazura
Choroba kociego pazura występuje na całym świecie, choć więcej przypadków odnotowuje się w krajach o klimacie umiarkowanym. W Polsce rozpoznaje się ją najczęściej w okresie jesienno-zimowym.
Nazwa choroby nie jest przypadkowa. Do zakażenia bakterią wywołującą chorobę kociego pazura dochodzi w wyniku zadrapania przez zwierzę. Najczęściej jest to młody kot.
Nawet zwierzę bez objawów może być nosicielem bakterii, które wywołują chorobę kociego pazura [1,2].
Objawy choroby kociego pazura
Pierwsze objawy choroby łatwo zlekceważyć. Drobne zadrapania skóry po zabawie z kotem często nie wzbudzają podejrzeń. Jednak biorąc pod uwagę fakt istnienia choroby kociego pazura, warto się im przyglądać.
Pierwszym niepokojącym sygnałem jest pojawienie się krosty lub grudki w miejscu zadrapania. Po około 1-6 tygodniach dołącza do tego kolejny objaw – powiększenie się okolicznego węzła chłonnego. U niektórych osób są to liczne węzły chłonne (najczęściej podżuchwowe, pachwinowe, a także te zlokalizowane na szyi, pod pachami lub w dole łokciowym). W ciągu 2-6 miesięcy większość z nich wraca do prawidłowej wielkości. Jednak w niektórych przypadkach może dojść do zropienia.
Oprócz klasycznej postaci choroby kociego pazura wyróżnia się:
zakażenie rozsiane (charakteryzuje się zajęciem ośrodkowego układu nerwowego, ziarniniakami śledziony i wątroby, a czasami także zmianami w kościach i drgawkami),
zespół oczno-węzłowy Parinauda (w jego przebiegu obserwuje się m.in. przedłużającą się gorączkę, zapalenie wsierdzia i spojówki).
Poza wspomnianymi objawami u chorego mogą wystąpić: ogólne osłabienie, niezamierzona utrata masy ciała i brak apetytu [1, 2].
Leczenie choroby kociego pazura
Choroba kociego pazura najczęściej ustępuje samoistnie – maksymalnie w ciągu sześciu miesięcy. Jednak wczesne rozpoznanie i odpowiednio dobrane leczenie skraca czas trwania objawów, a także zmniejsza ryzyko powikłań.
W jaki sposób diagnozuje się chorobę kociego pazura? Lekarz przeprowadza wywiad lekarski. Jeśli osoba zakażona wskaże na kontakt z kotem, specjalista może zdecydować o konieczności wykonania badań w kierunku choroby kociego pazura. W celu jej rozpoznania przeprowadza się badania serologiczne swoistych przeciwciał w klasie IgM i IgG. W rzadkich przypadkach wykonuje się również biopsję zajętego węzła chłonnego.
Po ustaleniu, że przyczyną objawów jest choroba kociego pazura, wdrażana jest antybiotykoterapia. Choremu podaje się azytromycynę, która przyspiesza proces zmniejszania się węzłów chłonnych do prawidłowych rozmiarów.
Oprócz antybiotykoterapii pomocne jest stosowanie gorących okładów na powiększony węzeł chłonny. Jeśli zbierze się w nim ropa, lekarz może zdecydować o konieczności nakłucia i opróżnienia z ropy. Czasami niezbędne jest chirurgiczne usunięcie zajętego węzła chłonnego.
Choroba kociego pazura rzadko daje poważne powikłania. Jednak zdarza się, że dochodzi do trwałych następstw takich jak: zapalenie mózgu, ślepota czy zapalenie siatkówki [1, 2].
Profilaktyka choroby kociego pazura
Podstawą profilaktyki choroby kociego pazura jest unikanie ugryzień i zadrapań przez kota. Ponadto właściciele kotów powinni zadbać o stosowanie środków przeciw pchłom. To właśnie one przenoszą groźne bakterie między kotami [1].
Zakażenie może mieć cięższy przebieg u osób ze słabą odpornością. W związku z tym warto dbać o jej wzmocnienie poprzez przestrzeganie zasad zdrowego stylu życia i suplementację. Wsparciem dla układu immunologicznego są m.in. suplementy diety z kwasami omega-3, cynkiem, witaminą C i D.
Przypisy
[1] Mazurek Ł., Winiarczyk S., Adaszek Ł. "Choroba kociego pazura jako zoonoza: patogeneza, objawy kliniczne, rozpoznawanie." Med. Weter 74.11 (2018): 693-696.
[2] https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/157689,choroba-kociego-pazura
