Ciąża wiąże się z szeregiem zmian w organizmie, dzięki którym może on przygotować się do porodu. Po narodzinach dziecka ciało potrzebuje czasu na to, aby powrócić do poprzedniego stanu. Okres ten jest określany mianem połogu. Trwa on kilka tygodni i wiąże się z występowaniem pewnych objawów. Zobacz, co dzieje się z mamą po porodzie.
Zmiany w ciele kobiety zachodzą już po zapłodnieniu, gdy wzrasta poziom hormonów ciążowych. Przede wszystkim stopniowo powiększa się macica, ulega pogrubieniu warstwa mięśniowa tego narządu oraz zwiększa się ilość naczyń krwionośnych w jego obrębie. Dodatkowo szyjka macicy ulega rozpulchnieniu i staje się bardziej elastyczna, a srom i pochwa ulegają przekrwieniu. Jednak zmiany, które zachodzą w czasie ciąży, nie dotyczą tylko narządu rodnego. Dotyczą one także piersi, układu krążenia, moczowego, oddechowego, pokarmowego, a nawet skóry. Dlatego przez kolejne tygodnie po porodzie organizm dochodzi do siebie.
Co to jest połóg?
Połóg jest okresem, który rozpoczyna się zaraz po narodzinach dziecka – bez względu na to, czy odbył się poród siłami natury, czy cesarskie cięcie. Jest on potrzebny, aby organizm kobiety mógł wrócić do stanu sprzed ciąży i zregenerować się. Ponadto mama może oswoić się z nową rolą i obowiązkami oraz nawiązać bliższą relację z dzieckiem. W związku z tym, że połóg jest nierozerwalną częścią ciąży, często bywa nazywany czwartym okresem porodu.
Mimo że narodziny dziecka są szczęśliwym wydarzeniem dla rodziny, połóg często jest bardzo trudny dla kobiety. Wiąże się on z wieloma dolegliwościami, które są nie tylko nieprzyjemne i uciążliwe, ale też bardzo wstydliwe. Występują one ze strony całego organizmu, ponieważ cofają się wszystkie zmiany, które były potrzebne na czas ciąży.
W związku z tym, że w czasie ciąży macica uległa powiększeniu, konieczne jest jej obkurczenie. Aby ten proces mógł zajść, muszą pojawić się skurcze macicy, które bywają bardzo bolesne. Dodatkowo występują odchody połogowe, czyli wydzielina z dróg rodnych. Początkowo jest ona krwista, ale z czasem zmienia swój charakter i staje się mniej obfita.
Również układ hormonalny wraca do stanu sprzed ciąży. Normuje się stężenie hormonów, a tym samym pojawia się ponownie cykl menstruacyjny. Warto jednak pamiętać, że może się to stać dopiero długo po połogu – zależy to od indywidualnych cech organizmu.
W okresie połogu często pojawiają się zaburzenia nastroju. Baby blues – bo tak nazywa się przygnębienie poporodowe – pojawia się w ciągu 10 dni od narodzin dziecka. Uważa się, że jest ono związane ze zmianami stężenia hormonów. Mija samoistnie. Należy jednak zachować czujność, ponieważ u mamy może rozwinąć się depresja.
Inne dolegliwości, które mogą wystąpić w pierwszych dniach po porodzie to:
- problemy z oddawaniem moczu,
- nietrzymanie moczu,
- trudności z wypróżnianiem się,
- dolegliwości bólowe w ranie po zabiegu (po cesarskim cięciu lub nacięciu krocza),
- hemoroidy,
- zmęczenie,
- rozstęp mięśni brzucha,
- wzmożona potliwość,
- zmiana wyglądu brzucha (utrata elastyczności skóry, rozstępy).
Po porodzie obecna jest laktacja, czyli zdolność do karmienia piersią. Dodatkowo w pierwszych dniach może pojawić się nawał lub zastój pokarmu. Wówczas piersi stają się wrażliwe i obolałe.
Ile trwa połóg?
Połóg trwa 6 tygodni po porodzie. Trzeba jednak pamiętać, że organizm każdej kobiety jest inny – tym samym regeneruje się w różnym tempie. Są mamy, które czują się dobrze wcześniej, ale są też takie, które potrzebują nieco więcej czasu.
Wyróżnia się połóg:
- bezpośredni – trwa do 24 godzin po cięciu cesarskim lub porodzie,
- wczesny – trwa przez pierwszy tydzień,
- późny – trwa do 6 tygodni po narodzinach dziecka.
Niepokojące objawy podczas połogu
Po porodzie organizm powoli wraca do swojego normalnego stanu i jest to zjawisko fizjologiczne. Niestety, niekiedy w trakcie połogu może dojść do powikłań i pojawienia się nieprzyjemnych dolegliwości. Są to:
- zakażenie połogowe (obejmujące np. układ moczowy),
- choroba zakrzepowa,
- późne krwawienia poporodowe,
- zapalenie błony śluzowej macicy,
- zakażenie rany krocza lub po cięciu cesarskim.
Mama odczuwa silny ból, pogarsza się jej samopoczucie, często też pojawia się gorączka. Takie objawy wymagają powiadomienia lekarza. Brak interwencji może mieć poważne skutki zdrowotne.
Jak radzić sobie z dolegliwościami połogowymi?
Dolegliwości połogowe są nieprzyjemne, ale można sobie z nimi poradzić. Kobieta nie powinna bać się poprosić o wsparcie – bliskich lub profesjonalne – jeżeli czuje taką potrzebę. Okres połogu to głównie czas odpoczynku. Warto dbać o sen, zdrową dietę i umiarkowaną aktywność fizyczną. Dobre są m.in. ćwiczenia mięśni Kegla, które pozwalają poradzić sobie z problemem nietrzymania moczu.
Na krwawienie (odchody) połogowe nie ma rady. Jest to proces oczyszczania, który musi się dokonać. Warto zaopatrzyć się w chłonne podpaski i wielorazowe majtki poporodowe, dzięki którym zostanie zachowany wysoki komfort i higiena. Dodatkowym zabezpieczeniem mogą być ultrachłonne podkłady poporodowe.
Kobieta, która zdecydowała się na karmienie piersią, powinna zaopatrzyć się także w laktator. Przyda się on szczególnie w sytuacji zastoju lub nawału pokarmu, ale także później, gdy np. zdecyduje się na powrót do pracy. Dodatkowo zalecane są muszle laktacyjne. Są to osłonki na piersi, które zmniejszają ich napięcie (tym samym zmniejszają ból), zbierają wypływający pokarm, a także ochraniają sutki przed podrażnieniem lub przyspieszają ich gojenie. Osłonki można stosować też w czasie karmienia dziecka piersią.
Warto zadbać również o powłoki brzuszne po porodzie. W połogu nie są zalecane intensywne ćwiczenia. Można jednak pozwolić sobie na codzienną, lekką aktywność fizyczną. Warto też stosować balsamy ujędrniające, które poprawią wygląd skóry.
Jeżeli chodzi o okres po porodzie, połóg jest uznawany za najmniej przyjemny czas. Zmiany w ciele kobiety i nowe obowiązki mogą spowodować pogorszenie samopoczucia. Ważne jest dbanie o siebie i proszenie o pomoc, gdy jest ona potrzebna. Dzięki temu okres ten przebiega zdecydowanie spokojniej.
Źródła:
- A. Bacz, Zmiany fizjologiczne u kobiet w ciąży, Medycyna Praktyczna https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/77575,zmiany-fizjologiczne-u-kobiet-w-ciazy (dostęp 03.06.2021).
- G. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2013.
Autorka
Angelika Janowicz – absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku pielęgniarstwo. Pisze o zdrowiu, ponieważ wie, jak ważna jest edukacja pacjenta. Wielbicielka podróży i kuchni greckiej.
