Aż 95% Polaków ma niedobór witaminy D. Lekarze biją na alarm, ponieważ jej znaczenie dla naszego organizmu jest bardzo duże. Witaminy są niezbędne dla naszego zdrowia i powinny być dostarczane z pożywieniem lub w formie dodatkowej suplementacji. W przypadku witaminy D naturalne źródła nie są w stanie zaspokoić zapotrzebowania organizmu.
Najważniejszym źródłem witaminy D jest światło słoneczne – synteza skórna pod wpływem promieni słonecznych może pokryć aż 90% dziennego zapotrzebowania na tę witaminę. Jednak w naszym kraju jest to możliwe zaledwie podczas kilku słonecznych miesięcy, zaś w okresie jesienno-zimowym niezbędna jest dodatkowa suplementacja witaminy D. Dlaczego jest ona tak ważna dla naszego organizmu i czym może skutkować jej niedobór?
Z artykułu dowiesz się:
- Jakie są właściwości i rola witaminy D?
- Witamina D3 – jak powinna wyglądać suplementacja i dawkowanie?
- Czym skutkują niedobory witaminy D3?
- Jakie są rodzaje dostępnych suplementów z witaminą D?
Właściwości i rola witaminy D3
Witamina D należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, co oznacza, że nie jest wydalana z moczem, tylko magazynowana w wątrobie i tkance tłuszczowej. W pokarmie występuje w dwóch formach: pochodzenia roślinnego (witamina D2) i zwierzęcego (D3). Witamina D jest nazywana „eliksirem życia”, ponieważ chroni przed szeregiem chorób cywilizacyjnych.
Witamina D na nadciśnienie i choroby serca
Jedną z najpoważniejszych chorób cywilizacyjnych jest nadciśnienie tętnicze, podobnie jak choroby serca. Witamina D w połączeniu z wapniem skutecznie chroni przed zawałem serca, udarem, czy chorobą wieńcową. Ponadto może zapobiec spadkowi „dobrego” cholesterolu HDL, ponieważ jest odpowiedzialna za prawidłowe utrzymanie białka wchodzącego w skład HDL.
Wpływ na układ kostny
Witamina D bierze również udział w mineralizacji tkanki kostnej oraz regulacji gospodarki wapniowo-fosforowej. Wapń i fosfor to dwa pierwiastki, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania zębów i kości, a witamina D wspomaga ich wchłanianie i wykorzystanie w organizmie. Szacuje się, że stałe przyjmowanie tej witaminy redukuje ryzyko złamań kości nawet o 40%. U dzieci, jak i dorosłych witamina D odpowiada za kształtowanie się zębów i kości, ich gęstość i mineralizację. Odgrywa ważną rolę w procesach kostnienia i powstawaniu związków niezbędnych do budowy kości. Kobiety są szczególnie narażone na ubytek masy kostnej, czyli osteoporozę, a w konsekwencji są bardziej podatne na złamania. Witamina D pomaga wchłaniać wapń oraz transportować go do kości, by utrzymały odpowiednią jakość.
Witamina D a cukrzyca
Badania wykazały, że niski poziom witaminy D ma wpływ na poziom cukru we krwi. Im poziom witaminy D jest niższy, tym poziom cukru jest wyższy. Działa ona stymulująco na wydzielanie insuliny, utrzymuje prawidłowe stężenie glukozy we krwi, co pomaga zapobiec cukrzycy typu 2. Optymalny poziom cukru we krwi jest szczególnie ważny dla diabetyków, ponieważ istnieje zagrożenie pojawiania się komplikacji cukrzycowych, takich jak choroby układu krążenia, nerek, wzroku.
Suplementacja witaminy D
Paradoksalnie, chociaż ludzki organizm samodzielnie wytwarza witaminę D, jest ona jednym z tych mikroelementów, których niedobór najczęściej staje się naszym udziałem. Bardzo duże znaczenie ma tu fakt, że liczba pogodnych dni, podczas których dodatkowo eksponujemy na promieniowanie większe powierzchnie naszej skóry, jest stosunkowo niewielka w polskim klimacie. Ponadto produkty stanowiące bogate źródła witaminy D nie należą do najczęściej spotykanych w naszej diecie. Jak zatem rozwiązać ten swoisty paradoks?
Naukowcy są zgodni, że jedynym skutecznym rozwiązaniem przeciwdziałającym niedoborom witaminy D w organizmie jest jej odpowiednia suplementacja. Dotyczy to zwłaszcza okresu jesienno-zimowego, w którym ekspozycja naszej skóry na promienie słoneczne jest najniższa, podobnie jak czas nasłonecznienia w ciągu dnia.
Suplementacja witaminy D powinna odbywać się już od pierwszych dni życia, zwłaszcza że właśnie w okresie niemowlęcym i dziecięcym rola witaminy D w organizmie jest nie do przecenienia. Rosnące kości potrzebują wówczas ogromnych ilości wapnia, aby prawidłowo się rozwijać, a bez witaminy D jego wchłaniane jest niemożliwe. Optymalna ilość witaminy D w przypadku noworodków i niemowląt to 400 j.m./dobę. Po ukończeniu szóstego miesiąca życia warto zwiększyć ją nawet do 600 j.m., aby mieć pewność, że organizm malucha, a zwłaszcza jego kości będą prawidłowo się rozwijać.
Młodzież i dzieci po ukończeniu pierwszego roku życia powinny przyjmować w ciągu doby 600-1000 j.m witaminy D. Od września do kwietnia jest to dawka niezbędna. W pozostałym okresie jest uzależniona od trybu życia, a konkretnie stopnia ekspozycji skóry na promienie słoneczne, która wpływa na ilość witaminy D wytwarzanej przez naszą skórę.
Konieczność suplementowania witaminy D dotyczy osób we wszystkich okresach życia. A wiek decyduje nie tyle o potrzebie tejże suplementacji, co o zalecanej dziennej dawce witaminy D. Inne czynniki, które determinują zapotrzebowanie na witaminę D to między innymi nasza dieta i masa ciała.
U osób dorosłych uwarunkowania suplementacji są identyczne, jak w przypadku dzieci i młodzieży, jednak optymalna dzienna dawka witaminy D wzrasta do 2000 j.m. Jej utrzymanie, nawet w okresie całego roku jest szczególnie ważne w przypadku seniorów po 65 roku życia. Wyższą dawkę witaminy D zdecydowanie powinny przyjmować również kobiety w ciąży, ponieważ witamina D jest bardzo ważna dla rozwoju dziecka już w okresie płodowym. Zapotrzebowanie na witaminę D jest również zależne od masy ciała. Osoby otyłe w każdym wieku powinny przyjmować nawet dwukrotnie wyższe dawki.
Witamina D dla dzieci i niemowląt
Szacuje się, że jedynie 10% dzieci i niemowląt w Polsce otrzymuje prawidłową dawkę witaminy D. Statystyka jest szczególnie niepokojąca, jeśli weźmiemy pod uwagę, jak ważną rolę ogrywa witamina D dla dziecka, którego organizm potrzebuje jej do prawidłowego rozwoju. Wapń, który jest najważniejszym budulcem naszych kości może być przyswajany przez organizm wyłącznie przy udziale witaminy D, która wpływa również korzystnie na przyswajanie równie ważnego dla tkanki kostnej fosforu. W przypadku jej niedoboru wapń jest niestety wydalany wraz z moczem, a ilość niewystarczająca dla zdrowych kości, co może mieć poważne konsekwencje. Jedną z nich jest możliwość wystąpienia krzywicy. Ponadto w okresie wyrzynania się pierwszych zębów, może okazać się, że mleczaki miały nieprawidłową strukturę lub po prostu będą wyrzynały się popsute.
Jednak rozwój kości i zębów to nie jedyne kluczowe obszary związane z pozytywnym wpływem na organizm dziecka, jaki wywiera witamina D. Dla niemowląt szczególnie narażonych na szkodliwe działanie bakterii i wirusów, bardzo ważny jest wpływ witaminy D na poziom odporności. W tym okresie życia, nawet drobne przeziębienie może być dla zdrowia niemowlaka poważnym zagrożeniem.
Ponadto witamina D charakteryzuje się korzystnym działaniem na układ nerwowy, serce i słuch dziecka. Spadek stężenia wapnia we krwi, związany z jego niedostatecznym wchłanianiem przez organizm na skutek niedoboru witaminy D, prowadzi do zburzeń funkcjonowania mięśni. Witamina D łagodzi także stany zapalne skóry, co jest szczególnie ważne w przypadku maluchów noszących pieluchy.
Odpowiedź na pytanie: czy dzieciom i niemowlętom powinno się suplementować witaminę D? Jest więc oczywista. Bez niej ich prawidłowy rozwój jest zagrożony, natomiast młody organizm zwyczaj nie wytwarza dostatecznej ilości tego ważnego dla organizmu składnika samodzielnie, zwłaszcza w naszej szerokości geograficznej, w której przez większość roku ekspozycja ciała na promienie słoneczne nie jest do tego wystarczająca.
