Zawroty głowy to powszechny, ale często niepokojący objaw, który może występować z różnych przyczyn – od błahych i chwilowych po poważne schorzenia neurologiczne. Zawroty głowy są jedną z najczęściej zgłaszanych dolegliwości u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Zdarza się, że towarzyszą im także inne symptomy – m.in. zaburzenia równowagi, nudności, szumy uszne. Poznaj najczęstsze przyczyny zawrotów głowy i sposoby ich leczenia.
Dostępne dane pokazują, że z zawrotami głowy może zmagać się nawet 5–10% ogólnej populacji. Częstotliwość występowania zaburzeń zwiększa się wraz z wiekiem – nawet 30% osób po 65. roku życia zgłasza ten objaw swojemu lekarzowi. Zawroty głowy mogą pojawiać się zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, jednak problem znacznie częściej dotyczy kobiet.
Z artykułu dowiesz się:
- Jakie są przyczyny zawrotów głowy?
- Kiedy konieczna jest wizyta u lekarza?
- Jak wygląda leczenie zawrotów głowy?
Zawroty głowy – przyczyny
Zawroty głowy to dolegliwość definiowana jako uczucie kołysania, wirowania otoczenia lub własnego ciała i braku równowagi. Jest to objaw subiektywny, czyli taki, którego nie można zmierzyć przy pomocy żadnych testów. Często się zdarza, że zawrotom głowy towarzyszą również inne dolegliwości: wymioty, nudności, szumy uszne, niedosłuch, zaburzenia słuchu, uczucie pełności w uchu, uderzenia gorąca, bóle głowy, oczopląs czy dezorientacja. Z powodu zaburzeń równowagi przy zawrotach głowy pojawia się także lęk przed upadkiem.
Zawroty głowy dzieli się na:
- zawroty układowe – inaczej klasyczne lub obwodowe. Najczęściej charakteryzują się uczuciem wirowania otoczenia w stosunku do swojej osoby lub własnego ciała względem otoczenia. W większości przypadków pojawiają się nagle wraz z chwiejnością chodu, nudnościami i wymiotami. W tym przypadku pacjent jest w stanie dokładnie opisać swoje dolegliwości lekarzowi.
- zawroty nieukładowe – charakteryzują się kołysaniem, falowaniem, niestabilnością i zaburzeniami równowagi. Osoba, która tego doświadcza może być oszołomiona, zdezorientowana i mieć problem z przekazaniem informacji o swojej kondycji.
Najczęstszą przyczyną zawrotów głowy są zaburzenia układu przedsionkowego (inaczej układu równowagi), na który składają się: błędnik, nerwy oraz ośrodki w korze mózgu, pniu mózgu, móżdżku i jądrach podkorowych. Uszkodzenie któregokolwiek z nich skutkuje pojawieniem się charakterystycznych odczuć i wszelkich dolegliwości z nimi związanych.
Przyczyną zawrotów głowy mogą być zaburzenia ze strony narządu słuchu. Spośród nich wyróżnia się:
- uszkodzenia mechaniczne błony bębenkowej,
- zapalenie trąbki słuchowej,
- toksyczne uszkodzenie błędnika,
- zapalenie błędnika,
- zakażenia bakteryjne lub wirusowe ucha wewnętrznego,
- zaburzenia krążenia w uchu wewnętrznym,
- choroby nowotworowe ucha wewnętrznego.
Również choroba Meniere'a powoduje zawroty głowy. Charakteryzuje się ona nadmiernym gromadzeniem płynu w błędniku błoniastym. W efekcie ulega on rozerwaniu, a wylewająca się z niego ciecz drażni nerwy, przez co dochodzi do występowania zaburzeń.
Do zawrotów głowy prowadzą również zaburzenia neurologiczne. W większości przypadków są to:
- urazy czaszki lub mózgu,
- zapalenie nerwu przedsionkowego,
- choroby zapalne opon mózgowych,
- choroby zapalne mózgu,
- epilepsja,
- guz móżdżku lub pnia mózgu,
- choroby neurologiczne (np. stwardnienie rozsiane),
- migrena.
Również nieprawidłowości ogólnoustrojowe mogą prowadzić do zawrotów głowy. Są to m.in. zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, hiperwentylacja, niedoczynność tarczycy, menopauza czy nagły spadek ciśnienia tętniczego. Zawroty głowy często towarzyszą także niedokrwistości, niedoborowi żelaza oraz migrenom. Mogą być też skutkiem ubocznym stosowanej farmakoterapii. Najskuteczniejszą metodą walki z nimi jest wówczas leczenie choroby podstawowej lub zmiana przyjmowanych leków (po konsultacji z lekarzem).
Warto wiedzieć, że przyczyny zawrotów głowy mogą leżeć także w psychice człowieka. Pobudzenie emocjonalne, zaburzenia lękowe lub atak paniki często wywołują tego typu objawy. W takich przypadkach pacjenci powinni rozważyć psychoterapię, ponieważ typowe leczenie objawowe zawrotów głowy będzie nieskuteczne.
Bardzo często u pacjentów występują też łagodne położeniowe zawroty głowy. Jest to zaburzenie pochodzenia obwodowego, charakteryzujące się występowaniem objawów po zmianie pozycji głowy. To schorzenie łagodne, które nie powoduje żadnych zagrożeń dla życia. Jest jednak bardzo uciążliwe, ponieważ utrudnia codzienne funkcjonowanie.
Zdarza się, że zawroty głowy występują bez żadnej uchwytnej przyczyny. Tego rodzaju przypadłości nazywane są idiopatycznymi.
