Ogórecznik lekarski to roślina o wielu prozdrowotnych właściwościach, ceniona zarówno w medycynie naturalnej, jak i w kosmetyce. Szczególnie cenny jest zwłaszcza olej z ogórecznika, bogaty w kwasy tłuszczowe omega-6, w tym kwas gamma-linolenowy (GLA), który wspiera funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, poprawia kondycję skóry i działa przeciwzapalnie.
Ogórecznik lekarski znany i ceniony był już w czasach starożytnych. Podobno olejem raczyli się rzymscy legioniści, aby wzmocnić organizm i zyskać odwagę przed walką. Choć współcześnie uwagę zwraca się na nieco inne działanie ogórecznika, to wciąż jest on surowcem stosowanym w ziołolecznictwie. Sprawdź, jakie właściwości wykazuje ta wyjątkowa roślina, jakie są wskazania do zastosowania ogórecznika oraz w jakiej formie można go przyjmować.
Z artykułu dowiesz się:
- Czym jest i jak wygląda ogórecznik lekarski?
- Jakie są właściwości i działanie ogórecznika?
- Jakie są wskazania do stosowania ogórecznika lekarskiego?
- W jaki sposób można stosować olej i ziele ogórecznika?
- Jakie są skutki uboczne i przeciwwskazania do stosowania ogórecznika lekarskiego?
Co to jest ogórecznik lekarski i jak wygląda?
Ogórecznik lekarski (Borago officinalis) to jednoroczna roślina zielna należąca do rodziny ogórecznikowatych (Boraginaceae). Naturalnie występuje w basenie Morza Śródziemnego i to właśnie stamtąd dotarła do innych regionów świata, w tym także do Polski. Jest chętnie uprawiana jako roślina ozdobna, miododajna, a także źródło cennego oleju, który pozyskuje się z nasion ogórecznika lekarskiego.
Warto wiedzieć, że nazwa „ogórecznik” nie jest przypadkowa. Roślina ta charakteryzuje się intensywnym, świeżym aromatem, przypominającym zapach ogórka. Z tego względu od wieków stosowana była w kuchni jako składnik zup, sałatek i dań głównych.
Ogórecznik lekarski osiąga zazwyczaj kilkadziesiąt cm wysokości. Ma grube, sztywne, rozgałęzione łodygi pokryte drobnymi, szorstkimi włoskami. Liście ogórecznika są eliptyczne i spiczasto zakończone, a ich powierzchnia również jest owłosiona.
Najbardziej charakterystycznym elementem są jednak kwiaty ogórecznika lekarskiego. Mają pięciopłatkową budowę i przybierają intensywnie niebieski lub fioletowy kolor. Rosną na długich zwisających szypułkach i kształtem przypominają gwiazdy.
Ogórecznik kwitnie w okresie letnim – od czerwca do sierpnia. Po przekwitnięciu wytwarza owoce w postaci drobnych, brunatnych rozłupni zawierających nasiona, z których pozyskuje się cenny olej z ogórecznika.
Ogórecznik lekarski – właściwości i działanie
Roślina ta stanowi naturalne źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych, takich jak kwas gamma-linolenowy, kwas oleinowy, stearynowy, palmitynowy czy eikozenowy. Redukują stany zapalne w organizmie oraz wspomagają działanie układu odpornościowego.
Kwasy tłuszczowe mają również korzystny wpływ na skórę – wspomagają regenerację i wzmacniają naturalną barierę ochronną naskórka. Kwas gamma-linolenowy pomaga utrzymać nawilżenie, łagodzi podrażnienia oraz stanowi cenne wsparcie w walce z problemami dermatologicznymi, takimi jak łojotok, atopowe zapalenie skóry czy łuszczyca. Dodatkowo związki zawarte w ogóreczniku przyczyniają się do regeneracji komórek skóry oraz poprawy jej elastyczności.
To nie wszystko – ogórecznik jest bogaty w śluzy roślinne, które pokrywają błony śluzowe dróg oddechowych, łagodzą podrażnienia i ułatwiają odkrztuszanie wydzieliny w czasie infekcji. Ma także działanie moczopędne, usprawniając w ten sposób pozbywanie się toksyn z organizmu.
Nie można też pominąć korzystnego wpływu ogórecznika na układ nerwowy i hormonalny. Roślina ta działa uspokajająco i może wspierać mózg w stanach stresu, napięcia nerwowego oraz depresji. Z kolei u kobiet bywa pomocna w łagodzeniu objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS) i menopauzy.
Substancje zawarte w ogóreczniku ochraniają także serce i cały układ krążenia. Wzmacniają i poszerzają naczynia krwionośne, poprawiając w ten sposób przepływ krwi i obniżając ciśnienie.
Ogórecznik lekarski – wskazania
Ze względu na walory smakowe, aromat i bogactwo wspierających zdrowie składników, ogórecznik wykorzystywany jest w kuchni, medycynie tradycyjnej i przemyśle kosmetycznym. Za sprawą właściwości przeciwzapalnych, regenerujących i wzmacniających poleca się sięgnąć po niego w następujących przypadkach:
- choroby górnych dróg oddechowych,
- choroby skóry – atopowe zapalenie skóry, łojotok, łuszczyca,
- okresowo obniżona odporność organizmu,
- zaburzenia gospodarki hormonalnej (bolesne miesiączki, zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS), menopauza),
- reumatoidalne zapaleniem stawów,
- przewlekły stres i zaburzenia lękowe,
- depresja,
- przewlekłe zmęczenie,
- pielęgnacja przeciwstarzeniowa.
Choć ogórecznik lekarski wykazuje wiele cennych właściwości, nie powinno się rozpoczynać suplementacji na własną rękę. Jeśli zauważysz niepokojące objawy, zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu. W pierwszej kolejności należy wykonać badania i odnaleźć przyczynę zaburzeń. Stosowanie ogórecznika może być wówczas cennym wsparciem leczenia.
Sposoby zastosowania ogórecznika lekarskiego
Ogórecznik lekarski może być stosowany zewnętrznie i wewnętrznie, w zależności od potrzeb oraz dolegliwości jakie chcesz złagodzić. W aptekach i sklepach zielarskich można znaleźć suszone ziele ogórecznika, z którego przygotowuje się napar. Wystarczy zalać łyżkę suszonego ogórecznika szklanką wrzątku, zaparzać 10–15 minut i pić 1–3 razy dziennie.
Napar świetnie sprawdza się w przypadku infekcji górnych dróg oddechowych, zarówno do picia, jak i płukania gardła. Stosuje się go także do przemywania skóry w przypadku stanów zapalnych, podrażnień czy objawów alergii. Jeśli występują na większych partiach ciała, można przygotować kąpiel z dodatkiem ogórecznika, która działa kojąco i regenerująco na skórę.
Z kolei olej z nasion ogórecznika może być nie tylko wartościowym suplementem diety, ale również elementem pielęgnacji. Tłoczony na zimno olej wmasowuje się w skórę twarzy, szyi i dekoltu, aby poprawić jędrność, odżywić ją oraz wzmocnić naczynka.
Miód z ogórecznika możesz dodawać do deserów i wielu innych dań. Będzie doskonałym zamiennikiem białego cukru.
Jeśli jednak wolisz suplementy diety w postaci kapsułek lub tabletek, poproś lekarza lub farmaceutę o pomoc w wyborze właściwego produktu.
