Owsiki u dzieci – objawy, leczenie, profilaktyka
Owsiki są pasożytami, które atakują układ pokarmowy człowieka. Zakażenie bardzo często występuje u dzieci – szczególnie tych, które przebywają w dużych skupiskach. Wrześniowy powrót do szkół i przedszkoli może zwiększać ryzyko zarażenia. Dlatego warto wiedzieć, jak rozpoznać i leczyć owsiki.
Owsiki ludzkie to robaki pasożytnicze. Atakują przewód pokarmowy człowieka i pasożytują w jelicie cienkim, jelicie grubym, a także wyrostku robaczkowym. Ich pożywieniem jest treść pokarmowa. Są to nicienie o białym kolorze. Samice owsików osiągają 1 cm długości i w końcowym okresie swojego życia składają jaja w okolicach odbytu. Jest ich jednorazowo nawet do 12 tysięcy sztuk.
Z artykułu dowiesz się:
Owsiki u dzieci – jak dochodzi do zarażenia?
Owsiki wywołują chorobę, jaką jest owsica. Jest to najczęstsze zakażenie pasożytnicze przewodu pokarmowego. Szacuje się, że w Polsce choruje nawet 10% dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym (od 5 do 14 lat). Szczególnie narażone są osoby, które przebywają w skupiskach – szkołach, przedszkolach, internatach, domach dziecka.
Do zarażenia dochodzi poprzez połknięcie jaja owsików. Bardzo często są one przenoszone w okolice ust na brudnych rękach i pod paznokciami. Wykluwają się z nich larwy, które po kilku godzinach osiągają zdolność do inwazji. Warto zdawać sobie sprawę, że jaja owsika mogą przenosić się drogą powietrzną (np. wraz z kurzem) i osiadać na jedzeniu, pościeli oraz przedmiotach codziennego użytku. Dlatego główną z przyczyn owsicy jest niedostateczna higiena rąk.
Zdarza się również autoinwazja. Jest to sytuacja, w której z jaj owsika znajdujących się w okolicy odbytu wykluwają się larwy, a następnie wędrują one do jelita grubego.
Obecność owsików można rozpoznać przy pomocy testów laboratoryjnych. Podstawą diagnostyki jest wymaz z okolicy odbytu. Do szpary pośladkowej przykłada się specjalną taśmę, która jest następnie analizowana pod kątem obecności jaj owsików. Badanie trzeba wykonać rano – jeszcze przed wstaniem z łóżka. Niekiedy diagnostyka jest rozszerzana o badanie kału.
Owsiki u dzieci – objawy
Dominującym objawem owsików jest świąd odbytu. Pojawia się on w godzinach nocnych. Jest on spowodowany składaniem jaj przez samice. Jego konsekwencją mogą być zaburzenia snu. U dzieci często obecne jest także zgrzytanie zębami, trudności z koncentracją, płacz bez powodu. Jest to skutek nadpobudliwości nerwowej spowodowanej przez owsiki.
Objawy owsików mogą nasilać się przy długotrwałej inwazji pasożytniczej. Wówczas można zaobserwować:
- bóle brzucha,
- brak apetytu,
- ogólne osłabienie,
- nudności,
- bladość skóry,
- cienie pod oczami,
- niepokój,
- stany zapalne skóry i przeczosy spowodowane drapaniem.
Zdarza się, że zakażenie owsikami przebiega bezobjawowo lub dolegliwości są skąpe. Bez podjęcia odpowiedniego leczenia choroba może przejść w postać przewlekłą - ze względu na możliwość autoinwazji. Zwiększa się też ryzyko zakażenia innych osób.
Jak leczyć owsiki?
Leczenie owsicy odbywa się przy pomoc leków przeciwpasożytniczych. W Polsce dostępne są preparaty, które zawierają:
- pyrantel,
- mebendazol,
- albendazol.
Są to leki przeciwpasożytnicze, które działają w świetle przewodu pokarmowego. Pyrantel unieruchamia pasożyty, dzięki czemu zostają wydalone. Natomiast mebendazol i albendazol powodują śmierć owsików, ponieważ zaburzają ich funkcje trawienne, przez co nie mogą przyswajać glukozy. Wszystkie preparaty mogą być podawane dzieciom powyżej 2. roku życia. Leki podaje się w jednorazowej dawce. Konieczne jest powtórzenie kuracji po 2 tygodniach, ponieważ działa ona tylko na dorosłe osobniki. Warto pamiętać, że leczenie owsików powinno obejmować wszystkich domowników.
W terapii bardzo ważne jest wyeliminowanie źródeł zakażenia wtórnego. Mowa o jajach pasożyta, które są obecne na pościeli, ręcznikach, bieliźnie, ubraniach, zabawkach, w kurzu. Dzięki temu nie dojdzie do ponownej inwazji. Konieczne jest ich wypranie w wysokiej temperaturze i wyprasowanie. Trzeba także odkurzyć mieszkanie – szczególnie w trudno dostępnych zakamarkach, ponieważ właśnie tam mogą znajdować się jaja pasożyta.
Niezwykle ważna jest także higiena. Konieczne jest częste mycie rąk – zwłaszcza po wizycie w toalecie. Rodzice powinni pilnować, aby dziecko nie dotykało okolic odbytu, ponieważ sprzyja to przenoszeniu jaj owsików. Należy także zadbać o częstsze kąpiele i regularne wypróżnienia.
Podsumowanie
Owsiki są pasożytami, które wywołują owsicę. Zakażenia u dzieci zdarzają się często – szczególnie gdy przebywają one w skupiskach ludzi. Choroba rozwija się, gdy jaja owsika przedostaną się do przewodu pokarmowego (np. na brudnych rękach). Do objawów zalicza się nieprzyjemne swędzenie w okolicy odbytu, zgrzytanie zębami, brak apetytu, osłabienie. Przy owsikach stosuje się leczenie farmakologiczne. Ważna jest także wzmożona higiena oraz usunięcie jaj pasożytów z otoczenia (pościeli, zabawek, bielizny, ręczników).
Źródła:
- J. Popielska, M. Marczyńska, Najczęstsze zarażenia pasożytnicze w Polsce, „Pediatria po Dyplomie” 2012, nr 16(5), s. 33-41.
- J. Popielska, M. Marczyńska, Zakażenia pasożytnicze przewodu pokarmowego, „Standardy Medyczne/Pediatria”, 2013, t. 10, s. 474–479.
Autorka
Angelika Janowicz – absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku pielęgniarstwo. Pisze o zdrowiu, ponieważ wie, jak ważna jest edukacja pacjenta. Wielbicielka podróży i kuchni greckiej.
Powiązane kategorie
Ostatnia aktualizacja [12.07.2024]