Antykoncepcja to zbiór metod i środków stosowanych w celu zapobiegania ciąży. Obejmuje różnorodne rozwiązania, od naturalnych metod planowania rodziny, przez hormonalne pigułki, aż po mechaniczne środki, takie jak prezerwatywy, czy wkładki domaciczne. Różnią się one między sobą skutecznością oraz sposobami zastosowania. Jedną z najskuteczniejszych form antykoncepcji jest wkładka wewnątrzmaciczna, którą może założyć lekarz ginekolog w czasie wizyty w gabinecie.
Wkładka domaciczna to popularna metoda antykoncepcji, ceniona za swoją skuteczność i długotrwałe działanie. Umieszczona w macicy, zapobiega zapłodnieniu dzięki zastosowaniu różnych mechanizmów, w zależności od rodzaju wkładki. Sprawdź, jak działa wkładka domaciczna, czym różnią się wkładki hormonalne od niehormonalnych i kto może korzystać z tego rodzaju antykoncepcji.
Z artykułu dowiesz się:
- Co to jest wkładka domaciczna i jak działa?
- Jak wygląda zabieg założenia wkładki domacicznej?
- Jakie są przeciwwskazania do założenia wkładki domacicznej?
Czym jest wkładka domaciczna?
Wkładka domaciczna, którą powszechnie nazywa się spiralą antykoncepcyjną, od wielu lat jest jedną z najskuteczniejszych metod zapobiegania ciąży. Wkładka ma niewielkie rozmiary, kształtem przypomina literę "T" i wykonana jest z elastycznego tworzywa sztucznego. Podczas wizyty w gabinecie, ginekolog umieszcza ją w jamie macicy pacjentki – taki zabieg nie trwa długo, a spirala antykoncepcyjna (w zależności od rodzaju) zaczyna skutecznie działać od razu po założeniu.
Jak działa wkładka wewnątrzmaciczna?
W aptece dostępne są dwa rodzaje wkładek – spirale hormonalne i niehormonalne miedziane. Choć wyglądają bardzo podobnie i obie chronią przed ciążą, to jednak każda z nich ma nieco inny mechanizm działania:
- wkładka hormonalna – tego rodzaju wkładka antykoncepcyjna działa podobnie, jak implant antykoncepcyjny – również uwalnia lewonorgestrel, syntetyczny progestagen, który wpływa na endometrium, uniemożliwiając zapłodnienie. Skuteczność wkładki hormonalnej wynosi ok. 99,8% i utrzymuje się na tym poziomie przez cały okres użytkowania spirali antykoncepcyjnej. Zgodnie z rekomendacją Polskiego Towarzystwa Ginekologów, hormonalna wkładka domaciczna może być zakładana także kobietom, które nigdy wcześniej nie rodziły (tzw. nieródkom).
Podczas stosowania spirali antykoncepcyjnej hormonalnej, u pacjentki nadal występują menstruacje, jednak krwawienia pojawiają się rzadziej i są dość skąpe. Część kobiet zgłasza swoim lekarzom zahamowanie cykli i brak miesiączek. W tym miejscu warto również rozwiać mity, związane ze szkodliwym wpływem spirali antykoncepcyjnej na płodność – po wyjęciu wkładki z jamy macicy, płodność wraca i można rozpocząć starania o poczęcie.
- wkładka niehormonalna – wkładki domaciczne miedziane nie zawierają hormonów i gwarantują zabezpieczenie przed niechcianą ciążą w ok. 99,2%. W zależności od informacji, zamieszczonej na opakowaniu przez producenta spirali, tego rodzaju antykoncepcję można stosować przez 5-10 lat i dopiero po tym okresie, wymienić na nową. Działanie wkładki miedzianej polega na uwalnianiu jonów miedzi, które przyczyniają się do rozwoju stanu zapalnego w macicy. Obrzęk i przekrwienie jej błony śluzowej mocno utrudnia zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej i rozwój ciąży. Uwalniane z wkładki jony miedzi wpływają także na konsystencję śluzu szyjkowego, sprawiając że staje się bardziej zwarty, gęsty i ogranicza możliwość przemieszczania się plemników w kierunku komórki jajowej. Miedź działa również plemnikobójczo, a ponadto zmniejsza zdolność oocytu do zapłodnienia.
Założenie wkładki miedzianej nie powoduje zatrzymania miesiączek. Krwawienia występują nadal, jednak mogą być bardziej obfite, a kobiety często odczuwają większy ból, związany z menstruacją, niż przed aplikacją wkładki.
Jeszcze jakiś czas temu, pacjentki mogły korzystać z tzw. wkładek obojętnych, wykonanych z tworzyw sztucznych, które nie zawierały zarówno hormonów, jak i jonów miedzi. Zauważono jednak, że mocno nasilają krwawienia miesiączkowe i wykazują małą skuteczność, dlatego nie są zalecane przez lekarzy.
Warto pamiętać, że zarówno w przypadku hormonalnej wkładki antykoncepcyjnej, jak i miedzianej, nie ma mowy o ochronie przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Jeśli więc często zmieniasz partnerów, stosuj dodatkowo prezerwatywę, aby zapobiec rozwojowi groźnych schorzeń, takich jak HIV/AIDS, kiła, czy rzeżączka.
Pamiętaj, że każda metoda antykoncepcji ma swoje zalety i wady. W przypadku wkładki domacicznej ogromną zaletą jest długa i wysoka skuteczność działania, niska cena (wkładki miedziane) i dobra dostępność. Sam zabieg założenia spirali antykoncepcyjnej (bez kosztów wkładki) jest refundowany przez NFZ.
Jak wygląda założenie wkładki domacicznej i jak się do niego przygotować?
Każdą wkładkę domaciczną można założyć w dowolnym momencie cyklu, po badaniu ginekologicznym, USG dopochwowym, badaniu piersi, wykluczeniu ciąży oraz analizie wyników cytologii. Wkładka miedziana zaczyna reagować od razu, natomiast hormonalna również będzie działała od razu, jeśli zdecydujesz się na jej założenie w pierwszym tygodniu swojego cyklu miesiączkowego. Po tym czasie, przez 7 dni od momentu założenia wkładki, należy korzystać dodatkowo z innych metod antykoncepcyjnych, np. prezerwatywy.
Jak wygląda sam zabieg? Kobieta siada na fotelu, a ginekolog specjalnym aplikatorem wprowadza wkładkę do jamy macicy. Kiedy jest pewny, że znajduje się ona we właściwym miejscu, usuwa aplikator i przycina nitki, które są przytwierdzone do wkładki. Umieszczenie wkładki wewnątrz macicy trwa nie dłużej, niż kilka minut, jednak może powodować dyskomfort oraz chwilowy ból u niektórych pacjentek. W większości przypadków, po usunięciu zużytej wkładki, od razu można założyć nową, bez konieczności czekania.
