Zawroty głowy to jeden z najczęściej zgłaszanych objawów u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Zdarza się, że towarzyszą im jeszcze inne objawy – m.in. zaburzenia równowagi, nudności, szumy uszne. Poznaj najczęstsze przyczyny zawrotów głowy i sposoby ich leczenia.
Dostępne dane pokazują, że z zawrotami głowy może zmagać się nawet 5–10% ogólnej populacji. Częstotliwość występowania zwiększa się wraz z wiekiem. Nawet 30% osób po 65. roku życia zgłasza ten objaw. Zawroty głowy mogą występować zarówno u dorosłych, jak i dzieci. Częściej problem dotyczy kobiet.
Zawroty głowy – przyczyny
Zawroty głowy są definiowane jako uczucie wirowania, braku równowagi i kołysania. Jest to objaw subiektywny, czyli taki, którego nie można zmierzyć przy pomocy żadnych testów. Często się zdarza, że towarzyszą im również inne dolegliwości: wymioty, nudności, szumy uszne, niedosłuch, zaburzenia słuchu, uczucie pełności w uchu, uderzenia gorąca, bóle głowy, oczopląs, dezorientacja. Z powodu zaburzeń równowagi przy zawrotach głowy pojawia się lęk przed upadkiem.
Zawroty głowy dzieli się na:
- zawroty układowe – inaczej klasyczne lub obwodowe, charakteryzują się uczuciem wirowania otoczenia lub osoby,
- zawroty nieukładowe – charakteryzują się kołysaniem, falowaniem, niestabilnością i zawrotami głowy.
Przyczyną zawrotów głowy są zaburzenia układu przedsionkowego (inaczej układu równowagi), na który składają się: błędnik, nerwy oraz ośrodki w korze mózgu, pniu mózgu, móżdżku i jądrach podkorowych. Uszkodzenie któregokolwiek z nich skutkuje pojawieniem się objawów.
Przyczynami zawrotów głowy mogą być zaburzenia ze strony ucha. Są to m.in.:
- uszkodzenia mechaniczne błony bębenkowej,
- zapalenie trąbki słuchowej,
- toksyczne uszkodzenie błędnika,
- zapalenie błędnika,
- zakażenia bakteryjne lub wirusowe ucha wewnętrznego,
- zaburzenia krążenia w uchu wewnętrznym,
- choroby nowotworowe ucha wewnętrznego.
POLECANE PRODUKTY
Do zawrotów głowy prowadzą również zaburzenia neurologiczne. Są to:
- urazy czaszki lub mózgu,
- zapalenie nerwu przedsionkowego,
- choroby zapalne opon mózgowych,
- choroby zapalne mózgu,
- epilepsja,
- guz móżdżku lub pnia mózgu,
- choroby neurologiczne (np. stwardnienie rozsiane),
- migrena.
Również zaburzenia ogólnoustrojowe mogą prowadzić do zawrotów głowy. Są to m.in. zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, hiperwentylacja, niedoczynność tarczycy, nagły spadek ciśnienia tętniczego. Również pobudzenie emocjonalne lub atak paniki wywołują tego typu objawy. Zdarza się, że zawroty głowy występują bez żadnej uchwytnej przyczyny.
Bardzo często występują łagodne położeniowe zawroty głowy. Jest to zaburzenie pochodzenia obwodowego. Charakteryzuje się ono występowaniem objawów po zmianie pozycji głowy. Jest to schorzenie łagodne. Nie powoduje żadnych zagrożeń dla życia. Jest jednak bardzo uciążliwe, ponieważ utrudnia codzienne funkcjonowanie.
Również choroba Meniere'a powoduje zawroty głowy. Charakteryzuje się ona nadmiernym gromadzeniem płynu w błędniku błoniastym. W efekcie ulega on rozerwaniu, a wylewająca się z niego ciecz drażni nerwy.
Zawroty głowy – kiedy należy udać się do lekarza?
Warto pamiętać, że wszystkie zawroty głowy należy skonsultować z lekarzem. Zdarza się, że są one jedynym objawem poważnej choroby. Im wcześniej zostanie ona zdiagnozowana, tym większa szansa na wyleczenie. Niezwłocznie należy skonsultować się z lekarzem, gdy występują silne zawroty głowy lub towarzyszą im objawy neurologiczne, psychiatryczne lub znaczne pogorszenie samopoczucia.
W diagnostyce zawrotów głowy wykorzystuje się m.in.:
Niekiedy konieczne jest również wykonanie bardziej specjalistycznych badań - ich rodzaj zależy od tego, jaką przyczynę zawrotów głowy podejrzewa lekarz.
Zawroty głowy – leczenie
Leczenie zawrotów głowy zależy w dużej mierze od tego, co jest ich przyczyną. Ważna jest odpowiednia terapia choroby podstawowej. Po jej rozpoczęciu nieprzyjemne objawy powinny zostać złagodzone lub całkowicie ustąpić.
W leczeniu zawrotów głowy można zastosować leki, których celem jest złagodzenie nieprzyjemnych objawów. Mają one różny mechanizm działania, dlatego są dopasowywane indywidualnie do każdego pacjenta po uwzględnieniu objawów, przyczyn i ogólnego stanu zdrowia.
Leczenie obejmuje również rehabilitację przedsionkową. Jest to kinezyterapia, której celem jest wzmocnienie układu nerwowego, zmniejszenie napięcia mięśni w obrębie szyi i ramion, a także poprawa stabilności podczas stania i chodzenia.
Podsumowanie
Jest wiele przyczyn zawrotów głowy. Dlatego występowanie tego objawu nigdy nie powinno być zlekceważone. Konieczne jest udanie się do lekarza rodzinnego w celu wykonania podstawowych badań. Na ich podstawie możliwe jest wdrożenie odpowiedniej terapii zawrotów głowy.
Źródła:
- G. Tacikowska, Rehabilitacja ruchowa (rehabilitacja przedsionkowa) w zawrotach głowy i zaburzeniach równowagi, “Nowa Audiofonologia” 2012, nr 1, s. 107-111.
- A. Prusiński, Klasyfikacja, obraz kliniczny i leczenie zawrotów głowy, “Polski Przegląd Neurologiczny” 2011, tom 7, nr 1, s. 11-19.
- H. Sienkiewicz-Jarosz, K. Rejdak, Zawroty głowy; przyczyny, epidemiologia, rodzaje i leczenie, “Polski Przegląd Neurologiczny” 2018, tom 14, nr 2, s. 67-74.
Autorka
Angelika Janowicz – absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku pielęgniarstwo. Pisze o zdrowiu, ponieważ wie, jak ważna jest edukacja pacjenta. Wielbicielka podróży i kuchni greckiej.
