Wady wzroku – rodzaje, przyczyny, objawy
Wady wzroku, które specjaliści nazywają wadami refrakcji, dotyczą około 80 proc. osób na całym świecie. Z wadą refrakcji mamy do czynienia, gdy promienie światła wpadające do oka nie skupiają się na siatkówce. Skutkuje to złym widzeniem. Jakie są wady wzroku? Które z nich to wady wrodzone? Na czym polega korekta wady wzroku?
Z artykułu dowiesz się:
Jakie są wady wzroku?
Rodzaje wad refrakcji opisujemy poniżej:
- Krótkowzroczność: jej przyczyną jest ogniskowanie się promieni świetlnych przed siatkówką. To wada wzroku, którą cechuje gorsze widzenie odległych obiektów przy wyraźnym widzeniu z bli-ska. By poprawić widzenie w dal osoby krótkowzroczne mrużą oczy. Na powstanie krótkowzrocz-ności mają wpływ m.in. uwarunkowania genetyczne i długotrwała praca wzrokowa z bliska. Krót-kowzroczność jest coraz powszechniej diagnozowana u dzieci i młodzieży.
- Nadwzroczność (dalekowzroczność): powodem dalekowzroczności jest zogniskowanie światła docierającego do oka za siatkówką. Ta najczęstsza wada refrakcji objawia się złym widzeniem za-równo z bliska, jak i w dal. Młode osoby są w stanie samoistnie skorygować niewielką nadwzrocz-ność, ale przyczynia się to do wielu negatywnych objawów. Możliwe jest nawet wystąpienie zeza. Wskutek dużej dalekowzroczności dwojga oczu może pojawić się obuoczne niedowidzenie. Nadwzroczność występuje rodzinnie.
- Astygmatyzm (niezborność): w niezborności obraz jest nieostry, ponieważ układ optyczny oka nie ma jednego punktowego ogniska. Najczęstszym powodem astygmatyzmu są nieprawidłowości w ukształtowaniu rogówki. Osoba z tą wadą nie widzi dobrze ani z bliska, ani w dal. Astygmatyzm nierzadko występuje wraz z nadwzrocznością lub krótkowzrocznością. Mała niezborność nie musi być korygowana, a duża – może skutkować niedowidzeniem na jedno lub dwoje oczu. Astygmatyzm i duże wady refrakcji to wrodzone wady wzroku.
Starczowzroczność (prezbiopia)
Z fachowego punktu widzenia starczowzroczność nie jest wadą wzroku ani chorobą, ale stanem związanym z procesem starzenia się. Występuje u wszystkich, niezależnie od wady refrakcji. Charakteryzuje się złym widzeniem z bliska. Jest to skutek zmniejszania się zdolności oka do akomodacji, co wiąże się z utratą elastyczności przez soczewkę. Akomodacja to zdolność soczewki do „nastawiania się” na patrzenie z bliska. Starczowzroczność daje o sobie znać około 45 roku życia. Wtedy zaczynamy potrzebować okularów do czytania i pracy z bliska. Osoby z nadwzrocznością odczuwają dolegliwości związane z prezbiopią wcześniej, a z krótkowzrocznością – później. Zdarza się, że niedomoga akomodacji – z innej przyczyny – może pojawić się u dziecka. Malec z tym zaburzeniem często skarży się na bóle głowy i nie lubi czytać. Może być uznany za dyslektyka. Symptomy te ustępują po zastosowaniu okularów do pracy z bliska.
Wady wzroku u dzieci i dorosłych – objawy
Objawy niekorygowanych wad wzroku to:
- niewyraźne widzenie,
- mrużenie oczu,
- problemy z czytaniem i pracą z bliska,
- nadmierne mruganie,
- łzawienie,
- bóle oczu i głowy,
- zmęczenie oczu,
- przewlekłe zapalenie brzegów powiek i spojówek,
- niedowidzenie,
U dzieci: trudności z czytaniem, pisaniem czy koncentracją, pocieranie lub uciskanie gałek ocznych, niepewne zachowanie, zez.
Jeżeli obserwujesz takie objawy u siebie lub dziecka, zgłoś się do okulisty.
Wady wzroku u dzieci i dorosłych – rozpoznanie
Rodzaj i wielkość wady wzroku określa się dzięki skiaskopii (retinoskopii) lub refraktometrii (potocznie zwanej komputerowym badaniem wady wzroku). Dzieciom i młodzieży przed badaniem podawane są krople do oczu znoszące akomodację.
Korekta wady wzroku
Wady wzroku można korygować przy pomocy szkieł okularowych, soczewek kontaktowych lub operacji chirurgicznych i laserowych. Krótkowzroczność koryguje się soczewkami rozpraszającymi (minusowymi). Dzieci i młodzież z wadą od 1 dioptrii do 5 dioptrii mogą stosować specjalne soczewki kontaktowe na noc. Przez kilkanaście godzin po ich zdjęciu widzi się ostro (to tzw. ortokorekcja). Nadwzroczność i starczowzroczność korygowana jest soczewkami skupiającymi (plusowymi). Astygmatyzm koryguje się soczewkami cylindrycznymi lub sferocylindrycznymi. W astygmatyzmie nieregularnym nie stosuje się okularów, a jedynie szkła kontaktowe. Korygowania nie wymaga niezborność nieprzekraczająca 1 dioptrii oraz mała nadwzroczność u małych dzieci bez zaburzeń widzenia i zeza. Dzieci te jednak powinny pozostawać pod opieką okulisty.
Wady wzroku – zapobiegnie
Wadom refrakcji i starczowzroczności nie ma można zapobiec. Przy tej ostatniej pozytywnie oddziałują przerwy w pracy wzrokowej i ćwiczenia rozluźniające napięcie akomodacyjne, np. kilkuminutowe patrzenie na daleki obiekt. By przeciwdziałać powiększaniu się małej krótkowzroczności:
- utrzymuj prawidłową odległość oczu od ekranu komputera czy książki,
- dbaj o dobre oświetlenie miejsca pracy wzrokowej,
- rób przerwy w trakcie pracy wzrokowej z bliska,
- nie czytaj na leżąco.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, przeczytaj nasz poprzedni artykuł Jak poprawić wzrok?
Źródła:
- https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/wadywzroku/83545,astygmatyzm-niezbornosc (dostęp 24.06.2019)
- https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/wadywzroku/74638,krotkowzrocznosc (dostęp 24.06.2019)
- https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/wadywzroku/74691,nadwzrocznosc (dostęp 24.06.2019)
- https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/wadywzroku/74695,uklad-optyczny-oka-i-zaburzenia-akomodacji-starczowzrocznosc-niedomoga-akomodacji (dostęp 24.06.2019)
- https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/lista/79160,zaburzenie-akomodacji-a-wada-wzroku (dostęp 24.06.2019)
- https://www.podyplomie.pl/neurologia/27315,okulistyczne-przyczyny-bolow-glowy?page=2 (dostęp 24.06.2019)
- https://www.termedia.pl/poz/Doc-Justyna-Izdebska-Laserowa-korekcja-wad-wzroku-poprawia-jakosc-zycia-pacjentow,28045.html (dostęp 24.06.2019)
Autorka
Małgorzata Skoczylas-Kouyoumdjian – o zdrowiu pisze od ponad 20 lat. Ukończyła kształcenie podyplomowe w Instytucie Żywności i Żywienia na kierunku dietetycznym. Jest mamą Rafała i żoną Krzysztofa. W wolnych chwilach czyta kryminały.