Zęby mądrości, potocznie nazywane ósemkami, to ostatnie trzonowce w łukach zębowych żuchwy oraz szczęki. Nie wyrastają w miejscu, gdzie wcześniej znajdowały się zęby mleczne – pojawiają się już jako stałe, najczęściej między 17. a 25. rokiem życia. Ze względu na to, że w tym czasie większość dorosłych posiada komplet zębów stałych, w jamie ustnej nie ma zbyt wiele miejsca na ósemki, co przyczynia się do problemów z ich wyrzynaniem. Wówczas lekarz stomatolog może zdecydować o konieczności ekstrakcji ósemek.
Usuwanie ósemek to zabieg stomatologiczny dość powszechnie wykonywany u dorosłych pacjentów, jednak, jak każda interwencja chirurgiczna, może budzić wiele obaw. Sprawdź, jak wygląda ekstrakcja zęba mądrości, jak się do niej przygotować i w jaki sposób pielęgnować jamę ustną, aby uniknąć wystąpienia powikłań.
Z artykułu dowiesz się:
- W jakich sytuacjach usuwa się zęby mądrości?
- Jak wygląda chirurgiczne usuwanie ósemek?
- Jakie są najczęstsze powikłania po zabiegu wyrywania ósemek?
Ekstrakcja ósemek – wskazania do usunięcia zębów mądrości
Ósemki, czyli ostatnie zęby trzonowe w każdym łuku zębowym szczęki i żuchwy, od jakiegoś czasu uznawane są za narządy szczątkowe u człowieka. Oznacza to, że tendencja do ich wyrastania u ludzi stopniowo maleje w procesie ewolucji. To właśnie z tego względu u niektórych pacjentów pojawia się komplet zębów mądrości, u innych wyrastają jedynie częściowo (w połowie pozostając pod pokrywą dziąsłową), a u pozostałych ósemki w ogóle się nie wyrzynają.
Warto wiedzieć, że wbrew wielu krążącym mitom, wyrośnięcie zębów mądrości nie jest w żaden sposób związane z ilorazem inteligencji danej osoby. Ich nazwa wzięła się od etapu życia, kiedy zaczynają się wyrzynać – to najczęściej okres, gdy człowiek powoli kończy edukację i wkracza w dorosłość. Pojawienie się ósemek jest więc wyłącznie kwestią osobniczą danego organizmu.
Obecnie trzonowce te zatraciły swoją pierwotną funkcję (naszym przodkom służyły do rozdrabniania i żucia twardych pokarmów). Szczęka współczesnego człowieka jest znacznie węższa, a łuki zębowe krótsze, przez co często nie są w stanie pomieścić więcej niż 28 zębów. Ósemki nie mają miejsca, aby poprawnie się wyrznąć, przez co napierają na inne zęby. To przyczynia się do powstawania stanów zapalnych i wywołuje silne dolegliwości bólowe. W takiej sytuacji lekarz stomatolog może podjąć decyzję o konieczności przeprowadzenia ekstrakcji zęba mądrości.
Ze względu na swoje położenie w jamie ustnej, ósemki narażone są na bardzo szybki rozwój próchnicy. Ciężko dotrzeć do nich szczoteczką i nitkować przestrzenie pomiędzy nimi (zwłaszcza, jeśli wyrastając spowodowały stłoczenie zębów), co przyczynia się do namnażania bakterii. W efekcie próchnica zacznie atakować również sąsiadujące trzonowce. W takiej sytuacji lekarz również może zasugerować pacjentowi usunięcie zęba.
Jeśli ząb mądrości rośnie w bok, jest zatrzymany, wyrósł do połowy lub wrasta w policzek, także zalecana jest tradycyjna ekstrakcja ósemki albo jej chirurgiczne usunięcie. Każdy z zabiegów przeprowadzany jest w gabinecie stomatologicznym w znieczuleniu miejscowym, sedacji lub znieczuleniu ogólnym.
Ekstrakcja zęba mądrości – jak przebiega zabieg?
Do gabinetu stomatologicznego pacjent zgłasza się w umówionym terminie z dokumentem tożsamości i zdjęciem RTG panoramicznym. Jeśli ząb rośnie nieprawidłowo lub jest schowany pod dziąsłem, niezbędne może być także zdjęcie RTG punktowe (pojedynczego zęba), dzięki któremu lekarz będzie mógł ocenić położenie korzeni zęba. Część stomatologów kieruje także pacjentów na laboratoryjne badania krwi, celem określenia poziomu krzepnięcia.
Pamiętaj, aby przed zabiegiem poinformować lekarza, jeśli chorujesz na cukrzycę lub inne choroby przewlekłe i przyjmujesz na stałe określone leki.
Pacjent siada na fotelu stomatologicznym, a lekarz podaje znieczulenie miejscowe. Niektóre gabinety umożliwiają również leczenie chirurgiczne w sedacji – osoba wdycha nosem mieszankę podtlenku azotu z tlenem, co wywołuje rozluźnienie i senność, bez utraty świadomości.
Jeśli jednak pacjent nie współpracuje, bardzo panikuje, a tym samym uniemożliwia bezpieczne przeprowadzenie zabiegu, można rozważyć usuwanie zębów mądrości pod narkozą – w znieczuleniu ogólnym. W takim przypadku niezbędna jest opieka lekarza anestezjologa. W dniu zabiegu nie należy też jeść na 6 godzin przed, ani przyjmować płynów na 2-4 godziny wcześniej.
Jeżeli nie ma możliwości wyrwania zęba w sposób tradycyjny, lekarz poinformuje pacjenta o planowanym chirurgicznym usunięciu ósemki. Chirurg nacina dziąsło, a następnie rozdziela korzenie usuwanej ósemki przy pomocy wiertła. To pozwoli na późniejszym etapie sprawnie pozbyć się zęba bez ryzyka powstania ubytków w przyległych tkankach. Następnie lekarz przy pomocy dźwigni stara się rozchwiać korzenie – czynność ta nazywana jest dłutowaniem. Na koniec kleszczami chirurgicznymi wyjmuje ząb z jamy ustnej.
Przy ekstrakcji ósemki zatrzymanej w kości często konieczne jest także usunięcie części kości, znajdującej się ponad zębem, aby uzyskać do niego dostęp. Po zabiegu lekarz zakłada szwy, aby zamknąć ranę.
Usunięte zęby mądrości – zalecenia po zabiegu
Wraz z ustępowaniem znieczulenia miejscowego narastać będzie ból dziąsła. To zupełnie normalny objaw, który można złagodzić przyjmując przepisane przez lekarza leki przeciwbólowe. Dla większości pacjentów najtrudniejsze są pierwsze 2-3 dni po zabiegu, w kolejnych dobach ból stopniowo maleje.
Przez kilka godzin od ekstrakcji ósemek nie powinno się jeść ani pić. Przez pierwsze dni lekarze zalecają dietę półpłynną, aby zminimalizować dolegliwości bólowe i ochronić gojącą się ranę przed zanieczyszczeniem resztkami jedzenia.
Żeby złagodzić obrzęk dziąsła, warto sięgnąć także po specjalne płyny antybakteryjne do płukania jamy ustnej. Cały proces gojenia trwa najczęściej ok. 7-10 dni, w rzadkich przypadkach dłużej. Po tygodniu pacjent powinien pojawić się w przychodni w celu usunięcia szwów.
