Bóle głowy to ogólny termin, który odnosi się do dolegliwości bólowych i uczucia dyskomfortu w głowie. Jest to często występująca dolegliwość, która może pojawić się u osób w każdym wieku.
Czym są bóle głowy?
Bóle głowy z reguły nie wymagają pilnej interwencji lekarskiej. Jednak zdarzają się wyjątki. Przykładem jest nagły, bardzo silny ból głowy, który może sygnalizować krwotok podpajęczynówkowy. Jest to stan zagrożenia życia, dlatego w przypadku jego wystąpienia należy niezwłocznie wezwać karetkę pogotowia [1].
Przyczyny bólów głowy
Przyczyny bólów głowy są bardzo różne. Dzieli się je na:
pierwotne, czyli samoistne (migrena, napięciowe bóle głowy, trójdzielno-autonomiczne bóle głowy i inne rzadkie pierwotne bóle głowy np. śródsenny, kaszlowy, wysiłkowy);
wtórne, które występują w przebiegu różnych chorób;
W przypadku pierwotnych bólów głowy nie stwierdza się zmian strukturalnych w mózgu. U podłoża tego typu dolegliwości bólowych leżą zmiany w nerwach, naczyniach krwionośnych lub zaburzenia w wydzielaniu neuroprzekaźników.
Z kolei wtórne bóle głowy są spowodowane np. uciskiem lub przemieszczaniem się struktur wewnątrzczaszkowych, zmianami patologicznymi w zatokach żylnych mózgu czy uszkodzenia kości.
Wśród najczęstszych przyczyn wtórnych bólów głowy wymienia się m.in.:
uraz szyi lub głowy,
chorobę naczyń wewnątrzczaszkowych,
zaburzenia psychiczne,
ostre zapalenie ucha środkowego,
zapalenie zatok przynosowych,
nadciśnienie tętnicze,
jaskra [1].
Objawy bólów głowy
W zależności od przyczyny bólom głowy towarzyszą inne dolegliwości. Oto kilka przykładów.
Przewlekłe bóle spowodowane urazem (tj. takie, które utrzymują się do 8 tygodni od urazu): zawroty głowy, obniżenie nastroju, męczliwość, a w przypadku bólu pochodzenia szyjnego również napady połowiczego bólu promieniującego do oczodołu i okolicy czołowo-skroniowej.
Nadciśnienie tętnicze: zawroty głowy, krwawienie z nosa, zmęczenie, nerwowość czy problemy ze snem.
Ostre zapalenie ucha środkowego: upośledzenie słuchu i łagodny, umiarkowany lub silny ból ucha.
Zapalenie zatok przynosowych: niedrożność nosa, upośledzenie lub utrata węchu, wydzielina z nosa.
W przypadku migreny mówi się o tzw. ataku migrenowym, który składa się z kilku faz:
zwiastunów (pojawiają się m.in. zaburzenia koncentracji, sztywność karku, nawracające ziewanie),
aura (występuje tuż przed lub razem z bólem głowy i charakteryzuje się m.in. zaburzeniami motoryki, ubytkami w polu widzenia),
bólu głowy (oprócz dolegliwości bólowych towarzyszą jej m.in. nudności, nadwrażliwość czuciowa),
ustępowania bólu (migrena ustępuje zazwyczaj w ciągu kilku godzin),
ponapadowa [1].
Leczenie bólów głowy
Leczenie bólów głowy wymaga ustalenia przyczyny, dlatego najpierw lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad z pacjentem. Następnie może zlecić badania dodatkowe np. morfologię krwi, RTG kręgosłupa szyjnego i czaszki czy badanie neurologiczne.
Po rozpoznaniu przyczyny wdrażane jest leczenie. W zależności od przypadku obejmuje ono różne metody – zarówno farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne.
Jeśli dana osoba zmaga się sporadycznie z napięciowym bólem głowy, ulgę mogą przynieść leki przeciwbólowe (np. z ibuprofenem) wydawane bez recepty. W przypadku tego typu bólu pomocne mogą być również metody niefarmakologiczne np. techniki relaksacyjne.
Jednak tego typu metody leczenia nie zawsze są wystarczające w przypadku innego pierwotnego bólu głowy, czyli migreny. Jeśli przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych nie przynosi ulgi, zaleca się np. przyjmowanie antagonistów receptora dopaminy. Ponadto pomocne mogą być niefarmakologiczne sposoby na złagodzenie bólu np. techniki relaksacyjne.
W przypadku migrenowych bólów głowy warto zwrócić uwagę również na dietę. Produkty będące źródłem amin biogennych, kofeiny, glutaminianu sodu, fenyloalaniny czy czerwieni koszenilowej mogą nasilać dolegliwości bólowe. Do takich produktów należą m.in. kakao, drożdże, kostki rosołowe, dania typu fast-food czy instant, ryby wędzone, sery długodojrzewające, awokado, czerwone i białe wino [1, 2].
[1] https://www.mp.pl/pacjent/objawy/152658,bol-glowy
[2] Czekajło-Kozłowska, Anna, and Bożena Regulska-Ilow. "Związek sposobu żywienia z występowaniem migrenowych bólów głowy–przegląd wyników badań." Hygeia 54.2 (2019): 80-87.
