Alergia to niekorzystna, nadmierna reakcja organizmu na alergen np. sierść, kurz, naskórek zwierząt, czy pyłki roślin wiatropylnych. Wskutek uczulenia na dany alergen może dojść do choroby alergicznej oczu, czyli alergicznego zapalenia spojówek.
Czym jest alergiczne zapalenie spojówek?
Alergiczne zapalenie spojówek to częsta choroba alergiczna, która charakteryzuje się stanem zapalnym w obrębie spojówki. Występuje u osób w różnym wieku. Szacuje się, że zmaga się z nim od 6 do 30% dorosłych i do 30% dzieci.
Najczęstszą postacią jest sezonowa alergia spojówek. Zazwyczaj występuje kilka razy do roku i ma łagodny przebieg. Niejednokrotnie towarzyszy jej alergiczny nieżyt nosa.
Czym różni się sezonowe alergiczne zapalenie spojówek od alergii całorocznej? W obu przypadkach mechanizm jest IgE-zależny. Różnica polega na tym, że sezonowe alergiczne zapalenie spojówek występuje częściej i daje objawy w sezonie pylenia (zazwyczaj od wiosny do jesieni). Ponadto alergenem uczulającym w tym przypadku są pyłki roślin – w przeciwieństwie do całorocznego alergicznego zapalenia spojówek, które może być spowodowane np. pleśniami lub roztoczami kurzu domowego [1, 2, 3].
Przyczyny alergicznego zapalenia spojówek
Alergia spojówek pojawia się w odpowiedzi na różne substancje, które są nazywane alergenami. Mogą być nimi: roztocza kurzu domowego, pleśnie, metale (np. aluminium, nikiel), niektóre leki, enzymy roślinne stosowane w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym, pył roślinny, a także wydzieliny, sierść i naskórek zwierząt [1].
Objawy alergicznego zapalenia spojówek
Objawy alergicznego zapalenia spojówek są zazwyczaj łatwe do rozpoznania (szczególnie jeśli są burzliwe lub sezonowe). Należą do nich:
- łzawienie,
- przekrwienie oczu,
- świąd oczu.
W wielu przypadkach towarzyszy im kichanie, swędzenie w uszach i nosie, a także wodnisty katar. Jeśli ekspozycja na alergen jest duża (ma to miejsce np. w wietrzny dzień, podczas jazdy na rowerze bez okularów) może pojawić się również silny obrzęk spojówek. W niektórych przypadkach prowadzi do zamknięcia szpary powiekowej.
Alergia całoroczna ma zazwyczaj łagodniejszy przebieg niż sezonowa. Jedynym niepokojącym objawem może być swędzenie kącików oczu lub oczu, pieczenie lub uczucie “zmęczonych oczu” [1, 2, 3].
Leczenie alergicznego zapalenia spojówek
Co robić w przypadku podejrzenia alergii? Diagnostyka alergicznego zapalenia spojówek o charakterze sezonowym zazwyczaj nie jest skomplikowana. Do potwierdzenia nadmiernej i niekorzystnej reakcji organizmu na dany alergen wystarczą zazwyczaj testy skórne. W wykrywaniu alergii wziewnej najbardziej przydatne są testy punktowe i śródskórne.
W przypadku podejrzenia całorocznej alergii spojówek diagnostyka opiera się na szukaniu przyczyny zaostrzenia objawów. W tym celu wykonuje się testy skórne z użyciem alergenów całorocznych. Jeśli to nie pomoże, wdraża się bardziej specjalistyczne badania (np. prowokacje dospojówkowe).
Po ustaleniu rozpoznania rozpoczyna się leczenie, które obejmuje metody zapobiegawcze, postępowanie niefarmakologiczne i farmakologiczne. Leczenie niefarmakologiczne polega m.in. na stosowaniu chłodnych okładów na przekrwione oczy i przemywaniu oczu preparatami sztucznych łez lub roztworem soli fizjologicznej [1, 2, 3].
Profilaktyka alergicznego zapalenia spojówek
W przypadku alergii na pyłki wiatropylne ważne jest przestrzeganie zaleceń profilaktycznych. Należą do nich:
- ograniczenie wychodzenia na zewnątrz w wietrzne i słoneczne dni,
- zamykanie okien w trakcie jazdy samochodem,
- zmiana odzieży, dokładne mycie włosów po powrocie do domu,
- płukanie spojówek roztworem soli fizjologicznej.
Jeśli objawy wynikają z uczulenia na roztocza kurzu domowego, wskazane jest m.in. częste wietrzenie pomieszczeń mieszkalnych (szczególnie w sezonie grzewczym), stosowanie tzw. pościeli przeciwalergicznej, czyszczenie pomieszczeń za pomocą odkurzacza z filtrem wodnym i okresowe wymrażanie pluszowych zabawek w zamrażarce. Dodatkowo warto pamiętać, że osoba z alergią na roztocza kurzu domowego nie powinna trzepać dywanów, a także sprzątać bardzo zakurzonych pomieszczeń (np. strychów).
[1] https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobyspojowki/69492,alergiczne-zapalenie-spojowek
[2] Leonardi A., Castegnaro A., La Gloria Valerio A. i wsp. Epidemiology of Allergic Conjunctivitis: Clinical Appearance and Treatment Patterns in a Population-Based Study. Curr Opin Allergy Clin Immunol 2015; 15(5): 482-8.
[3] Leonardi, Andrea, et al. "Ocular allergy: recognizing and diagnosing hypersensitivity disorders of the ocular surface." Allergy 67.11 (2012): 1327-1337.
