Terminem „woda w płucach” potocznie określa się obecność płynu w jamie opłucnej. To objaw, który może świadczyć o poważnych schorzeniach układu oddechowego, sercowo-naczyniowego lub innych ważnych elementów organizmu. Gromadzenie się płynu zakłóca prawidłowe oddychanie, powodując duszność, ból w klatce piersiowej i kaszel. W takiej sytuacji bardzo ważna jest prawidłowa diagnoza oraz szybkie rozpoczęcie leczenia, aby zapobiec groźnym powikłaniom.
Płyn nagromadzony w jamie opłucnej utrudnia prawidłowe oddychanie, dlatego nie powinno się bagatelizować związanych z tym objawów. Mogą one zwiastować wiele schorzeń, m.in. niewydolność serca, zakażenia, nowotwory, a w rzadkich przypadkach nawet choroby autoimmunologiczne. Sprawdź, z czym wiąże się obecność płynu w płucach, jakie czynniki przyczyniają się do tego stanu oraz jak wygląda diagnostyka i leczenie obrzęku płuc.
Z artykułu dowiesz się:
- Co oznacza płyn w jamie opłucnowej?
- Jakie są najczęstsze przyczyny wody w płucach?
- Jakie objawy wskazują na obecność płynu w jamie opłucnej?
- W jaki sposób lekarz stwierdza obecność i określa ilość płynu w jamie opłucnej?
- Jak wygląda leczenie płynu w jamie opłucnej?
- Jakie są rokowania w przypadku pojawienia się wody w płucach?
Czym jest woda w płucach?
Woda w płucach, o której mowa w tytule artykułu, z chemicznego punktu widzenia wcale nie jest wodą. To płyn surowiczy o jasnej barwie i wodnistej konsystencji, który organizm naturalnie produkuje. Zbiera się on pomiędzy opłucną ścienną i opłucną trzewną – dwiema cienkimi błonami osłaniającymi płuca. Wspomniany płyn zawsze jest obecny w jamie opłucnej zdrowego człowieka. Ma on redukować tarcie między błonami w czasie oddychania, co umożliwia wykonywanie swobodnych wdechów i wydechów.
Choć obecność płynu surowiczego w jamie opłucnej nie jest niczym niezwykłym, to jednak określenie „woda w płucach” dotyczy sytuacji, gdy jego ilość wzrasta, utrudniając pracę płuc. Taki objaw najczęściej towarzyszy chorobom serca, układu oddechowego oraz nowotworom. Nagromadzenie płynu powoduje obrzęk płuc i szereg związanych z tym dolegliwości – objawów tych nie wolno bagatelizować, zwłaszcza jeśli w odkrztuszanej wydzielinie widoczna jest krew.
Przyczyny występowania płynu w jamie opłucnej (wody w płucach)
Nadmiar płynu w jamie opłucnej może być objawem wielu stanów patologicznych w organizmie. Jego obecność zwykle wynika z zaburzenia równowagi między produkcją a resorpcją płynu opłucnowego. Jeśli woda w płucach pojawia się w wyniku chorób serca, mówi się o kardiogennym obrzęku płuc. Warto jednak wiedzieć, że gromadzenie płynu nie musi być związane wyłącznie z niewydolnością serca czy powikłaniami po zawale mięśnia sercowego.
Może do niego dochodzić poprzez:
- wysięk – najczęściej jest skutkiem stanu zapalnego i zwiększonej przepuszczalności drobnych naczyń włosowatych. Wysięk pojawia się w wyniku zakażeń bakteryjnych, np. gruźlicy lub w przebiegu chorób nowotworowych. Bardzo rzadko powodują go wirusy, grzyby, pasożyty, urazy czy choroby immunologiczne.
- przesięk – to stan, gdy płyn jest wypychany poza naczynia krwionośne mimo iż przepuszczalność ich ścian się nie zwiększyła. Zwykle jest efektem niewydolności serca, powikłań pozawałowych i innych schorzeń, takich jak marskość wątroby czy zespół nerczycowy.
- chłonkotok – to nic innego, jak nadmiar limfy w jamie opłucnowej. Do takiej sytuacji dochodzi w wyniku zatkania i uszkodzenia ścianek przewodu piersiowego, a tym samym zablokowania przepływu limfy. Przyczynami chłonkotoku są zwykle choroby nowotworowe i urazy klatki piersiowej, zakrzepica oraz gruźlica.
- krew – jeśli pojawia się w jamie opłucnej, najprawdopodobniej doszło do uszkodzenia naczyń krwionośnych w wyniku urazu płuca lub zaawansowanego stadium nowotworu.
Inne czynniki, które również mogą doprowadzić do gromadzenia płynu w opłucnej:
Objawy wody w płucach
Obrzęk płuc objawia się szeregiem charakterystycznych dolegliwości związanych z upośledzeniem funkcji oddechowych. Główne objawy nadmiaru płynu w opłucnej to:
- duszność – początkowo wysiłkowa, a w zaawansowanych przypadkach także spoczynkowa (nasilająca się podczas leżenia),
- kaszel – zwykle mokry, któremu towarzyszy odkrztuszanie pienistej i czasem podbarwionej krwią wydzieliny,
- świszczący oddech – spowodowany jest zwężeniem dróg oddechowych z powodu nagromadzenia płynu,
- tachykardia – przyspieszone tętno związane z niedotlenieniem,
- sinica – niebieskawe zabarwienie skóry i błon śluzowych (szczególnie ust i palców) świadczące o niedoborze tlenu we krwi,
- osłabienie i zawroty głowy – spowodowane niedostatecznym zaopatrzeniem organizmu w tlen.
Objawy te wskazują na obrzęk płuc, który jest uznawany za stan zagrożenia życia, dlatego nie wolno ich bagatelizować. W przypadku wystąpienia wspomnianych dolegliwości należy jak najszybciej wezwać pomoc medyczną, dzwoniąc na 999 lub 112.
Woda w płucach – diagnostyka
Objawy obecności płynu w jamie opłucnowej są wskazaniem do pilnej konsultacji z lekarzem lub wizyty na SOR. Specjalista przeprowadzi z pacjentem wywiad medyczny oraz dokładnie go zbada, jednak to za mało, żeby postawić diagnozę. Jeśli lekarz podejrzewa płyn w płucach pacjenta, powinien skierować go na badania obrazowe – zwykle jest to RTG płuc.
Warto jednak wiedzieć, że samo rozpoznanie wody w płucach nie wystarczy. Niezbędne jest odnalezienie przyczyny zaburzenia. Badaniami, które mogą pomóc to ustalić są: USG jamy opłucnej oraz tomografia komputerowa. Pozwalają one określić ilość płynu i znaleźć odpowiednie miejsce, aby wykonać nakłucie jamy opłucnej, a następnie go ściągnąć. Próbka płynu wysyłana jest do laboratorium i badana.
Płyn w jamie opłucnej – leczenie
Terapia skupia się głównie na leczeniu głównej przyczyny tworzenia się płynu. Przy zaburzeniach pracy serca pacjenta kieruje się do poradni kardiologicznej. Jeśli czynnikiem, który powoduje dolegliwości jest zakażenie bakteryjne, wdraża się antybiotykoterapię, natomiast w przypadku nowotworu – leczenie onkologiczne.
Jeżeli przypadłość ma charakter przewlekły i związana jest z nowotworem, należy co jakiś czas usuwać płyn za pomocą specjalnego drenu. Umożliwia on również podawanie leków, które mają spowolnić gromadzenie się płynu.
