Rozpocznij sezon, w którym króluje dynia! Właściwości zdrowotne, zastosowanie w kuchni i przykłady dań z dynią!
Zanim jesień rozgości się u nas na dobre, warto pożegnać lato, rozpoczynając sezon na dynię. Trwa on od września do listopada – to czas, kiedy w sklepach dostępne są świeże dynie różnych odmian. Dynia piżmowa, dynia olbrzymia, dynia hokkaido – każda z nich ma nieco inny profil smakowy, ale podobną ilość cennych wartości odżywczych. Spróbuj, jak smakują i przekonaj się, która jest Twoją ulubioną.
Dynia to nie tylko jeden z symboli jesieni, ale również bogactwo witamin i minerałów, które wspierają Twoje zdrowie. Odkryj, jak wszechstronnie można wykorzystać w kuchni pomarańczowy miąższ dyni, pestki oraz olej, przyrządzając aromatyczne zupy, wykwintne dania główne i pyszne desery. Przygotuj się na sezon, w którym króluje dynia i świadomie korzystaj z jej właściwości oraz walorów smakowych!
Z artykułu dowiesz się:
- Jakie są właściwości prozdrowotne dyni i dlaczego warto włączyć ją do codziennej diety?
- Do czego można wykorzystać dynię w kuchni?
- Jak przygotować proste dania z miąższu i nasion dyni?
Dlaczego warto jeść dynię? Właściwości zdrowotne dyni
Dynia (Cucurbita L.) to gatunek roślin z rodziny dyniowatych (Cucurbitaceae), znanych niemal we wszystkich zakątkach świata. Najpopularniejsze odmiany to hokkaido, piżmowa, olbrzymia i zwyczajna. W naszym kraju uprawia się zwłaszcza dwa ostatnie typy.
Dynia jest skarbnicą witamin i minerałów, które wzmacniają odporność, wspomagają trawienie oraz poprawiają kondycję skóry. Ma niewiele kalorii – ok. 30-35 kcal/100 g – w zależności od rodzaju, dlatego może być doskonałym zamiennikiem kalorycznych składników deserów na diecie odchudzającej. Zawiera również błonnik pokarmowy, który pozwala utrzymać uczucie sytości na dłużej oraz usprawnia pracę jelit (zapobiega zaparciom).
To jednak nie wszystkie właściwości odżywcze dyni. Warzywo to jest naturalnym źródłem białka, minerałów (magnezu, potasu, cynku, wapnia), kwasu foliowego oraz witamin A, C i E. To właśnie za ich sprawą spożywanie dyni korzystnie wpływa na organizm człowieka: reguluje ciśnienie krwi oraz poziom cholesterolu.
Co ciekawe, naukowcy z szanghajskiego Uniwersytetu East China Normal twierdzą, że jeden ze składników miąższu dyni figolistnej (D-chiro-inozytol) może zastąpić insulinę. Dowodzą tego badania przeprowadzone na szczurach chorujących na cukrzycę. Warto jednak pamiętać, ze sama dynia nie jest produktem wskazanym dla diabetyków ze względu na wysoki indeks glikemiczny, dlatego należy spożywać ją z umiarem.
Zastosowanie dyni w kuchni
Miąższ dyniowy to niezwykle uniwersalny składnik. Przygotujesz z niego placuszki, puree, ciasta, a także aromatyczne zupy o kremowej konsystencji. Z kolei kostki zamarynowanej dyni urozmaicą smak sałatek i dań mięsnych.
Warto wiedzieć, że nie tylko pomarańczowy miąższ kryje w sobie cenne właściwości. W pestkach dyni oraz oleju znajdują się zarówno witaminy, minerały, jak i nienasycone kwasy tłuszczowe. Zawierają one również cynk – składnik, którego nie powinno zabraknąć zwłaszcza w jadłospisie panów, ponieważ zapobiega rozwojowi chorób prostaty. Pestki dyni można chrupać jako samodzielną przekąskę, dodawać do zup, sałatek oraz deserów, np. ciast, ciastek czy lodów.
Dzięki nienasyconym kwasom tłuszczowym olej z pestek dyni pozwala obniżyć stężenie cholesterolu całkowitego, poziom „złego” cholesterolu (LDL) oraz trójglicerydów. Najlepiej sięgać po oleje tłoczone na zimno, ponieważ zawierają jeszcze więcej cennych właściwości. Olej z pestek dyni doskonale smakuje jako dodatek do sałatek, potraw oraz sosów.
Najlepsze przepisy z dynią w roli głównej
Dynia zwyczajna, hokkaido, piżmowa – to najpopularniejsze odmiany tego typowo jesiennego warzywa. Jeśli jeszcze nie wiesz, która z nich jest Twoją ulubioną, przetestuj wszystkie w różnego rodzaju daniach. Oto kilka prostych przepisów na dyniowe klasyki dla dzieci i dorosłych. Dzięki nim z łatwością wprowadzisz dynię do jadłospisu całej rodziny.
Placuszki z dyni – zdrowa przekąska dla małych i dużych
Jedzenie dyni przypadnie do gustu zwłaszcza miłośnikom dań na słodko. Żeby przygotować dyniowe placuszki, należy dokładnie umyć warzywo, obrać je ze skóry i usunąć pestki dyni. Następnie zetrzyj miąższ na drobnych oczkach tarki i dodaj do miski pół szklanki jogurtu naturalnego, dwa jajka i kilka łyżeczek cukru (w zależności od Twoich preferencji). Dokładnie wymieszaj składniki, a w kolejnym kroku przesiej szklankę mąki i dodaj łyżeczkę proszku do pieczenia. Ponownie wymieszaj zawartość miski i rozgrzej patelnię.
Posmaruj powierzchnię patelni olejem i nakładaj po ok. 2 łyżki ciasta na każdy placuszek. Smaż ok. 2 minuty (do zrumienienia) na każdej ze stron. Gotowe placki odsącz z tłuszczu na ręczniku papierowym. Jeśli chcesz, możesz przed podaniem posypać je cukrem pudrem.
Pumpkin spice latte – kawa w prawdziwie jesiennym wydaniu
Jeśli masz ochotę spróbować przepysznej jesiennej kawy, przygotuj najpierw puree z pieczonej lub gotowanej dyni. Wystarczy, że umyjesz warzywo, odkroisz wierzch dyni ostrym nożem, obierzesz ze skóry, usuniesz pestki i pokroisz ją w kosteczkę, a następnie wrzucisz do wrzątku lub ułożysz na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia.
Kiedy dynia będzie miękka, wyjmij ją z pieca lub odcedź i pozostaw na chwilę do przestygnięcia. Gdy jej temperatura lekko się obniży, przełóż kostki do blendera i zmiksuj na puree, po czym przelej na gęste sitko i odstaw na kilka minut, aby odsączyć wilgoć.
Przełóż puree do miseczki i dodaj odrobinę cynamonu, mielonego imbiru, gałki muszkatołowej oraz zmielonych goździków. Szczypta pokruszonej laski wanilii lub łyżeczka cukru wanilinowego doda mu deserowego aromatu. Dodaj łyżeczkę syropu klonowego i łyżkę mleka, a następnie wymieszaj.
W metalowym kubku lub rondelku podgrzej 200 ml mleka i spień je przy pomocy french pressa (zaparzacza) lub spieniacza. Zaparz także espresso – jedna porcja na jedną szklankę pumpkin spice latte. Przełóż do wysokiej szklanki 3 łyżki musu z przyprawami, po ściance wlej spienione mleko, dodaj espresso i posyp cynamonem lub czekoladą.
Zupa-krem z dyni: klasyk, którego nie może zabraknąć na jesiennym stole
Jeśli chcesz ugotować rozgrzewającą zupę o aksamitnej konsystencji, przygotuj:
- litr bulionu warzywnego,
- 1 kg dyni hokkaido,
- pół szklanki śmietanki kremowej 36%,
- 2 duże ziemniaki,
- 2 marchwie,
- cebulę,
- 1,5 łyżki soku z cytryny,
- pół łyżeczki zmielonego imbiru,
- pieprz i sól dla smaku.
Jak w większości przypadków, najpierw musisz umyć, obrać i pokroić warzywo, pozbywając się pestek dyni. Do gotującego się bulionu wrzuć pokrojone: dynię, ziemniaki, marchew oraz cebulę. Gotuj wszystko ok. 30-40 minut, aż warzywa zmiękną, a następnie odstaw zupę do ostygnięcia. Przelej wszystko do blendera i zmiksuj, po czym dodaj sok z cytryny, przyprawy i wszystko wymieszaj.
Odrobinę kremu wlej do szklanki, wymieszaj ze śmietaną i połącz z całością w garnku. Podgrzej i podawaj zupę posypaną pestkami dyni.
Podsumowanie
Kojarzący się z jesienią smak miąższu dyni nie jest jedyną zaletą tego wyjątkowego warzywa. Na uwagę zasługują także wartości odżywcze, jakie kryje dynia. Właściwości prozdrowotne i niska kaloryczność czynią ją cennym elementem diety, szczególnie w czasie sezonu. To naturalne źródło białka i błonnika pokarmowego, dlatego warto, aby znalazła się w jesiennym jadłospisie dzieci oraz dorosłych.
Źródła:
- Z. Zdrojewicz, A. Błaszczyk, M. Wróblewska, Dynia – zdrowa, ale zapomniana, „Borgis – Medycyna Rodzinna” 2016, nr 2, s. 70-74.
- M. Ołtarzewski, Dynia – nie tylko na Halloween, https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/dynia-nie-tylko-na-halloween/ (dostęp: 05.08.2024 r.).
- A. Hussain, T. Kausar, S. Sehar, A review on biochemical constituents of pumpkin and their role as pharma foods; a key strategy to improve health in post COVID 19 period, https://fppn.biomedcentral.com/articles/10.1186/s43014-023-00138-z (dostęp: 05.08.2024 r.).
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.
Powiązane kategorie
Ostatnia aktualizacja [07.03.2025]