Nasiona chia – jakie mają właściwości? Sprawdź, jak wykorzystać nasiona szałwii hiszpańskiej w kuchni!
Zdrowa zbilansowana dieta to klucz do doskonałej kondycji organizmu i podstawa profilaktyki wielu chorób cywilizacyjnych. Na szczęście w społeczeństwie wzrasta świadomość odnośnie zdrowego żywienia. Ludzie coraz częściej włączają do jadłospisu świeże warzywa i owoce, a także nowości z grupy superfoods. To produkty bogate w witaminy, minerały i antyoksydanty, które chronią przed rozwojem nowotworów. Jednym z najpopularniejszych superfoods są nasiona chia.
Nasiona szałwii hiszpańskiej, znane również jako nasiona chia, są bogate w błonnik, białko, kwasy omega-3 oraz wiele cennych minerałów. Jako składnik codziennej diety mogą naturalnie wspierać organizm, dlatego warto poznać je bliżej. Odkryj, jakie korzyści zdrowotne daje regularne spożywanie nasion chia i jak w kreatywny i smaczny sposób wprowadzić je do swojej kuchni!
Z artykułu dowiesz się:
- Czym jest szałwia hiszpańska i nasiona chia?
- Jakie korzyści dla zdrowia i samopoczucia niesie spożywanie nasion chia?
- Jak jeść i gdzie kupić nasiona chia?
Czym są nasiona chia?
Szałwia hiszpańska (łac. Salvia hispanica) to gatunek należący do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Potocznie nazywana jest chia od słowa „chian”, które w języku nahuatl oznacza „oleisty”. Choć wśród trendów żywieniowych króluje dopiero od niedawna, to jednak już tysiące lat temu uprawiana była na południowych terenach Ameryki Północnej oraz Ameryki Środkowej.
Hodowali ją głównie Aztekowie, ponieważ jej nasiona mielono na mąkę i pozyskiwano z nich olej. Te dwa składniki były podstawą diety rdzennych mieszkańców tych obszarów, jednak ziarna chia wykorzystywano także do rytuałów religijnych, podobnie jak chleb w innych wierzeniach. I choć później nasiona chia odeszły nieco w zapomnienie, obecnie znów cieszą się coraz większą popularnością.
Coraz więcej osób, którym zależy na zdrowym żywieniu, włącza do codziennego jadłospisu nasiona szałwii hiszpańskiej. Popyt na nasiona chia sprawił, że dziś szałwia hiszpańska uprawiana jest przemysłowo nie tylko w Meksyku i Gwatemali (skąd się wywodzi), ale również w innych krajach Ameryki Południowej oraz w Australii.
Nasiona chia z wyglądu przypominają mak – są małe, owalne i występują w odcieniach czerni, brązu, szarości oraz bieli. Pomimo niewielkich rozmiarów, kryją w sobie imponującą ilość wartości odżywczych. Są bogatym źródłem błonnika, białka, kwasów tłuszczowych omega-3 oraz przeciwutleniaczy. Nasiona chia zawierają także minerały, takie jak wapń, magnez, fosfor, cynk i żelazo, co sprawia, że są doskonałym dodatkiem do diety.
Nasiona chia – właściwości
W nasionach chia znajdziemy mnóstwo cennych składników odżywczych. Jednymi z najważniejszych są nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3. Są one kluczowe dla utrzymania prawidłowego funkcjonowania serca oraz mózgu. Kwasy omega-3 pomagają również obniżać poziom LDL, czyli tzw. „złego cholesterolu”, podnosząc jednocześnie stężenie „dobrego cholesterolu” HDL. Tym samym pomagają zmniejszać ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Co ciekawe, nasiona chia zawierają więcej kwasów omega-3 niż niektóre ryby, dlatego mogą być ich zamiennikiem w diecie wegan i wegetarian.
Nasiona szałwii hiszpańskiej zawierają także błonnik pokarmowy, dlatego mogą wspomagać odchudzanie. Nasiona chia, a dokładnie – błonnik w nich zawarty – zapewnia dłuższe uczucie sytości, dzięki czemu ochota na podjadanie jest znacznie mniejsza. Odpowiednia podaż błonnika pokarmowego pozwala zapobiegać zaparciom i redukować problemy trawienne. Nasiona chia wspomagają także funkcjonowanie jelit i wspierają równowagę mikroflory jelitowej.
Dodatkowo, nasiona te bogate są w pełnowartościowe białko, co jest szczególnie ważne dla osób, które stosują diety roślinne. Zawierają cenne aminokwasy, co czyni je jednym z najlepszych roślinnych źródeł protein.
Nasiona szałwii hiszpańskiej cenione są również ze względu na wysoką zawartość minerałów, takich jak wapń, magnez, fosfor i cynk. Wapń jest niezbędny dla zdrowia kości i zębów, magnez wspomaga pracę mięśni oraz układu nerwowego, a fosfor odgrywa istotną rolę w procesie produkcji energii. Z kolei cynk wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego oraz przyspiesza gojenie się ran.
Warto wiedzieć, że w nasionach chia znajdują się także przeciwutleniacze. Kwas chlorogenowy może zmniejszać ciśnienie krwi, a kwas kawowy łagodzi stany zapalne w organizmie. Związki fenolowe chronią przed niekorzystnym działaniem wolnych rodników i zapobiegają w ten sposób nowotworzeniu. Spowalniają także procesy starzenia się organizmu. Z tego względu nasiona chia zaliczane są do superfoods.
Jak jeść nasiona chia?
Nasiona chia mają neutralny smak (niektórym przypominają siemię lniane), dlatego świetnie sprawdzą się zarówno jako dodatek do potraw na słono, jak i deserów. Znakomicie absorbują wilgoć – z wybranym płynem tworzą żelową konsystencję. Z tego względu najpopularniejszą przekąską z ich dodatkiem jest pudding chia.
Jak go przygotować? Potrzebne Ci będą nasiona chia (wartości odżywcze zostaną zachowane, jeśli nie poddasz ich obróbce termicznej), mleko lub napój roślinny, odrobina cukru albo słodzika i świeże owoce. Wsyp 2-3 łyżki nasion do szklanki i zalej ciepłym napojem oraz dodaj cukier do smaku. Dokładnie wymieszaj, a po lekkim przestygnięciu wstaw do lodówki na kilka godzin (ew. na całą noc). Gęsty deser przełóż do pucharków, dekorując ulubionymi owocami lub przekładając musem.
Pudding chia przygotowany na odtłuszczonym mleku lub napoju roślinnym bez dodatku cukru może zastąpić kaloryczne desery w jadłospisie osób odchudzających się. To sposób na to, aby nie rezygnować ze słodyczy na diecie, zachowując jednocześnie deficyt kaloryczny.
Nasiona chia świetnie sprawdzają się także jako zamiennik jajek w wypiekach – wystarczy wymieszać je z wodą, aby uzyskać masę o podobnych właściwościach. To doskonała wiadomość zwłaszcza dla wegan. Warto jednak pamiętać, że obróbka termiczna zmniejsza ilość składników odżywczych, które zawierają nasiona chia.
Nasionami chia można również posypywać zupy, sałatki czy pieczywo przygotowywane w domu. Nie dodawaj ich jednak zbyt dużo – pamiętaj, że absorbują wilgoć i zwiększają wówczas swoją objętość. Choć nasiona szałwii hiszpańskiej są bardzo zdrowe, to ich nadmiar może przyczynić się do zaparć i pojawienia się innych dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
Jeśli chcesz włączyć do diety nasiona chia, szukaj ich w aptekach, sklepach zielarskich i ze zdrową żywnością. Nawet nieduże opakowanie starczy Ci na dość długo, ponieważ nie powinno się przekraczać dopuszczalnego dziennego spożycia, które wynosi 15 g (ok. 3 łyżeczki nasion).
Podsumowanie
Nasiona chia mają mnóstwo wysokiej jakości białka, witamin i antyoksydantów, dlatego mogą być Twoimi sprzymierzeńcami w trosce o zdrowie. Z ich dodatkiem przygotujesz wiele smacznych posiłków, dopasowanych do Twoich preferencji smakowych. Przekonaj się, że superfoods są ważnym składnikiem codziennej diety i dbaj o siebie, dostarczając organizmowi wszystkiego, czego potrzebuje.
Źródła:
- W. Khalid, M.S. Arshad, A. Aziz i in., Chia seeds (Salvia hispanica L.): A therapeutic weapon in metabolic disorders, „Food Science & Nutrition” 2023, vol. 11, nr 1, s. 3-16.
- L.M. Álvarez‐Chávez, M.D.L.A Valdivia‐López, M.D.L Aburto‐Juarez i in, Chemical characterization of the lipid fraction of Mexican chia seed (Salvia hispanica L.), „International Journal of Food Properties” 2008, vol. 11, nr 3, s. 687–697.
- I. Tańska, Składniki żywności: Nowe warunki stosowania nasion chia (szałwii hiszpańskiej), https://igifoodlaw.com/skladniki-zywnosci-nowe-warunki-stosowania-nasion-chia-szalwii-hiszpanskiej/ (dostęp: 10.09.2024 r.).
- T. Zare, A. Fournier-Level, B. Ebert, Chia (Salvia hispanica L.), a functional 'superfood': new insights into its botanical, genetic and nutraceutical characteristics, „Annals of Botany” 2024.
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.
Powiązane kategorie
Ostatnia aktualizacja [07.03.2025]