Powiększone węzły chłonne – przyczyny i leczenie
Powiększone węzły chłonne u dziecka lub osoby dorosłej to objaw, którego nie można lekceważyć. Zwłaszcza gdy towarzyszą mu inne dolegliwości: ból, obrzęk, zmęczenie, podwyższona temperatura. Zobacz, jakie są przyczyny powiększonych węzłów chłonnych.
Węzły chłonne są częścią układu odpornościowego. Są one zlokalizowane na całym ciele, ale najwięcej znajduje się na szyi, pod pachami, w pachwinach i za uchem. Ich zadaniem jest filtrowanie limfy (usuwanie z niej toksyn i drobnoustrojów), a także produkcja komórek odpowiedzialnych za zwalczanie patogenów – bakterii, wirusów, a nawet komórek nowotworowych. Węzły chłonne mogą znajdować się tuż pod skórą lub być umieszczone głębiej. W obu przypadkach nie są one wyczuwalne, widoczne, ani nie powodują żadnych dolegliwości. Wyjątek stanowią powiększone węzły chłonne. Gdy dojdzie do takiej sytuacji, konieczna jest wizyta u lekarza.
Z artykułu dowiesz się:
Kiedy stwierdza się powiększone węzły chłonne?
Powiększone węzły chłonne osoby dorosłej stwierdza się, gdy po przyłożeniu dłoni do miejsca, w którym się znajdują, wyczuwa się niewielkie zgrubienie. Jego wielkość może być różna. Za niepokojące uznaje się sytuacje, gdy średnica przekracza 1 cm u osoby dorosłej. Natomiast powiększone węzły chłonne u dziecka stwierdza się, gdy ich rozmiar przekroczy 2 cm. Wiele zależy jednak od tego, gdzie są one zlokalizowane oraz czy towarzyszą im jakiekolwiek inne objawy.
Niekiedy powiększone węzły chłonne na szyi, za uchem lub pod pachami widać gołym okiem. Mają postać lekkich wybrzuszeń pod skórą. Po przyłożeniu dłoni w to miejsce można wyczuć twarde guzki. Czasami pojawia się też ból lub obrzęk.
Powiększone węzły chłonne i objawy im towarzyszące
Powiększone węzły chłonne (za uchem, na szyi, pod pachami lub w pachwinach) mogą nie dawać żadnych objawów, a zmiany w ich obrębie są rozpoznawane przypadkowo – pacjent zauważa je np. podczas czynności higienicznych. Częściej jednak towarzyszą im inne dolegliwości. Są to miejscowy obrzęk, zaczerwienienie skóry, ból oraz tkliwość. Powiększone węzły chłonne szyjne mogą być przyczyną trudności z przełykaniem lub oddychaniem.
Niekiedy przy powiększonych węzłach chłonnych u dzieci i dorosłych stwierdza się objawy ogólne. W zależności od przyczyny zaburzeń mogą to być:
- podwyższona temperatura ciała,
- ból gardła,
- uczucie przewlekłego zmęczenia,
- wzmożona potliwość,
- katar,
- niezamierzona utrata wagi,
- osłabienie,
- ogólnie złe samopoczucie.
Powiększone węzły chłonne – przyczyny
Przyczyny powiększonych węzłów chłonnych mogą być różne. Dlatego konieczne jest przeprowadzenie szczegółowej diagnostyki. Tylko dzięki temu możliwe jest wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Przyczyną powiększonych węzłów chłonnych u dziecka i osoby dorosłej jest zwiększenie liczby limfocytów lub innych komórek w ich obrębie. Objaw ten obserwuje się m.in. w czasie infekcji (bakteryjnej, wirusowej lub grzybiczej). Występuje on również w chorobach odzwierzęcych (np. choroba kociego pazura). Powiększone węzły chłonne mogą być też wynikiem chorób niezakaźnych, np. nowotworów, reumatoidalnego zapalenia stawów lub innych schorzeń autoimmunologicznych.
Jedną z przyczyn powiększonych węzłów chłonnych jest próchnica zębów. Zwłaszcza gdy jest ona nieleczona lub w zaawansowanym stadium. Jest to wynik zajęcia głębiej położonych tkanek przez bakterie znajdujące się w jamie ustnej i rozwinięcia się procesu zapalnego.
Bardzo często powiększone węzły chłonne znajdują się w najbliższej okolicy tkanek zajętych przez proces chorobowy:
- powiększone węzły chłonne szyi (z jednej strony lub z obu stron) – choroby górnych dróg oddechowych (np. angina) lub choroby zakaźne,
- powiększone węzły chłonne za uchem – schorzenia stomatologiczne lub choroby zakaźne,
- powiększone węzły chłonne pod pachami – nowotwór piersi oraz inne choroby nowotworowe,
- powiększone węzły chłonne w pachwinie – infekcje w dolnych partiach ciała (np. choroby przenoszone drogą płciową).
Warto jednak pamiętać, że powiększać mogą się także węzły odległe.
Co robić w przypadku powiększonych węzłów chłonnych?
Powiększone węzły chłonne są wskazaniem do konsultacji lekarskiej. W pierwszej kolejności należy zgłosić się do lekarza rodzinnego, który po zebraniu wywiadu i przeprowadzeniu badania fizykalnego podejmie decyzję o dalszym postępowaniu. Zwykle kolejnym krokiem jest wydanie skierowania na testy laboratoryjne krwi (morfologia z rozmazem, CRP, OB, próby wątrobowe). Bardziej szczegółowa diagnostyka może obejmować USG, badania w kierunku chorób zakaźnych, biopsję, tomografię komputerową, a także konsultację ze specjalistami z innych dziedzin (np. hematologiem).
Leczenie powiększonych węzłów chłonnych zależy od przyczyny problemu. W przypadku infekcji konieczne jest stosowanie antybiotyków i leków przeciwwirusowych, a także środków pomocniczych (np. leków przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych). Natomiast nowotwory wymagają wdrożenia chemioterapii, radioterapii i/lub zabiegów chirurgicznych. Odpowiednią metodę leczenia powiększonych węzłów chłonnych zawsze wybiera lekarz.
Źródła:
- Karlikowska M., Powiększone węzły chłonne, Medycyna praktyczna https://www.mp.pl/pacjent/objawy/170512,powiekszone-wezly-chlonne (dostęp 17.09.2020).
- Pawelec K, Wiechecka J., Boruczkowski D., Diagnostyka różnicowa powiększonych węzłów chłonnych u dzieci, "Nowa Pediatria", 2012, nr 3, s. 55-60.
- Styczyński J., Limfadenopatia u dzieci i dorosłych: zasady postępowania diagnostycznego, "Acta Haematologica Polonica", 2019, 50/30, s. 98-102.
Autorka
Angelika Janowicz – absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku pielęgniarstwo. Pisze o zdrowiu, ponieważ wie, jak ważna jest edukacja pacjenta. Wielbicielka podróży i kuchni greckiej.