Zaburzenia odżywiania są poważnym problemem medycyny XXI wieku. Często wspomina się o otyłości, która jest czynnikiem ryzyka rozwoju wielu chorób. Pamiętajmy jednak, że zaburzenia odżywiania, które leżą na „przeciwległym biegunie”, czyli anoreksja oraz bulimia są równie niebezpieczne dla życia i zdrowia. Pierwsze wzmianki na temat bulimii pojawiły się już w starożytności.
Co to jest bulimia?
Bulimia należy do zaburzeń odżywiania – w psychiatrii fachowo nazywana jest żarłocznością psychiczną (bulimia nervosa). Według ICD – 10 (międzynarodowa statystyczna klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych), bulimia oznaczana jest kodem F50.2.
Istnieją kryteria, dzięki którym rozpoznanie bulimii jest łatwiejsze (oraz pewniejsze). W przypadku bulimii występuje nadmierne skupianie się na spożywaniu pokarmu, jedzeniu oraz chęci jedzenia. U chorych pojawiają się niekontrolowane epizody objadania się, do których dochodzi w bardzo krótkim czasie. Pacjencji jednocześnie zwracają uwagę na masę ciała i dążą do jej jak najniższych wartości.
Niestety, napadowe spożycie pokarmu wiąże się z działaniami, które mają na celu pozbycie się nadmiaru przyjętego pożywienia. Jednym z pierwszych działań są prowokowanie wymiotów oraz stosowanie środków przeczyszczających lub moczopędnych. Po napadowym spożywaniu pokarmów przychodzi czas na okres głodzenia się. Warto wspomnieć, że bulimia występuje zarówno u kobiet jak i u mężczyzn (którzy zmagają się z chorobą nawet 10-krotnie rzadziej). Bulimia zazwyczaj występuje w młodym wieku i przeważnie nie pojawia się u osób starszych (średni wiek zmagania się ze schorzeniem do 18 – 34 lata).
W rozpoznaniu bulimii dużą rolę mogą mieć opiekunowie dorastającego dziecka. Jakiekolwiek symptomy, które mogą sugerować występowanie zaburzeń odżywiania powinny zostać skonsultowane z lekarzem psychiatrą lub psychologiem. Wczesne wykrycie zaburzeń pozwala na szybkie wdrożenie efektywnej terapii. Zdecydowanie nie można zakładać, że bulimia jest stanem przejściowym, charakterystycznym dla wieku młodzieńczego.
Bulimia - skutki
Nikogo nie trzeba przekonywać, że zaburzenia odżywiania mogą być groźne dla naszego zdrowia. Powikłania są poważne i w dużym stopniu czas ich trwania zależy od czasu utrzymywania się objawów. Jednym ze skutków (na przykład prowokowanych wymiotów) są zaburzenia wodno – elektrolitowe oraz wtórne do nich zaburzenia pracy układu sercowo – naczyniowego. Pacjenci zgłaszają także dolegliwości ze strony jamy ustnej (uszkodzenie szkliwa zębów) – również jako powikłania po wymiotach. Poza tym występują także bóle brzucha, zaburzenia cyklu miesiączkowego u kobiet, czy nieprawidłowości skórne. Koniecznie należy pamiętać o skutkach ubocznych, które wynikają z długotrwałego stosowania preparatów przeczyszczających oraz hamujących łaknienie. Masa ciała również może ulegać znacznym wahaniom.
Bulimia - przyczyny
Przyczyny bulimii mogą być wieloczynnikowe. Pod uwagę należy wziąć między innymi predyspozycje indywidualne, czynniki środowiskowo – kulturowe, rodzinne, czy też biologiczne. Okazuje się, że niektóre cechy charakteru również mogą przysposabiać do rozwoju bulimii. Zaliczamy do nich między innymi niską samoocenę, „chorobliwy” perfekcjonizm oraz impulsywność. Nie bez znaczenia pozostają także czynniki genetyczne – dziedziczność również ma znaczenie w potencjalnym rozwoju bulimii wśród przyszłych pokoleń. Problemy rodzinne również mają znaczenie dla ryzyka rozwoju bulimii.
Leczenie bulimii
Bez wątpienia objawy bulimii wymagają podjęcia odpowiednich działań. Pozostawienie chorego „samemu sobie” jest niedopuszczalne. Sposób leczenia zależy między innymi od konsekwencji jakie spowodowała bulimia. Zaburzenia elektrolitowe, czy też zaburzenia pracy układu sercowo – naczyniowego wymagają hospitalizacji. Towarzyszące zaburzenia psychiczne jak depresja, czy myśli samobójcze również są wskazaniem do hospitalizacji. W większości przypadków leczenie ambulatoryjne może okazać się wystarczające. Bulimia należy do chorób psychiatrycznych – w leczeniu duże znaczenie ma psychoterapia – behawioralno - poznawcza. Efekty wprowadzonej terapii zazwyczaj pojawiają się stopniowo, a sam proces leczenia może trwać nawet kilka miesięcy.
Brak efektywności terapii oraz pojawienie się objawów dodatkowych (jak na przykład depresji) może okazać się wskazaniem do zastosowania farmakoterapii. Zastosowanie znajdują leki z grupy selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny (w skrócie SSRI).
Bulimia i anoreksja to częste hasła, z którymi można spotkać się w środkach masowego przekazu. Często są wzajemnie mylone – warto znać różnice między jednym a drugim schorzeniem.