Oregano w kuchni i w domowej apteczce – dlaczego warto je stosować? Poznaj jego dobroczynne właściwości!
Oregano to dość często stosowana w kuchni przyprawa, jednak warto wiedzieć, że zioło to skrywa wiele cennych właściwości zdrowotnych. Dzięki zawartości olejków eterycznych, takich jak karwakrol i tymol, oregano działa przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo i przeciwzapalnie, wspierając organizm w walce z infekcjami. Dodatkowo wspomaga procesy trawienne i może łagodzić bóle gardła.
Oregano w kuchni wzbogaca smak sosów, mięs i dań warzywnych, ale wiele wskazuje na to, że powinno znaleźć się także w domowej apteczce. Odkryj moc oregano i przekonaj się, jak wiele może zdziałać dla Twojego zdrowia! Sprawdź, dlaczego warto włączyć je do codziennego menu i jak wykorzystać jego właściwości lecznicze.
Z artykułu dowiesz się:
- Co to jest oregano i jakie substancje zawiera?
- Jakie są właściwości zdrowotne i zastosowanie oregano?
- Na co pomaga olejek oregano?
- Jak wykorzystuje się oregano w kuchni?
- Kto nie powinien stosować oregano?
Czym jest oregano, jak wygląda i co zawiera?
Lebiodka pospolita (łac. Origanum vulgare), powszechnie znana jako oregano, występuje naturalnie w Europie, Afryce Północnej oraz Azji. Jest to roślina wieloletnia o drobnych, owalnych liściach, które wyróżnia charakterystyczny aromat. To właśnie za jego sprawą oregano cenione jest w kuchni śródziemnomorskiej jako przyprawa do wielu tradycyjnych dań.
Lebiodka pospolita kwitnie od czerwca do przełomu września i października. Rozwijają się wówczas drobne fioletowe lub różowe kwiaty. Jednak to nie one, a ziele oregano sprawia, że roślina ta jest tak pożądanym surowcem. Gruczoły wydzielające aromatyczne olejki eteryczne znajdują się na liściach. Warto wiedzieć, że ziele oregano zawiera:
- karwakrol i tymol,
- kwas rozmarynowy,
- octan geranylu,
- seskwiterpeny,
- flawonoidy,
- garbniki.
Lebiodka pospolita stanowi także źródło wielu cennych składników odżywczych, takich jak wapń, magnez, potas, błonnik czy witaminy A, E, C i K. Dzięki swoim właściwościom oregano jest cenione nie tylko w kuchni, ale także w medycynie naturalnej. Wykorzystuje się je w ten sposób ze względu na działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i antyoksydacyjne ziela.
Właściwości i zastosowanie oregano
Dzięki wysokiej zawartości olejków eterycznych (zwłaszcza tymolu i karwakrolu) oregano wykazuje silne działanie antybakteryjne, przeciwwirusowe oraz przeciwgrzybicze. Substancje te pomagają zwalczać drobnoustroje wywołujące infekcje i wspierają układ odpornościowy.
Oregano jest również bogatym źródłem przeciwutleniaczy, które neutralizują działanie wolnych rodników, wspierając zdrowie komórek i opóźniając procesy starzenia organizmu. Antyoksydanty chronią tkanki przed nowotworzeniem, dlatego nie powinno ich zabraknąć w codziennej diecie.
Witamina K korzystnie wpływa na krzepliwość krwi i zdrowie kości, a minerały, w tym żelazo i magnez, wspomagają prawidłowe funkcjonowanie organizmu.
Oregano od wieków wykorzystuje się w kuchni śródziemnomorskiej, ziołolecznictwie oraz kosmetyce. Jego intensywny, lekko pikantny smak nadaje charakter potrawom kuchni włoskiej, greckiej czy hiszpańskiej, zwłaszcza takim jak pizza, makarony czy sałatki. Suszone oregano jest także częstym składnikiem gotowych mieszanek ziołowych.
Z kolei w medycynie naturalnej stosuje się je m.in. przy:
- dolegliwościach trawiennych,
- niedoczynności wątroby oraz dróg żółciowych,
- zapaleniu żołądka,
- dyspepsji,
- wzdęciach,
- przeziębieniu.
Napary i wyciągi z lebiodki pospolitej mogą być także wsparciem w leczeniu stanów zapalnych jamy ustnej oraz gardła (płukanka), infekcji skórnych (dodatek do kąpieli leczniczej) czy ran (okłady).
Olejek z oregano – na co pomaga?
Coraz większą popularnością cieszy się także olejek oregano. Ze względu na wysoką zawartość olejków eterycznych wykazuje silne właściwości przeciwzapalne i antybakteryjne. Wspomaga on układ odpornościowy, pobudzając go do walki z infekcjami. Regularne stosowanie olejku może pomóc zapobiegać nawrotom chorób o podłożu bakteryjnym i wirusowym.
Dodatkowo dba on o zdrowie jamy ustnej, pomagając w leczeniu zapaleń dziąseł, aft czy nieświeżego oddechu. Może być używany jako dodatek do naturalnych płukanek lub past do zębów. Inhalacje z dodatkiem olejku z oregano przynoszą ulgę w przypadku zatkanego nosa, kataru czy kaszlu. Pomagają też oczyścić drogi oddechowe i złagodzić objawy przeziębienia.
Olejek z oregano jest także cennym wsparciem w pielęgnacji skóry. Stosowany miejscowo pomaga redukować zmiany trądzikowe oraz walczyć z opryszczką, egzemą czy infekcjami o podłożu grzybiczym. Jest źródłem antyoksydantów, które neutralizują wolne rodniki i spowalniają proces starzenia komórek.
Stosowanie olejku z oregano może być zarówno elementem profilaktyki, jak i leczenia wielu dolegliwości. Jednak z uwagi na silne działanie, należy stosować olejek z umiarem i zawsze w rozcieńczeniu, aby zminimalizować ryzyko podrażnienia układu pokarmowego.
Co ciekawe, istnieje kilka odmian olejku z oregano. Różnią się one od siebie główną substancją aktywną, dlatego mogą wykazywać odmienne właściwości zdrowotne.
Oregano jako przyprawa – zastosowanie w kuchni
W kuchni najczęściej wykorzystuje się suszone liście oregano, jednak świeże zioło także ma swoich zwolenników. Sprawdza się zwłaszcza w przypadku sałatek czy jako dekoracja dań. Oregano dobrze komponuje się z potrawami zawierającymi pomidory, czosnek i oliwę, dlatego jest niezastąpionym składnikiem sosów do makaronów oraz pizzy.
Zioło to świetnie pasuje także do pieczonych mięs – kurczaka, jagnięciny czy wołowiny, a także ryb i owoców morza. Dodaje się je zwłaszcza do marynat, żeby wydobyć z potraw głębię smaku i podkreślić ich naturalne aromaty.
Warto wiedzieć, że oprócz swoich walorów smakowych, oregano ma również właściwości konserwujące – dzięki zawartości olejków eterycznych pomaga przedłużyć trwałość potraw.
Przeciwwskazania do spożywania oregano
Mimo wielu cennych wartości odżywczych i właściwości zdrowotnych, oregano (zwłaszcza w formie olejku) nie może być spożywane przez każdego. Do przeciwwskazań w przypadku suplementacji zalicza się:
- alergie – osoby uczulone na rośliny z rodziny jasnotowatych (np. mięta, bazylia, szałwia) mogą wykazywać reakcje alergiczne także na oregano,
- okres ciąży i karmienia piersią,
- problemy z układem trawiennym – olejek oregano, zwłaszcza w dużych dawkach, może podrażniać żołądek,
- przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych – olejek z oregano w większej ilości rozrzedza krew.
Jeśli planujesz rozpocząć suplementację olejkiem z oregano, skonsultuj się wcześniej z lekarzem. Specjalista podpowie czy w Twoim przypadku przyniesie to korzyści dla zdrowia i samopoczucia oraz doradzi w jakich dawkach zażywać wybrany preparat.
Podsumowanie
Oregano to aromatyczne zioło, które od wieków jest stosowane w kuchni oraz medycynie naturalnej. Dzięki swoim właściwościom nie tylko wzbogaca smak potraw, ale również wspiera zdrowie i pozytywnie wpływa samopoczucie. Pomimo licznych korzyści, warto spożywać je z umiarem i dostosować suplementację do indywidualnych potrzeb oraz ogólnej kondycji organizmu.
Źródła:
- A. Mścisz, E. Czosnowska, Oregano – fascynująca przyprawa, ale czy tylko? Możliwe zastosowania, substancje aktywne, właściwości terapeutyczne, „Borgis – Postępy Fitoterapii” 2008, nr 4, s. 233-239.
- B. Dłużniewska, Przyprawy – skarbnica smaków, aromatów i składników prozdrowotnych, https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/zasady-zdrowego-zywienia/przyprawy-skarbnica-smakow-aromatow-i-skladnikow-prozdrowotnych/ (dostęp: 23.01.2025 r.).
- E. Hać-Szymańczuk, E. Lipińska, O. Grzegrzółka, Ocena aktywności przeciwbakteryjnej oregano (Origanum vulgare L.), „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna” 2012, nr 3, s. 308–314.
- O. Suska, O. Turkot, K. Sikorska-Zimny, Oregano – właściwości i wykorzystanie przez ludzi, „Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu” 2020, vol. 2, nr 4.
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.
Powiązane kategorie
Ostatnia aktualizacja [14.02.2025]