Kręgosłup to element szkieletu człowieka, który składa się z 26 kości (z czego 24 to oddzielne kręgi i 2 kości powstałe ze zrośnięcia kręgów tj. kość guziczna i krzyżowa). Pełni bardzo ważne funkcje. Jest wsparciem strukturalnym, stanowi ochronę rdzenia kręgowego, a także umożliwia ruchy ciała. Problem zaczyna się, gdy kręgosłup zaczyna boleć. Co może być przyczyną bólu kręgosłupa? W jaki sposób go złagodzić?
Czym są bóle kręgosłupa?
Bólami kręgosłupa określa się szerokie spektrum dolegliwości bólowych związanych z kręgosłupem. Ich nasilenie oraz przyczyny są różne.
Mogą być to łagodne bóle, które nie mają dużego wpływu na codzienne funkcjonowanie albo dolegliwości bólowe umożliwiające wykonywanie podstawowych czynności. Ze względu na stopień nasilenia wyróżnia się bóle: ostre, podostre i przewlekłe.
Ból ostry nie trwa zazwyczaj dłużej niż 6 tygodni, a jego objawy ustępują samoistnie. Jeśli utrzymuje się dłużej niż 12 tygodni, określa się go jako przewlekły.
Dolegliwości bólowe można podzielić nie tylko ze względu na stopień nasilenia, ale i lokalizację. W tym przypadku wyróżnia się ból:
pleców (z lewej lub prawej strony, u góry lub na dole, na dole po bokach, w okolicy łopatek, wzdłuż kręgosłupa);
z tyłu pleców na wysokości płuc;
po lewej stronie pod żebrami, który promieniuje do pleców [1, 2, 3];
Przyczyny bólów kręgosłupa
Przyczyny bólów kręgosłupa dzieli się na 2 grupy: odkręgosłupowe (związane np. z urazami mechanicznymi kręgosłupa) i pozakręgosłupowe. Do najczęstszych z nich należą:
wady postawy (np. pogłębionej lordozie lędźwiowej towarzyszy ból w dole pleców, który pogłębia się przy dźwiganiu ciężkich przedmiotów, leżenia z wyprostowanymi nogami i podczas długotrwałego przyjmowania jednej pozycji);
zmiany zwyrodnieniowe spowodowane stopniową degeneracją chrząstek stawowych;
dyskopatia (diagnozowana zazwyczaj u osób w wieku 25-40 lat);
rwa kulszowa;
osteoporoza;
niezdrowy styl życia (stres powodujący zwiększenie napięcia mięśniowego, częste noszenie butów na wysokim obcasie, otyłość, wielogodzinna praca przy komputerze) [1, 2, 3];
Objawy bólów kręgosłupa
Objawy bólów kręgosłupa są zróżnicowane i zależą od ich przyczyny oraz lokalizacji. Podstawowym objawem jest ból odczuwany jako: tępy, kłujący, pulsujący lub promieniujący. Mogą towarzyszyć mu:
uczucie sztywności (zwłaszcza po długim okresie bezruchu);
trudności w zasypianiu, które wynikają z nasilenia bólu w godzinach nocnych;
osłabienie mięśni spowodowane uciskiem na nerwy kręgosłupa;
trudności z utrzymaniem równowagi (szczególnie, jeśli problemem dotyczy odcinka szyjnego kręgosłupa);
ograniczona ruchomość;
bóle i zawroty głowy;
W przypadku bólu zlokalizowanego w odcinku szyjnym mogą pojawić się również: szumy uszne i zaburzenia widzenia. Z kolei, jeśli dolegliwości bólowe dotyczą odcinka piersiowego, może wystąpić hiperwentylacja lub duszności [1, 2, 3].
Leczenie bólów kręgosłupa
Przebieg leczenia zależy od przyczyny bólu. Aby ją ustalić, wykorzystuje się specjalistyczne badania m.in.:
rezonans magnetyczny;
tomografię komputerową;
badania krwi;
scyntygrafię kości, która pozwala ocenić ich gęstość;
Po postawieniu diagnozy wdraża się farmakologiczne i niefarmakologiczne metody leczenia. Ulgę w bólu przynoszą tabletki o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i rozluźniającym.
Z kolei do metod niefarmakologicznych należą:
fizjoterapia, która ma na celu wzmocnienie mięśni i zwiększenie zakresu ruchu;
odciążenie kręgosłupa w fazie ostrej;
masaż, który pomaga rozluźnić napięte mięśnie i poprawia krążenie krwi;
ćwiczenia rozciągające;
krioterapia;
zmiana stylu życia;
psychoterapia, jeśli u podłoża dolegliwości bólowych leżą czynniki psychologiczne 1, 2, 3];
Profilaktyka bólów kręgosłupa
Stare powiedzenie mówi, że lepiej jest zapobiegać niż leczyć. Warto o nim pamiętać i podjąć działania, które zmniejszają ryzyko bólów kręgosłupa. Jednym z nich jest dbanie o prawidłową masę ciała. Kolejnym jest zadbanie o odpowiednie stanowisko pracy (m.in. o to, żeby monitor komputera znajdował się na wysokości oczu). Ważne są również regularne przerwy podczas pracy przy biurku – najlepiej wykorzystać je na proste ćwiczenia rozciągające.
Przypisy
[1] https://receptomat.pl/problem/bol-kregoslupa
[2] Szmyrka-Kaczmarek, Magdalena, and Krzysztof Kowalewski. "Bóle kręgosłupa w schorzeniach reumatycznych." Polski Przegląd Neurologiczny 6.2 (2010): 75-85.
[3] Morton, Michał. "Zespoły bólowe kręgosłupa." Przew lek 5 (2008): 45-52
