Bronchit, czyli zapalenie oskrzeli to choroba układu oddechowego spowodowana przez bakterie lub wirusy. Występuje dość powszechnie – jest najczęstszym rozpoznaniem u osób, które zgłaszają się do lekarza z powodu uporczywego kaszlu. Jakie objawy daje i jak wygląda jej leczenie?
Czym jest bronchit?
Nazwa „bronchit” funkcjonuje w języku potocznym. Wzięła się od łacińskiego słowa „bronchitis”. Używa się jej zamiennie z terminem „zapalenie oskrzeli”.
Obie nazwy odnoszą się do jednej z najczęstszych chorób układu oddechowego - stanu zapalnego oskrzeli, który rozwija się w wyniku zakażenia bakteryjnego lub wirusowego.
Zapalenie oskrzeli może mieć ostry lub przewlekły przebieg. O ostrym mówi się, gdy choroba nie trwa dłużej niż 4 tygodnie. Z kolei przewlekły bronchit rozpoznaje się, jeśli objawy utrzymują się powyżej 8 tygodni. Dodatkowo wyróżnia się podostre zapalenie oskrzeli (czyli takie, które trwa 3-8 tygodni) [1].
Przyczyny bronchitu?
Najczęstszą przyczyną bronchitu są wirusy. Te same, które wywołują przeziębienie i grypę: wirusy paragrypy, adenowirusy, rynowirusy, wirusy grypy A i B oraz koronawirusy (inne niż SARS-CoV-2).
Rzadziej za rozwój stanu zapalnego odpowiadają bakterie. Szacuje się, że jedynie 10% przypadków jest spowodowane zakażeniem bakteryjnym. Najczęściej przyczyną bronchitu są bakterie atypowe: Chlamydophila pneumoniae i Mycoplasma pneumoniae) [1].
Objawy bronchitu
Początkowa faza choroby może przypominać przeziębienie. Dopiero po kilku dniach od zakażenia dochodzą objawy charakterystyczne dla zapalenia dolnych dróg oddechowych.
Najczęstszymi objawami zapalenia oskrzeli są:
złe samopoczucie,
gorączka i bóle mięśni (z reguły pojawiają się, gdy przyczyną bronchitu jest wywołany przez wirusy paragrypy lub grypy),
plwociny,
kaszel (często towarzyszy mu odkrztuszanie żółtej, ropnej lub białawej, śluzowej wydzieliny).
Objawy choroby utrzymują się zazwyczaj przez 6-7 dni (wyjątkiem jest kaszel, który może zniknąć dopiero po 2-3 tygodniach). Jeśli niepokojące dolegliwości nie ustąpią po tygodniu, zaleca się konsultację z lekarzem. Ponadto wskazaniem do pilnej wizyty u specjalisty jest gorączka (powyżej 38℃), która utrzymuje się dłużej niż kilka dni, a także świszczący oddech, silny ból w klatce piersiowej i duszność [1].
Leczenie bronchitu
Diagnostyka bronchitu opiera się przede wszystkim na dokładnym wywiadzie lekarskim i badaniu przedmiotowym. Tylko w niektórych przypadkach zleca się radiogram klatki piersiowej (najczęściej, aby wykluczyć zapalenie płuc).
Objawy zapalenia oskrzeli nie są specyficzne, dlatego w diagnostyce różnicowej uwzględnia się: przeziębienie, zaostrzenie objawów astmy lub przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), zapalenie płuc, wady układu oddechowego i aspirację ciała obcego.
Jak wygląda leczenie po postawieniu diagnozy? Terapia obejmuje zarówno farmakoterapię, jak i domowe metody.
W przypadku kaszlu z odkrztuszaniem wydzieliny podaje się leki przeciwkaszlowe w postaci syropów lub tabletek. Najczęściej te, które zawierają: ambroksol, karbocysteinę, acetylocysteinę albo erdosteinę. Są to substancje czynne zmniejszające lepkość wydzieliny i ułatwiające jej odkrztuszanie.
Jeśli wystąpi gorączka lekarz może zlecić dodatkowo leki przeciwgorączkowe (np. z ibuprofenem, które można kupić bez recepty). Gorączka jest także wskazaniem do zwrócenia szczególnej uwagi na odpowiednie nawodnienie organizmu.
W leczeniu bronchitu wykorzystuje się także preparaty, które mają w składzie substancje roślinne. W łagodzeniu kaszlu pomagają m.in. wyciągi z porostu islandzkiego lub tymianku pospolitego.
Oprócz farmakoterapii stosuje się tzw. domowe metody. Tak jak w przypadku innych ostrych infekcji obejmują one: odpoczynek, dbanie o odpowiednią wilgotność powietrza w pomieszczeniu, a także zdrowe odżywianie [1].
Profilaktyka bronchitu
Profilaktyka bronchitu obejmuje działania, które mają na celu wzmocnienie odporności i tym samym zmniejszenie ryzyka zakażenia. Podstawą jest zdrowy styl życia: regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta, unikanie stresu i używek. Dodatkowo można wspomóc się suplementacją (np. witaminy C i D, kwasów omega-3) [1, 2].
Przypisy
[1] https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/choroby/68742,zapalenie-oskrzeli
[2] Dymarska, Ewelina, et al. "Wpływ sposobu odżywiania na układ odpornościowy w różnych grupach wiekowych." (2017).
