Produkty wysokobiałkowe (high protein) – czy są zdrowe?
Od pewnego czasu diety wysokobiałkowe cieszą się dużą popularnością jako skuteczny sposób na pozbycie się nadmiarowych kilogramów. Podstawą każdej z nich jest zwiększone spożycie białka kosztem węglowodanów i tłuszczów, co pomaga w utrzymaniu na dłużej uczucia sytości oraz redukcji tkanki tłuszczowej. Mimo licznych zalet, mogą także obciążać nerki, wpływać na gospodarkę wapniową oraz zwiększać ryzyko chorób serca przy długotrwałym stosowaniu.
Produkty wysokobiałkowe, takie jak specjalne batony, jogurty, napoje czy przekąski z napisem „high protein” na etykiecie stają się coraz bardziej popularne wśród osób dbających o dietę i aktywny styl życia. Wzbogacone w białko, mają wspierać regenerację mięśni, dawać uczucie sytości i przyspieszać metabolizm. Sprawdź, co to za produkty, czy warto włączyć je do diety oraz jak wpływają na organizm.
Z artykułu dowiesz się:
- Czym są produkty wysokobiałkowe?
- Komu polecana jest dieta wysokobiałkowa?
- Czy produkty bogate w białko wpływają korzystnie na zdrowie i samopoczucie?
Produkty wysokobiałkowe – co to jest?
Nie od dziś wiadomo, że odpowiednia podaż białka w codziennej diecie jest niezwykle ważna dla zdrowia i utrzymania dobrej kondycji. Białko pełni liczne funkcje – wspiera odbudowę tkanek, funkcjonowanie układu odpornościowego, produkcję enzymów i hormonów, a także dostarcza energii. Dla osób aktywnych fizycznie, zwłaszcza trenujących siłowo lub wytrzymałościowo, zwiększone spożycie białka jest szczególnie ważne, ponieważ proteiny pomagają w regeneracji mięśni po intensywnym wysiłku.
Naturalnymi źródłami białka są jaja, ryby, mięso, produkty mleczne, rośliny strączkowe, orzechy oraz nasiona. Zawierają je w dość dużych ilościach, zaspokajając tym samym zapotrzebowanie zarówno na białko, jak i niezbędne witaminy oraz składniki mineralne. Coraz bardziej popularne stają się jednak produkty wysokobiałkowe oznaczone zwykle jako „high protein”. To żywność, która charakteryzuje się wysoką zawartością białka dodanego w procesie przetwarzania.
Wśród artykułów wzbogaconych w ten cenny składnik znajdują się jogurty, puddingi, serki wiejskie, batony i inne przekąski, a nawet wędliny oraz sery. Ich celem jest szybkie uzupełnienie zapotrzebowania na białko, np. po treningu. Mają wygodną formę – większość może być zjedzona od razu po odpakowaniu, bez konieczności obróbki termicznej. Produkty bogate w białko często stanowią również wartościowy dodatek lub bazę posiłku.
Co ciekawe, tego rodzaju żywność oprócz wsparcia w budowie masy mięśniowej, może także wspomagać proces odchudzania. Zwiększona ilość białka w diecie przyczynia się do przyspieszenia metabolizmu, ponieważ jego trawienie wymaga spożytkowania większej ilości energii niż trawienie tłuszczów czy węglowodanów. Dodatkowo, białko wpływa na wydzielanie hormonów odpowiedzialnych za uczucie sytości, co może ograniczyć podjadanie w ciągu dnia.
Kto powinien stosować dietę wysokobiałkową?
Dieta wysokobiałkowa (np. Dukana, Atkinsa) to sposób żywienia, który zyskał popularność w różnych grupach – od aktywnych fizycznie, po osoby dążące do redukcji masy ciała. Posiłki wysokobiałkowe stanowią nieodłączny element jadłospisu trenujących siłowo lub wytrzymałościowo, ponieważ wspomagają regenerację i odbudowę mięśni po intensywnym wysiłku. Podczas treningu dochodzi do mikrouszkodzeń włókien mięśniowych, które wymagają naprawy, aby mogły wzrastać i zwiększać swoją siłę. Spożycie białka, szczególnie w krótkim czasie po aktywności, pomaga przyspieszyć regenerację oraz zwiększa syntezę białek mięśniowych. To z kolei umożliwia skuteczne budowanie masy mięśniowej. Osobom aktywnym zaleca się spożycie białka na poziomie od 1,2 do 2,0 g na kilogram masy ciała dziennie, czyli znacznie więcej niż przy siedzącym trybie życia.
O diecie wysokobiałkowej w Polsce mówiło się już kilkanaście lat temu – polecali ją głównie celebryci jako skuteczną metodę na zrzucenie zbędnych kilogramów. Białko jest makroskładnikiem o wysokim indeksie sytości, co oznacza, że posiłki bogate w ten składnik sprzyjają utrzymaniu uczucia sytości na dłużej. To pozwala ograniczyć podjadanie w ciągu dnia i osiągnąć deficyt kaloryczny niezbędny do utraty masy ciała. Dodatkowo trawienie białka wymaga od organizmu więcej energii niż w przypadku węglowodanów czy tłuszczów, co przyspiesza proces metabolizmu, wspomagając odchudzanie.
Również w przypadku osób starszych, kobiet w ciąży i karmiących piersią, niemowląt, dzieci oraz młodzieży wzrasta zapotrzebowanie na ten składnik w diecie. Dzięki odpowiedniej podaży białka cały organizm, a szczególnie układy: odpornościowy, pokarmowy i mięśniowy mogą funkcjonować prawidłowo.
Warto jednak pamiętać, że wysokobiałkowe jadłospisy nie zawsze są polecane przez lekarzy i dietetyków. Przeprowadzone badania wskazują, że przewlekłe stosowanie diet bogatych w białko z jednoczesną niską podażą węglowodanów może zagrażać zdrowiu.
Czy produkty wysokobiałkowe są zdrowe?
Spożywanie produktów bogatych w białka roślinne i zwierzęce ma wiele zalet. Należy jednak pamiętać, że zdrowa dieta powinna być zbilansowana i dostarczać odpowiednich ilości składników odżywczych z różnych grup. Produkty wysokobiałkowe również mogą znaleźć się w codziennym jadłospisie, ponieważ mają wiele zalet:
- pozwalają utrzymać uczucie sytości na dłużej,
- wspierają regenerację i rozwój masy mięśniowej,
- przyspieszają metabolizm,
- wspomagają proces odchudzania,
- przeciwdziałają utracie masy mięśniowej (sarkopenii) u osób starszych.
Korzyści te doceniają głównie osoby, które mają zwiększone zapotrzebowanie na białko lub szukają sposobów na trwałą utratę zbędnych kilogramów. Warto jednak pamiętać, że sama wysoka zawartość białka w produkcie nie świadczy o tym, że jest on zdrowy lub wartościowy. Ponadto, nadmiar białka w diecie również może zaszkodzić, podobnie jak jego niedobór. Żywność wysokobiałkową należy spożywać w umiarkowanych ilościach, ponieważ:
- nadmiar białka przy ograniczonym spożyciu wody może obciążać nerki,
- przetworzone przekąski wysokobiałkowe często przyczyniają się do zaparć i wzdęć,
- może zawierać dodatki, takie jak cukry i konserwanty, które spożywane w nadmiarze szkodzą,
- zbyt duża podaż białka może prowadzić do zaburzenia równowagi wapniowej, co sprzyja osteoporozie.
Zanim więc włączysz wybrany produkt wysokobiałkowy do jadłospisu, sprawdź jego skład i upewnij się, że w Twoim przypadku nie ma przeciwwskazań do spożywania żywności oznaczonej jako „high protein”.
Podsumowanie
Najlepsze źródła białka to bez wątpienia te naturalne, takie jak produkty zbożowe, mięso drobiowe, orzechy nerkowca, słonecznik, komosa ryżowa, itp. Zapewniają właściwą podaż witamin, zdrowych tłuszczów oraz składników mineralnych. Nie zawsze jednak można po nie sięgnąć w danej sytuacji lub po prostu potrzebna jest duża ilość białka przy obniżonej podaży węglowodanów. W takiej sytuacji świetnie sprawdzą się produkty wysokobiałkowe. Warto wprowadzić je do diety szczególnie jeśli trenujesz, jesteś w ciąży lub lekarz zalecił Ci wzbogacenie jadłospisu o proteiny ze względu na niedobór białka. Zanim jednak zmienisz model żywienia, skonsultuj się z lekarzem lub dietetykiem.
Źródła:
- L. Pachocka, Dieta wysokobiałkowa – korzystna czy niebezpieczna?, https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/dieta-wysokobialkowa-korzystna-czy-niebezpieczna/ (dostęp: 13.11.2024 r.).
- G. Cichosz, H. Czeczot, Kontrowersje wokół białek diety, „Polski Merkadiusz Lekarski” 2013, vol. 35, nr 210, s. 397-401.
- D.H. Pesta, V.T. Samuel, A high-protein diet for reducing body fat: mechanisms and possible caveats, „Nutrition & Metabolism” 2014, vol. 11, nr 53.
- G.J. Ko, C.M. Rhee, K. Kalantar-Zadech i in., The Effects of High-Protein Diets on Kidney Health and Longevity, „Journal of the American Society of Nephrology” 2020, vol. 31, nr 8, s. 1667–1679.
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.
Powiązane kategorie
Ostatnia aktualizacja [04.12.2024]