Rak jelita grubego jest drugim, co do częstości występowania, nowotworem złośliwym w Polsce. Nie zawsze stanowi wyrok – wcześnie wykryty jest wyleczalny, jednak podstawą jest profilaktyka. Do najskuteczniejszych badań jelita grubego zalicza się diagnostykę endoskopową, czyli kolonoskopię oraz sigmoidoskopię (badanie końcowego odcinka jelita grubego).
Jeśli u pacjenta występują niepokojące objawy w postaci zaburzeń wypróżniania lub bólów brzucha, lekarz może skierować go na badanie endoskopowe. Nie zawsze jednak konieczna jest kolonoskopia – alternatywą dla niej może być tańsza i mniej inwazyjna sigmoidoskopia, która pozwala monitorować końcowy odcinek jelita grubego. Sprawdź, na czym polega ta procedura, czy możliwe jest pobranie wycinków do badania histopatologicznego w jej trakcie i jak się do niej przygotować.
Z artykułu dowiesz się:
- Czym jest sigmoidoskopia?
- Jak przygotować się do sigmoidoskopii?
- W jakich przypadkach nie zaleca się sigmoidoskopii?
Sigmoidoskopia – co to za badanie?
Sigmoidoskopia, nazywana także fiberosigmoidoskopią to procedura, która umożliwia monitorowanie końcowego odcinka jelita grubego w czasie rzeczywistym. Pozwala ocenić budowę oraz wykryć ewentualne nieprawidłowości w obrębie esicy i odbytnicy. Tego rodzaju badanie endoskopowe zazwyczaj nie wiąże się z bólem, a jedynie z dyskomfortem, odczuwanym przez niektórych pacjentów, przez co może być alternatywą dla kolonoskopii, której wiele osób się obawia.
W trakcie badania lekarz wprowadza przez odbyt elastyczny endoskop o długości ok. 60-70 cm. Za sprawą kamerki, umieszczonej na końcowej części aparatu, może zaobserwować stan śluzówki jelita grubego i wychwycić wszelkie zaburzenia – owrzodzenia, deformacje czy perforację błony śluzowej.
Podczas sigmoidoskopii, podobnie jak przy kolonoskopii czy gastroskopii, możliwe jest również pobranie wycinków śluzówki do badania histopatologicznego. Urządzenie pozwala także usunąć istniejące polipy w czasie badania. Warto jednak zaznaczyć, że sigmoidoskopia nie zastąpi kolonoskopii, jeśli konieczne jest zbadanie dalszych odcinków jelita grubego.
Badanie endoskopowe końcowego odcinka jelita grubego – wskazania do sigmoidoskopii
Na badanie endoskopowe jelita grubego, takie jak sigmoidoskopia czy kolonoskopia, pacjenta kieruje specjalista w leczeniu chorób układu pokarmowego (gastroenterolog). Po zebraniu wywiadu medycznego oraz badaniu w gabinecie, lekarz może stwierdzić, że istnieją wskazania, aby przeprowadzić badanie endoskopowe oraz badanie histopatologiczne pobranych wycinków śluzówki. Najczęstszymi przesłankami do wykonania fiberosigmoidoskopii są:
- podejrzenie raka jelita grubego,
- uczucie niepełnego wypróżnienia
- mimowolne oddawanie stolca,
- ołówkowate stolce,
- zaburzenia rytmu wypróżnień,
- ból w czasie oddawania stolca,
- przewlekłe zaparcia lub biegunki o nieznanej przyczynie,
- idiopatyczny ból brzucha,
- kontrola po usunięciu polipów,
- dodatkowa diagnostyka w kierunku chorób układu pokarmowego,
- nagły spadek masy ciała, osłabienie lub krew utajona w stolcu.
Sigmoidoskopia może być jednak nie tylko badaniem, zlecanym osobom chorym lub z podejrzeniami rozwijającej się choroby. Coraz częściej polecana jest jako element profilaktyki raka jelita grubego, dlatego decydują się na nią także pacjenci, u których nie występują żadne z powyższych wskazań do badania.
Jak wygląda przygotowanie do sigmoidoskopii?
Przygotowanie do sigmoidoskopii jest mniej uciążliwe, niż do kolonoskopii. W ciągu trzech dni poprzedzających badanie, nie powinno się spożywać produktów barwiących stolec, takich jak czarne jagody, buraki czy mocna kawa. Z kolei dzień przed zaplanowaną sigmoidoskopią, wieczorem należy wykonać wlewkę doodbytniczą, korzystając z przepisanego przez lekarza preparatu (najczęściej dostępnego w aptece bez recepty), a następnie się wypróżnić.
Na poranne badanie pacjent zgłasza się na czczo, a na popołudniowe lub wieczorne – 6 godzin po spożyciu ostatniego posiłku i 4 godziny od ostatniego przyjęcia płynów. Ok. 2 godziny przed sigmoidoskopią należy ponownie wykonać wlewkę. Oczekując na badanie, nie powinno się także palić tytoniu, pić alkoholu czy żuć gumy.
Jeśli pacjent przyjmuje leki przeciwkrzepliwe lub jakiekolwiek inne (w ramach terapii chorób przewlekłych), powinien poinformować o tym lekarza oraz zastosować się do jego zaleceń w kwestii zażywania ich przed badaniem.
Sigmoidoskopia – jak wygląda badanie?
Do wykonania zabiegów endoskopowych najczęściej stosuje się znieczulenie miejscowe (zwykle w postaci preparatu z lidokainą), jednak istnieje możliwość przeprowadzenia badania w znieczuleniu ogólnym.
Pacjent powinien położyć się na lewym boku (w trakcje badania lekarz może poprosić o zmianę pozycji) i rozluźnić ciało na tyle, na ile jest to możliwe w tych warunkach. Specjalista stosuje środek znieczulający, a następnie wprowadza endoskop przez odbyt, równocześnie wtłaczając do jelita powietrze, aby zapewnić sobie lepszą widoczność. Na ekranie śledzi ruch endoskopu, obserwując jednocześnie stan śluzówki. Jeśli jest to konieczne, za pomocą specjalnych szczypiec pobierze próbki do badania histopatologicznego.
Sigmoidoskopia nie należy do bolesnych procedur – większość pacjentów odczuwa w jej trakcie jedynie dyskomfort, parcie na stolec oraz wzdęcia. Całe badanie trwa kilkanaście minut, jednak czas ten może się wydłużyć, jeśli konieczne jest pobranie wycinków lub usunięcie polipów.
Osoby po sigmoidoskopii często skarżą się na nadmierną ilość wypuszczanych gazów. Warto wiedzieć, że jest to zupełnie normalne i wiąże się z wydostawaniem się z wnętrza organizmu powietrza, wtłoczonego do jelita podczas badania. Nie należy się tego wstydzić, a szczególnie nie powinno się wstrzymywać gazów.
Jeśli procedura odbyła się w znieczuleniu ogólnym, pacjent nie powinien prowadzić pojazdów mechanicznych i wrócić do domu z osobą towarzyszącą.
