Ziołolecznictwo to dziedzina medycyny naturalnej, która wykorzystuje rośliny do leczenia niektórych schorzeń i dolegliwości zdrowotnych. Opiera się na długotrwałej tradycji stosowania ziół w celach leczniczych, przez wiele kultur na całym świecie. Z roku na rok rośnie popularność ziołolecznictwa – społeczeństwa różnych krajów coraz chętniej sięgają po preparaty z apteczki Matki Natury.
Werbena pospolita, nazywana jest także lekarską, ze względu na cenne właściwości lecznicze. Sprawdź, jak wygląda, gdzie rośnie naturalnie i w jakim celu wykorzystuje się ją w ziołolecznictwie. Podpowiadamy, jakie zastosowanie mają liście, łodygi i kwiaty werbeny pospolitej.
Werbena – jak wygląda?
Werbena pospolita (Verbena officinalis L.), inaczej werbena lekarska, to roślina z rodziny werbenowatych (Verbenaceae). Chociaż werbena pochodzi z terenów afrykańskich, to obecnie występuje również na obszarze Europy, Ameryki Północnej oraz Południowej, a także Australii. W Polsce spotkać ją można głównie na południu.
Ta roślina jednoroczna osiąga wysokość ok. 70 cm, a jej łodyga jest mocno rozkrzewiona. Wyrastają z niej szorstkie liście o lancetowatym kształcie. Najbardziej charakterystyczne są drobne kwiaty werbeny w kolorze bieli lub odcieniu liliowym. Oprócz tego, że wykazuje wiele właściwości leczniczych, ceniona jest także jako prosta w uprawie roślina dekoracyjna.
Werbena pospolita – naturalne występowanie i uprawa
Każdy, kto lubi charakterystyczny zapach werbeny pospolitej, może rozważyć uprawę kwiatów we własnym ogrodzie. Roślina nie ma wysokich wymagań – potrzebuje nasłonecznionego miejsca oraz żyznego, przewiewnego podłoża. Najlepiej rozwija się w glebie próchniczej – czerpie z niej składniki, których potrzebuje do prawidłowego wzrostu. Nie zaleca się uprawy na piaszczystych glebach, ponieważ w takich warunkach nasiona werbeny pospolitej nie wypuszczą zielonych pędów.
Werbena pospolita, podobnie jak wiele innych roślin kwitnących, nie lubi skrajności. Zarówno długotrwała susza, jak i zbyt duża wilgoć może zaburzyć rozwój werbeny i doprowadzić do pogorszenia jej stanu. W niektórych przypadkach można rozważyć także nawożenie rośliny, jednak nie należy wlewać nawozu zbyt często. Regularnie nawożona werbena ma więcej liści, niż kwiatów, które mają być główną ozdobą ogrodu.
Warto pamiętać, że werbena ogrodowa (Verbena hybrida) jest zupełnie inną odmianą z rodziny Verbenaceae. Charakteryzuje się większymi kwiatami w różnych kolorach, dlatego znacznie częściej wybierana jest jako roślina ozdobna.
Werbena cytrynowa a werbena lekarska – czy to to samo?
Choć niektórzy stosują te określenia zamiennie, werbena cytrynowa nie jest tą samą rośliną, co werbena pospolita. Również wykorzystuje się ją w ziołolecznictwie, aromaterapii, a nawet w kuchni. Ze względu na zapach, jest częstym składnikiem perfum, świec zapachowych oraz kosmetyków. Z werbeny cytrynowej także przygotowuje się napary, ale można dodawać ją też do aromatycznych, relaksujących kąpieli.
Werbena – właściwości
Werbena lekarska znana jest ze swoich cennych właściwości leczniczych, głównie dzięki zawartym w niej substancjom. Badania potwierdziły obecność werbaskozydu – glikozydu fenolowego o działaniu antyoksydacyjnym oraz werbenaliny – glikozydu irydoidowego, który może mieć wpływ nasenny i ograniczać rozwój stanu zapalnego w organizmie.
Te oraz inne składniki werbeny pospolitej odpowiadają za jej właściwości:
- antybakteryjne i przeciwgrzybicze,
- uspokajające oraz łagodzące stany lękowe,
- przeciwutleniające,
- chroniące neurony przed uszkodzeniami i obumieraniem,
- nasenne,
- przeciwnowotworowe.
Warto wiedzieć także, że olejek eteryczny z werbeny pospolitej wykazuje działanie insektobójcze – zabija larwy komarów brzęczących. Wystarczy dodać odrobinę olejku do domowego dyfuzora lub sięgnąć po naturalne świece z jego dodatkiem, by odstraszyć uciążliwe insekty.
W ziołolecznictwie werbena pospolita bywa stosowana jako środek łagodzący bóle głowy, zębów oraz regulujący cykle menstruacyjne u kobiet. Ze względu na działanie uspokajające i nasenne, po napar z werbeny pospolitej sięgają zwłaszcza osoby, które cierpią z powodu problemów z zasypianiem oraz utrzymaniem ciągłości snu nocnego.
Wyciąg z werbeny pospolitej jest także częstym składnikiem preparatów stosowanych w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych, ponieważ stymuluje odruch kaszlu i działa przeciwzapalnie. W aptekach dostępne są pastylki do ssania oraz syropy na bazie werbeny.
Zawarte w werbenie fitosterole roślinne oraz flawonoidy wzmacniają również ścianki naczyń krwionośnych i uszczelniają je, zapobiegając ich pękaniu. Werbenie przypisywane jest także stopniowe wzmacnianie odporności organizmu, dlatego warto sięgać po nią nie tylko w czasie przeziębienia i grypy, ale również w okresach o większym ryzyku zachorowań.
Prowadzone są także badania w kierunku regulowania nadczynności tarczycy oraz poziomu cholesterolu we krwi. Dzięki właściwościom neuroochronnym, naukowcy testują również ziele pod kątem profilaktyki oraz leczenia chorób na tle neurodegeneracyjnym.
W jakiej formie można stosować ziele werbeny?
Najpopularniejszą formą czerpania korzyści zdrowotnych z ziela werbeny pospolitej jest picie naparu z suszu roślinnego. Przygotowuje się go w bardzo prosty sposób – wystarczy wsypać do kubka stołową łyżkę suszonej werbeny i zalać wrzątkiem. Po ok. 10-20 minutach, napar jest gotowy. Żeby poprawić jego walory smakowe i nie zniechęcić się do spożywania, można dodać odrobinę cytryny lub łyżeczkę miodu. Tak przygotowany napój należy pić 1-2 razy dziennie.
Z ziela werbeny pospolitej przygotowuje się także nalewki, jednak nie każdy może stosować suplementy na bazie alkoholu. W takiej sytuacji najlepiej sięgnąć po napar lub dostępne w aptece preparaty z wyciągiem z werbeny.
