Alergią określa się nadmierną reakcję układu immunologicznego na różnego rodzaju alergeny. Przedostają się one do organizmu różnymi drogami, dlatego alergie dzieli się na kontaktowe, wziewne i pokarmowe. Każda z nich może dawać objawy w postaci zmian skórnych. Przyjrzyjmy się bliżej alergii skórnej, która występuje u dzieci. Co może być jej przyczyną? Jakie są objawy alergii skórnej i co zrobić po ich wystąpieniu?
Czym jest alergia skórna u dzieci?
“Alergia skórna” to dość ogólne określenie, pod którym kryją się różne choroby alergiczne skóry. Zaliczają się do nich m.in. atopowe zapalenie skóry (AZS), alergiczne zapalenie skóry czy alergiczny wyprysk kontaktowy [1].
Przyczyny alergii skórnej u dzieci
Alergia skórna u dzieci może być wywołana różnymi czynnikami. W przypadku kontaktowego zapalenia skóry obserwuje się 2 fazy reakcji uczuleniowej. Pierwsza polega na przedostawaniu się alergizujących związków chemicznych do naskórka. Druga następuje, gdy wiążą się one z białkami, tworząc kompleksy przyczyniające się do wystąpienia reakcji alergicznej.
Alergenami, które powodują kontaktowe zapalenie skóry, są m.in.:
- rtęć,
- nikiel,
- chrom,
- naskórek zwierząt,
- chlor,
- niektóre leki.
Dość częstym problemem jest również pokrzywka alergiczna. Wśród jej przyczyn wymienia się alergeny mające bezpośredni kontakt ze skórą, a także alergeny pokarmowe, wziewne i jad owadów [1], [2].
Silna alergia skórna może mieć postać atopowego zapalenia skóry. Wśród przyczyn AZS wymienia się uwarunkowania genetyczne i uszkodzenie naturalnej bariery ochronnej skóry.
Objawy alergii skórnej u dzieci
Jakie objawy daje alergia skórna u dzieci? Są one uzależnione od alergenów, które wywołały reakcję alergiczną. Jedne powodują powstanie pojedynczych zmian skórnych. Z kolei inne są przyczyną zmian skórnych występujących w skupiskach.
W przypadku niemowląt i dzieci najczęstszym objawem alergii skórnej są bąble występujące pojedynczo lub w grupach. Może towarzyszyć im świąd i ból.
Jeśli przyczyną objawów jest kontaktowe zapalenie skóry zamiast bąbli mogą pojawić się wypryski o charakterze grudkowo-pęcherzykowym. Czasami obserwuje się również inne niepokojące sygnały, takie jak opuchlizna czy stan podgorączkowy.
Jeszcze inne objawy daje atopowe zapalenie skóry. U niemowląt i dzieci z AZS obserwuje się tzw. lukrowe policzki. Są one spowodowane błyszczeniem się, napięciem i zaczerwienieniem skóry w tym miejscu. Oprócz tego problemem jest większa podatność skóry na podrażnienia, a w niektórych przypadkach także wypryski na stopach i dłoniach, ciemnienie skóry wokół oczu czy rumień na twarzy.
Leczenie alergii skórnej u dzieci
Jak diagnozuje się alergię skórną u dzieci? Jej rozpoznaniem zajmuje się lekarz alergolog, który przeprowadza szczegółowy wywiad lekarski, wywiad rodzinny, a także badanie przedmiotowe.
Dodatkowo lekarz może zlecić testy z krwi w kierunku alergii. Polegają one na pobraniu niewielkiej ilości krwi i oznaczeniu w niej poziomu przeciwciał IgE dla konkretnych alergenów. Nie ma żadnych ograniczeń wiekowych, jeśli chodzi o wykonywanie badań z krwi (jednak zazwyczaj zaleca się je po 6. miesiącu życia).
Jak przebiega leczenie po stwierdzeniu alergii skórnej? Niezwykle ważna jest właściwa pielęgnacja skóry. Dzieci, u których stwierdzono alergię, powinny stosować wyłącznie specjalistyczne preparaty przeznaczone do skóry wrażliwej i alergicznej, np.:
- kojące balsamy emolientowe, które odbudowują naturalną barierę ochronną skóry i zapobiegają podrażnieniom;
- hypoalergiczne żele do codziennej pielęgnacji ciała i włosów, które nie zawierają barwników, mydła i SLES-u;
- oliwki przeznaczone do pielęgnacji skóry wrażliwej, suchej i alergicznej;
- mydła natłuszczające z ochronną formułą (niektóre z nich można stosować już od 1. roku życia);
Oprócz tego kluczowym elementem leczenia jest zabezpieczenie skóry dziecka przed działaniem alergenu. Jeśli jest nim lek, należy skonsultować się z lekarzem w sprawie jego odstawienia. Nie należy podejmować takiej decyzji samodzielnie [2].
W niektórych przypadkach konieczna jest również farmakoterapia. Lekarz może zdecydować o wdrożeniu leków np. po zdiagnozowaniu AZS czy kontaktowego zapalenia skóry.
Przypisy
[1] Dadas-Stasiak, Ewa, Bolesław Kalicki, and Anna Jung. "Najczęściej występujące przyczyny i rodzaje alergii u dzieci w świetle aktualnej epidemiologii." Pediatria i Medycyna Rodzinna 2.6 (2010): 92-99.
[2] Nowicki, Roman J., et al. "Atopowe zapalenie skóry." Interdyscyplinarne zalecenia diagnostyczne i terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Polskiego Towarzystwa Alergologicznego, Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego i Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej. Polskie Towarzystwo Chorób Atopowych (2019).
