Hormony wydzielane przez tarczycę regulują metabolizm organizmu, wpływając na tempo przemiany materii, ciśnienie krwi, temperaturę ciała oraz funkcje innych narządów. Niedoczynność tarczycy, nazywana także hipotyreozą, jest stanem, w którym wspomniany organ nie produkuje wystarczającej ilości hormonów.
Niedoczynność tarczycy może mieć wpływ na płodność, a także zdrowie matki oraz dziecka. W czasie ciąży wzrasta zapotrzebowanie organizmu na hormony tarczycy, ponieważ są one niezbędne dla prawidłowego rozwoju płodu. Sprawdź, czym jest hipotyreoza, jak się objawia i czy w ciąży może stanowić zagrożenie dla zdrowia matki lub dziecka.
Czym jest niedoczynność tarczycy?
Hipotyreoza to zaburzenie związane z wytwarzaniem zbyt małej ilości hormonów tarczycy – trójjodotyroniny (fT3) oraz tyroksyny (fT4), w stosunku do potrzeb danego organizmu. Do takiego stanu dochodzi zwykle w przebiegu różnego rodzaju schorzeń – najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy jest przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy, znane jako choroba Hashimoto. To przypadłość autoimmunologiczna, przy której układ odpornościowy organizmu wytwarza przeciwciała atakujące peroksydazę – enzym niezbędny do prawidłowej produkcji hormonów tarczycy.
Jeśli taki stan się utrzymuje, tarczyca zaczyna nieprawidłowo pracować – dochodzi do szeregu zaburzeń, związanych z wydzielaniem hormonów. Chorobę Hashimoto wymienia się jako jedną z głównych i pierwotnych przyczyn niedoczynności tarczycy.
Lekarz endokrynolog może zdiagnozować również wtórną niedoczynność. Wówczas niedobór hormonów tarczycy jest efektem zaburzeń czynności przysadki, która wytwarza hormon tyreotropowy (TSH), stymulujący tarczycę do produkcji trójjodotyroniny i tyroksyny.
Objawy niedoczynności tarczycy
Bez badań laboratoryjnych, pozwalających przeanalizować poziom hormonów tarczycy, bardzo ciężko zdiagnozować występujące zaburzenia. Wiąże się to z tym, że symptomy niedoczynności tarczycy często zrzucane są na karb przemęczenia, nieprawidłowej diety, a u kobiet – dolegliwości towarzyszącym poszczególnym okresom cyklu miesiączkowego. Podobnie jest również w przypadku ciężarnych – wiele symptomów hipotyreozy związanych jest z prawidłowym rozwojem ciąży.
Do typowych objawów niedoczynności tarczycy należą:
- senność i przewlekłe zmęczenie,
- uczucie zimna niezależnie od temperatury otoczenia,
- zaburzenia koncentracji,
- problemy z pamięcią,
- spowolnienie pracy jelit i związane z nim zaparcia,
- wzrost masy ciała,
- wypadanie włosów,
- zaburzenia cyklu menstruacyjnego,
- obrzęki kończyn,
- bladość i suchość skóry.
Hormony tarczycy – badania laboratoryjne
Żeby określić, czy niedoczynność tarczycy występuje u danej osoby, niezbędne jest wykonanie badań laboratoryjnych z krwi. Lekarz może na początku zlecić analizę próbki pod kątem poziomu TSH, a dopiero w przypadku uzyskania nieprawidłowego wyniku, skierować pacjenta na dalsze badania – fT3 i fT4. Większość endokrynologów poleca jednak od razu wykonanie pełnego pakietu tarczycowego, obejmującego tyreotropinę, trójjodotyroninę oraz tyroksynę.
Warto wiedzieć, że normy TSH mogą wahać się w zależności od wieku danej osoby oraz metody oznaczania, przyjętej przez dane laboratorium. Kobiety ciężarne badane są według oddzielnych norm, których wartości zmieniają się dla każdego trymestru.
Badania umożliwiają szybkie rozpoznanie niedoczynności tarczycy i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Niedoczynność tarczycy a ciąża – o czym pamiętać przy planowaniu dziecka?
Z powodu niedoczynności tarczycy, poczęcie dziecka może być poważnie utrudnione. Co ciekawe – dotyczy to nie tylko kobiet planujących ciążę, ale również mężczyzn. Obniżony poziom tyroksyny przyczynia się do zaburzeń miesiączkowania oraz owulacji u pań, natomiast u panów niekorzystnie wpływa na jakość nasienia i obniża libido.
Właśnie dlatego warto zbadać poziom hormonów jeszcze przed rozpoczęciem starań o dziecko. Jeśli lekarz zdiagnozuje hipotyreozę, pacjent będzie mógł rozpocząć leczenie niedoczynności tarczycy i uregulować stan organizmu. Warto wiedzieć, że w ciąży niedoczynność tarczycy może przyczynić się do poronienia lub przedwczesnego porodu.
Nieleczona niedoczynność tarczycy stanowi przeciwwskazanie do zajścia w ciążę, dlatego lekarze zalecają pacjentkom, by wstrzymały się z decyzją o macierzyństwie do momentu ustabilizowania pracy tego narządu.
