Różnego rodzaju krosty czy niedoskonałości na twarzy to czasem nie tylko problem natury estetycznej. Niektóre zmiany mogą być sygnałem, że w organizmie dochodzi do zaburzeń, a inne po prostu wynikają z funkcjonowania i fizjologii skóry. Do łagodnych zmian zalicza się głównie kaszaki, włókniaki lub prosaki. Warto wiedzieć czym się charakteryzują, aby móc je odróżnić i zastosować odpowiednie zabiegi na skórę.
Jeśli na powierzchni naskórka zaobserwujesz niewielkie białawe grudki, najprawdopodobniej będą to prosaki. Mogą się one pojawić u każdego, bez względu na wiek, płeć czy rodzaj cery. Powstają wskutek zablokowania ujść gruczołów łojowych, ale nie są groźne dla zdrowia. Choć prosaki nie znikają samoistnie, istnieje wiele skutecznych metod ich usuwania – od specjalistycznych zabiegów kosmetycznych po domowe sposoby pielęgnacji.
Z artykułu dowiesz się:
- Co to są prosaki?
- Jak rozpoznać zmiany skórne tego typu?
- Jakie są przyczyny powstawania prosaków?
- Na czym polega leczenie prosaków?
- Czy istnieją domowe sposoby na usuwanie prosaków i zapobieganie ich powstawaniu?
Czym są prosaki?
Prosaki to drobne, białe lub żółtawe grudki pojawiające się na powierzchni skóry. Nazwa nie jest tu przypadkowa – wzięła się od prosa, ponieważ wygląd tych zmian skórnych przypomina ziarna tego zboża. Występują zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn niezależnie od wieku, choć najczęściej można zaobserwować je u niemowląt.
Prosaki tworzą się głównie na górnej części policzków, w okolicy oczu oraz na skroniach. W rzadkich przypadkach pojawiają się na klatce piersiowej i brzuchu, kończynach, czy narządach płciowych, zwłaszcza u mężczyzn (na prąciu i mosznie).
Są one niewielkimi torbielami, które nie bolą ani nie mają charakteru zapalnego, lecz dla niektórych mogą być problemem natury estetycznej. Powstają w wyniku zablokowania keratyny pod warstwą zewnętrzną skóry.
Każda maleńka cysta składa się z łoju oraz martwych komórek naskórka nagromadzonych w obrębie mieszków włosowych i ujścia gruczołów łojowych. Nie towarzyszy temu jednak stan zapalny – jedynym objawem zaburzeń są białawe grudki wystające ponad powierzchnię skóry. Warto wiedzieć, że prosaki zwykle występują w grupach, przez co niektórym mogą przypominać trądzik.
Jak wyglądają prosaki?
Prosaki przypominają drobne perełki lub kropelki wtopione w skórę i nie mają ujścia, co sprawia, że ich zawartość nie może samoistnie wydostać się na zewnątrz. Na początku są praktycznie niewyczuwalne. Z czasem ich średnica powiększa się do 1-2 mm, jednak nadal pozostają gładkie, twarde w dotyku i nie powodują bólu ani zaczerwienienia.
Najczęściej prosaki są mylone z innymi zmianami skórnymi – kaszakami. Kaszaki są jednak znacznie większe – osiągają średnicę od kilku milimetrów do nawet kilku centymetrów. To także torbiele, ale wypełnione łojem i masami rogowymi, które powstają w wyniku zaczopowania ujść gruczołów łojowych. Kaszaki zazwyczaj mają miękką, sprężystą konsystencję, a ich powierzchnia jest napięta i lekko błyszcząca.
W odróżnieniu od prosaków kaszaki mogą mieć widoczne ujście w postaci ciemnego punktu na środku, przez które ich zawartość wydostaje się w niektórych przypadkach. Prosaki w przeciwieństwie do kaszaków nie mają także niewielkich zagłębień w warstwie rogowej naskórka. W przypadku infekcji kaszakom może towarzyszyć stan zapalny, co powoduje zaczerwienienie, ból oraz obrzęk.
Prosaki – przyczyny
Jedną z głównych przyczyn powstawania prosaków jest nadmierne rogowacenie naskórka. W wyniku zaburzeń martwe komórki skóry nie są prawidłowo usuwane, lecz gromadzą się, blokując ujścia gruczołów. Źródłem mogą być indywidualne predyspozycje skóry lub nieprawidłowa pielęgnacja. Prosaki często tworzą się u osób, które stosują kosmetyki o dość „ciężkich”, komedogennych formułach.
Zmiany tego rodzaju mogą być również efektem zaburzeń gospodarki hormonalnej i nadmiaru sebum. Są dość powszechną przypadłością noworodków – wiąże się to z niedojrzałością ich gruczołów łojowych i hormonami matki w krwiobiegu dziecka. U dorosłych natomiast pojawiają się w okresach, takich jak ciąża, menopauza czy dojrzewanie, kiedy skóra jest szczególnie podatna na nieprawidłowości w keratynizacji.
Innym czynnikiem sprzyjającym powstawaniu prosaków jest uszkodzenie bariery naskórkowej. Może ono wynikać z przesuszenia skóry, intensywnej ekspozycji na słońce, a także używania drażniących preparatów do oczyszczania twarzy. Samo promieniowanie słoneczne również przyczynia się do tworzenia się prosaków, ponieważ długie opalanie powoduje pogrubienie warstwy rogowej skóry, a tym samym utrudnia złuszczanie martwych komórek.
Dodatkowo prosaki mogą powstawać w wyniku mechanicznych uszkodzeń skóry, takich jak otarcia, niewłaściwe oczyszczanie czy częste stosowanie peelingów o zbyt silnym działaniu. Uszkodzenie skóry sprawia, że proces regeneracji naskórka przebiega nieprawidłowo i może prowadzić do tworzenia się torbieli.
Prosaki – leczenie
U noworodków i niemowląt prosaki ustępują samoistnie. Nie należy więc stosować żadnych preparatów na niedoskonałości, które mogłyby spowodować podrażnienie skóry wrażliwej ani tym bardziej wyciskać prosaków. W zupełności wystarczy zwykła pielęgnacja maluszka. Gdyby jednak problem utrzymywał się przez czas dłuższy niż kilka miesięcy, warto skonsultować się z pediatrą lub dermatologiem.
Należy pamiętać, że prosaki nie wymagają leczenia. Wyjątek stanowią nadkażone rany z cieknącą ropną treścią lub krwią. Do infekcji najczęściej dochodzi w wyniku prób samodzielnego pozbycia się zmian. Jeśli prosaki stanowią problem estetyczny, można próbować je zwalczyć w gabinecie kosmetycznym lub dermatologicznym. Specjalista zastosuje wówczas profesjonalne metody usuwania prosaków, takie jak nakłuwanie igłą, mikrodermabrazję, wymrażanie czy peelingi chemiczne. Popularnymi zabiegami są również laseroterapia i elektrokoagulacja.
