Jak odróżnić od siebie COVID-19, RSV, przeziębienie i grypę?
Suchy kaszel, ból gardła, bóle mięśniowe, bóle głowy, obrzęk nosa, trudności z oddychaniem – występowanie tych i innych wymienionych wyżej objawów często nie pozwala jednoznacznie stwierdzić, z jakiego rodzaju infekcją mamy do czynienia. Nie tylko podobna jest więc droga zakażenia poszczególnymi wirusami, ale także i przebieg tych chorób. Warto wiedzieć, że zdaniem wirusologów możliwe jest nawet zakażenie się równocześnie wirusem SARS-CoV-2, wirusem grypy oraz wirusem RSV, które są obecnie uważane za najczęstsze infekcje dróg oddechowych.
Przyjmuje się, że jeżeli choroba zajmuje obszar powyżej szyi, to jest to przeziębienie, czyli ostre wirusowe zakażenie górnych dróg oddechowych (które może wywołać jednak zarówno rynowirus, wirus grypy, paragrypy, jak i nawet SARS-CoV-2). Natomiast jeżeli zakażenie schodzi poniżej szyi, dochodzi do zajęcia płuc, obserwujemy cięższe objawy ogólne, osłabienie, złe samopoczucie i towarzyszy temu wysoka gorączka utrzymująca się zwykle przez 3 dni i dłużej, wtedy mówimy o chorobie grypopodobnej (chorobie wywołanej przez niezidentyfikowany wirus, niekoniecznie wirus grypy).
Pewność co do rodzaju wirusa, który wywołał zakażenie, mamy wtedy, kiedy posiadamy wynik badania wirusologicznego lub występuje ścisłe powiązanie epidemiologiczne, tzn. gdy pacjent był narażony np. na kontakt z chorym, u którego rozpoznano COVID-19, a teraz po właściwym okresie wylęgania ma objawy zbliżone do objawów tego chorego. Podobnie jest w szczycie zachorowań w trakcie epidemii – jeżeli w danym okresie i na danym obszarze występuje np. bardzo dużo zachorowań na COVID-19, to należy przyjąć, że na tę chorobę choruje z dużym prawdopodobieństwem każdy pacjent z podobnymi objawami ze strony układu oddechowego.
Dla potrzeb diagnostyki domowej można wykonać jeden z testów dostępnych w aptece. Dużym powodzeniem ze względu na swoją skuteczność nadal cieszą się pojedyncze testy wykrywające zakażenie COVID-19. Obecnie sporą popularność zdobywają tzw. testy typu combo. Przeznaczone są one do stosowania jako pomoc w diagnostyce wirusa grypy typu A (włączając w to podtyp H1N1), wirusa grypy typu B, wirusa RSV i/lub COVID-19.
Jak uchronić się infekcjami wirusowymi?
Czy w okresie, kiedy tak wielu z nas choruje, istnieją jakieś uniwersalne sposoby zmniejszające ryzyko wystąpienia każdej infekcji dróg oddechowych? Z pewnością tak – oto kilka z nich:
- zachowaj dystans społeczny,
- często wietrz pomieszczenia, w których przebywasz,
- używaj maseczek (zmniejszają dawkę wirusa, który trafia do naszego organizmu, im zaś mniejsza dawka zarażająca, tym łagodniejszy przebieg zakażenia),
- dbaj o dobry stan swojego układu odpornościowego,
- zdrowo się odżywiaj (groźne są zarówno otyłość, jak i anoreksja i niedożywienie),
- dbaj o nawilżenie śluzówek,
- utrzymuj regularny wysiłek fizyczny,
- dbaj o zdrowy sen,
- unikaj stresu, zwłaszcza przewlekłego.
Jednym z najlepszych sposobów na uchronienie się przed groźnymi infekcjami nadal pozostają szczepienia. Obecnie nie ma szczepionki przeciwko wirusom przeziębienia, jak również szczepionki przeciwko wirusowi RSV, nad którą wciąż trwają badania. Istnieją jednak skuteczne preparaty chroniące przed grypą sezonową oraz COVID-19. Obu tym zakażeniom trudno jest w pełni zapobiec, ale można łatwo złagodzić ich przebieg za pomocą szczepień. Choć nie ma szczepionek w 100 proc. skutecznych, to szczepiąc się, unikamy ciężkiego przebiegu zakażenia, zarówno w przypadku grypy, jak i COVID-19.
Podsumowanie
W przypadku zakażenia wirusem RSV, SARS-CoV-2, grypy czy przeziębienia często mamy do czynienia z podobnymi objawami, przez co trudno nam samodzielnie stwierdzić, z jaką chorobą się zmagamy. Pomocny może tu okazać się test combo do wykonania w warunkach domowych, największą pewność zaś zyskamy, konsultując się z lekarzem, który zdecyduje o dalszych działaniach.
W okresie wzmożonej zachorowalności na wirusy w okresie zimowym trudno im w pełni zapobiec. Ważna jest profilaktyka, do której należą także szczepienia, mogące uchronić nas od ciężkiego przebiegu COVID-19 i grypy. Warto wiedzieć, że bez względu na typ wirusa, który nas zaatakował, w większości przypadków stosuje się leczenie objawowe. Zasadniczo nie mamy obecnie leków przeciwwirusowych, które działają przyczynowo. Tym, czego bezwzględnie należy unikać, jest stosowanie antybiotykoterapii, która nigdy nie działa na wirusy.
Źródła:
- CDC ostrzega: przeziębienie, grypa, COVID-19 i wirus RSV powodują podobne objawy, Rynek Zdrowia, https://www.rynekzdrowia.pl/Choroby-zakazne/CDC-ostrzega-przeziebienie-grypa-COVID-19-i-wirus-RSV-powoduja-podobne-objawy,240766,22.html (dostęp: 12.01.2023).
- E. Kuchar, Przeziębienie, grypa czy COVID-19?, rozm. przepr. A. Krupa, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/wywiady/285004,przeziebienie-grypa-czy-covid-19 (dostęp: 12.01.2023).
- Grypa, RSV i COVID: te testy typu "combo" z kolejną dostawą do aptek, Rynek Zdrowia, https://www.rynekzdrowia.pl/Farmacja/Grypa-RSV-i-COVID-te-testy-typu-combo-z-kolejna-dostawa-do-aptek,240750,6.html (dostęp: 12.01.2023).
- SARS-CoV-2, grypa i RSV na raz. Wirusolog: zarażenie trzema różnymi wirusami jest możliwe, Rynek Zdrowia, https://www.rynekzdrowia.pl/Choroby-zakazne/SARS-CoV-2-grypa-i-RSV-na-raz-Wirusolog-zarazenie-trzema-roznymi-wirusami-jest-mozliwe,238974,22.html (dostęp: 12.01.2023).
- W drodze po szczepionki przeciw RSV, "Biuletyn Informacyjny – Wielkopolska Izba Lekarska" 2022–2023, nr 12/1 (335/336), s. 14-15.
