Bóle w nadbrzuszu mają różny charakter i przyczyny. Czasami określane są jako tępe, a innym razem jako ostre i przeszywające. W zależności od przyczyny mogą towarzyszyć im także inne objawy (np. uczucie dyskomfortu, biegunka). Jakie choroby wywołują tego typu dolegliwości i jak je w porę rozpoznać?
Czym są bóle w nadbrzuszu?
Bóle w nadbrzuszu dzielą się na ostre i przewlekłe. Pierwsze z wymienionych są spowodowane drażnieniem zakończeń nerwów rdzeniowych, które unerwiają błonę śluzową pokrywającą ściany jamy brzusznej. Pojawiają się nagle i nasilają się np. podczas kaszlu czy zmiany pozycji ciała.
Z kolei przewlekłe bóle mają charakter trzewny. Narastają stopniowo i są trudne do zlokalizowania. Mogą towarzyszyć im inne dolegliwości np. wymioty i nudności [1, 2].
Przyczyny bólów w nadbrzuszu
Przyczyny bólów w nadbrzuszu są bardzo różne. Ostry ból, który wynika z drażnienia zakończeń bólowych nerwów rdzeniowych, może być spowodowany:
ostrym zapaleniem żołądka lub jelit,
ostrym zapalenie trzustki,
perforacją wrzodu żołądka,
powiększeniem wątroby,
zapaleniem wyrostka robaczkowego.
Jeśli ból ma charakter przewlekły, może wskazywać to na:
chorobę nowotworową w obrębie układu pokarmowego,
kamicę pęcherzyka żółciowego,
polekowe uszkodzenie błony śluzowej dwunastnicy lub żołądka,
chorobę wrzodową żołądka lub dwunastnicy,
chorobę refluksową przełyku,
dyspepsję czynnościową.
Przy czym należy zaznaczyć, że ból zlokalizowany w nadbrzuszu nie zawsze świadczy o chorobie. Wśród innych przyczyn wymienia się m.in. długotrwały stres, urazy czy ciążę [1, 2].
Objawy bólów w nadbrzuszu
W zależności od przyczyny ból może mieć nieco inne umiejscowienie. W przypadku perforacji wrzodu żołądka dolegliwości bólowe występują w okolicy żołądka. Z kolei u osób z ostrym zapaleniem żołądka i jelit obserwuje się tzw. ból w dołku. Jeszcze inaczej wygląda to w przebiegu ostrego zapalenia trzustki. Osoby, które zmagają się z tą chorobą, odczuwają ból brzucha i pleców.
Oprócz bólu mogą pojawić się również inne dolegliwości. Poniżej kilka przykładów.
Dyspepsja czynnościowa: uczucie pełności po posiłku i pieczenia w nadbrzuszu, wzdęcia i nudności.
Choroba refluksowa przełyku: uczucie pieczenia w przełyku, kwaśne odbijanie, a także objawy pozaprzełykowe (np. chrypka, kaszel).
Kamica pęcherzyka żółciowego: nudności, wymioty i dyskomfort w nadbrzuszu.
Bóle w nadbrzuszu, nudności, wymioty czy uczucie dyskomfortu to dolegliwości, które występują w przebiegu różnych chorób. W związku z tym konieczna jest konsultacja z lekarzem, który wskaże przyczynę gorszego poczucia na podstawie specjalistycznych badań [1, 2].
Leczenie bólów w nadbrzuszu
Diagnostyka bólów w nadbrzuszu obejmuje szczegółowy wywiad lekarski, a także:
badanie fizykalne,
USG,
RTG,
endoskopię przewodu pokarmowego,
24-godzinną pH-metrię przełyku,
EKG (przy podejrzeniu ostrego zespołu wieńcowego),
badania laboratoryjne krwi.
Na podstawie wyników badań lekarz wybiera odpowiedni sposób leczenia. Często proces leczenia łączy w sobie metody farmakologiczne (np. tabletki przeciwbólowe, leki zobojętniające kwas żołądkowy) i niefarmakologiczne. W leczeniu chorób układu pokarmowego ważną rolę odgrywa dieta. Przykładowo, osobom z chorobą refluksową przełyku zaleca się unikanie potraw smażonych, tłustych i ostro przyprawionych [1, 2].
Profilaktyka bólów w nadbrzuszu
Przyczyny bólów w nadbrzuszu są bardzo różne, dlatego nie ma jednolitych zasad profilaktyki. W celu zmniejszenia ryzyka niektórych chorób, które powodują tego typu bóle, zaleca się:
unikanie używek (papierosów, alkoholu),
zdrową dietę (w przypadku nadwagi i otyłości powinna być ona ukierunkowana na redukcję masy ciała),
regularną aktywność fizyczną,
unikanie długotrwałego stresu [3].
W przypadku wybranych schorzeń (np. choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy) przyczyną bólu innych dolegliwości może być zażywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Choć część z nich jest bardzo łatwo dostępna, warto pamiętać, aby przyjmować je w zalecanych ilościach i po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.
[1] https://wylecz.to/uklad-pokarmowy/co-powoduje-silne-i-ostre-bole-nadbrzusza-i-klucie-w-nadbrzuszu/
[2] https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/lista/59436,przyczyny-bolu-nadbrzusza
[3] Janowska, Małgorzata, and Andrzej Prystupa. "Choroba wrzodowa jako jednostka psychosomatyczna." Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 18.4 (2012).
