Na co pomaga maść arnikowa?
Arnika górska (Arnica Montana L.) to wieloletnia roślina o charakterystycznych żółto-pomarańczowych kwiatach, której przypisuje się wiele leczniczych właściwości. Pomaga m.in. przy dolegliwościach reumatycznych i łagodzi świąd po ukąszeniach owadów. Nadaje się jednak wyłącznie do stosowania zewnętrznego, ponieważ spożyta może wywołać zatrucie pokarmowe.
Preparat z arniki górskiej można kupić w aptekach w postaci leku – maść arnikowa dostępna jest bez recepty. Sprawdź, jakie właściwości ma ta ciekawa roślina i w jakich sytuacjach wskazane jest stosowanie preparatu z arniką. Dowiedz się, jak działa maść arnikowa i miej ją zawsze w swojej domowej apteczce.
Z artykułu dowiesz się:
Maść arnikowa – arnika: gdzie rośnie i jakie jest jej zastosowanie?
Arnika górska, nazywana również kupalnikiem górskim, a w tradycji ludowej – pomornikiem, to roślina z rodziny astrowatych, która rośnie głównie na górzystych (ale nie tylko) obszarach Europy. W Polsce występuje naturalnie w Sudetach, na Pojezierzu Mazurskim, Wyżynie Małopolskiej, w zachodniej części Bieszczad oraz w Górach Świętokrzyskich. Spotkać ją można również na Dolnym Śląsku oraz stokach Babiej Góry.
Arnika górska ma prostą, zieloną łodygę, pokrytą krótkimi, gęsto rozmieszczonymi „włoskami”. Osiąga od 20 do nawet 60 cm wysokości, a na jej szczycie znajduje się zazwyczaj od 1 do 5 koszyczków kwiatowych. Kwiaty arniki górskiej mają pomarańczowo-miodowy kolor i są podobne do kwiatostanu arniki łąkowej. Swoim kształtem przypominają także kwiaty szarotki, jednak są od nich znacznie większe. Ich delikatny zapach wabi owady, głównie pszczoły, dlatego arnika górska należy do gatunków miododajnych.
Lek: maść arnikowa – lecznicze właściwości górskiej rośliny
Maść arnikowa wykorzystuje cenne właściwości lecznicze rośliny, znajdującej się na liście gatunków chronionych. Od wieków znane jest jej działanie przeciwzapalne, przeciwobrzękowe i przeciwbólowe. Arnika górska wzmacnia i uszczelnia delikatne naczynia krwionośne, a tym samym zmniejsza ich skłonność do pękania. Jakie substancje zawarte w arnice odpowiadają za jej lecznicze działanie? Są to głównie:
- laktony seskwiterpenowe – to właśnie one wpływają na łagodzenie stanów zapalnych, hamują rozwój drobnoustrojów, przyspieszają wchłanianie krwiaków i wybroczyn, a także wzmacniają naczynia krwionośne i działają przeciwzakrzepowo,
- związki flawonowe (flawonoidy) – również mają właściwości przeciwzapalne, a dodatkowo chronią ścianki żył przed pękaniem,
- olejki eteryczne – działają bakteriobójczo oraz grzybobójczo. Szczególnie ważny jest tymol – organiczny związek chemiczny, ceniony ze względu na właściwości odkażające.
Maść arnikowa – stosowanie
Maść arnikowa to preparat przeznaczony do stosowania miejscowego, który najlepiej aplikować na skórę według zaleceń lekarza lub informacji zawartych w ulotce. Miejsce zmienione chorobowo należy smarować cienką warstwą 1-4 razy dziennie (w zależności od rodzaju wybranego preparatu), chyba że lekarz zdecyduje inaczej.
Maść arnikowa – działanie
Arnika ma bardzo wszechstronne działanie – nie tylko wzmacnia naczynia krwionośne, ale dzięki substancjom w niej zawartym, przyspiesza również wchłanianie się płynu z wysięków. Dodatkowo usprawnia krążenie krwi i limfy, które zbierają się w uszkodzonej tkance. Dzięki temu można szybciej pozbyć się bolesnych siniaków i obrzęków po urazach.
Warto wiedzieć, że szybsze i sprawniejsze krążenie krwi sprzyja regeneracji tkanek. Smarowanie stłuczonych miejsc maścią arnikową pozwala przyspieszyć gojenie, a ponadto zmniejsza towarzyszący urazom ból. Można stosować ją również objawowo po ukąszeniach owadów, ponieważ redukuje nieprzyjemne uczucie świądu, a tym samym, ogranicza odruch drapania obrzękniętej skóry.
Kombinacja tymolu i witaminy A sprawia, że maść z arniką łagodzi stany zapalne w przypadku zmian trądzikowych. Przeciwbakteryjne i antyseptyczne działanie tymolu zapobiega namnażaniu drobnoustrojów na skórze, dzięki czemu zmniejsza się ilość zaskórników oraz ropnych krostek.
Warto jednak wiedzieć, że choć maść arnikowa (ze względu na substancje zawarte w arnice) przyspiesza regenerację tkanek, to nie należy jej stosować, gdy doszło do przerwania ciągłości skóry. Aplikowanie maści na zraniony naskórek mogłoby zaostrzyć stan zapalny.
Maść arnikowa – kiedy po nią sięgnąć?
Stosowanie maści arnikowej polecają swoim pacjentom głównie ortopedzi, fizjoterapeuci i dermatolodzy. Świetnie sprawdza się do pielęgnacji skóry po różnego rodzaju kontuzjach oraz przy leczeniu trądziku.
Maść arnikową (lek) należy stosować miejscowo w przypadku siniaków, obrzęków, czy wybroczyn, nie tylko tych będących efektem urazów mechanicznych, ale również niektórych chorób. Pozwala ona skutecznie zmniejszyć opuchliznę po stłuczeniach i zwichnięciach, zredukować ból oraz widoczność zmian na skórze.
Ze względu na zawartość helenaliny i laktonów seskwiterpenowych, maść z arniką łagodzi także dolegliwości związane z zakwasami. Składniki te poprawiają przepływ krwi, co przyspiesza regeneracje mięśni i pozwala je rozluźnić po intensywnym treningu.
Po maść arnikową mogą sięgnąć również osoby, które zmagają się z problemem popękanych naczynek krwionośnych. Arnika wzmacnia i obkurcza delikatne ścianki naczyń włosowatych oraz żył, przez co stają się mniej widoczne na skórze. Maść można stosować zarówno na nogi, jak i na twarz, przy pielęgnacji cery naczynkowej.
Warto rozważyć wypróbowanie preparatu na bazie arniki także przy dolegliwościach reumatycznych, ponieważ może łagodzić ból oraz zmniejszać obrzęk stawów, który obniża ich ruchomość. Lekarze często zalecają aplikowanie maści na obolałe miejsca, jako terapię wspomagającą właściwe leczenie.
Jak widzisz, arnika ma wiele leczniczych właściwości, a stosowanie preparatów z jej dodatkiem ma pozytywny wpływ na regenerację skóry i tkanek podskórnych. Z tego względu warto mieć maść arnikową w domowej apteczce – dzięki temu będzie można po nią sięgnąć zawsze, gdy zajdzie taka potrzeba. Pamiętaj, że stosowanie maści arnikowej u dzieci dozwolone jest wyłącznie za zgodą lub na zalecenie lekarza pediatry.
Maść arnikowa – przeciwwskazania
Niestety, mimo cennych właściwości kwiatu arniki, nie każdy może stosować maść z jej dodatkiem. Jak w przypadku każdej innej rośliny, u osób uczulonych na arnikę (a także inne byliny z rodziny astrowatych) lub składniki podłoża maści (substancje pomocnicze), mogą wystąpić odczyny alergiczne skóry. Wówczas pojawia się zaczerwienienie oraz charakterystyczne dla alergii kontaktowej wypryski i pęcherzyki. W takiej sytuacji należy natychmiast przerwać stosowanie maści i skonsultować się z lekarzem w celu złagodzenia objawów uczulenia.
Choć maść ma działanie przeciwzapalne, to nie należy stosować jej w stanach zapalnych brodawek sutkowych w okresie karmienia piersią. Jeśli pacjentka karmi lub jest w ciąży, powinna zasięgnąć porady lekarskiej przed zaaplikowaniem preparatu na skórę po urazie.
Maści nie należy nakładać na znacznie uszkodzoną skórę, duże obszary ciała, otwarte rany, ani w przypadku ciężkich, rozległych oparzeń. Może to nasilić stan zapalny oraz pogorszyć kondycję skóry.
Podsumowanie
Arnika górska i arnika łąkowa to rośliny, które stosuje się do produkcji maści o właściwościach przeciwobrzękowych oraz przeciwbólowych. Składniki zawarte w arnice przyspieszają regenerację tkanek, wzmacniają ściany naczyń krwionośnych i działają przeciwzapalnie. To sprawia, że maść arnikowa ma wszechstronne działanie i może być stosowana nie tylko w przypadku różnego rodzaju urazów, ale również do pielęgnacji cery naczynkowej lub trądzikowej.
Źródła:
- P. Kriplani, K. Guarve, U. S. Baghael, Arnica montana L. – a plant of healing: review, „Journal of Pharmacy and Pharmacology”, 2017, 69(8), s. 925-945.
- P. K. Tuszyński, M. Krauze-Baranowska, A. Galanty i in., Zeszyty Apteczne: Ziołolecznictwo w praktyce, www.opieka.farm.pl, 2019, s. 925-945.
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.