Mikstury na zdrowie, urodę i długie życie zawsze pobudzały naszą wyobraźnię. Obecnie też chwytamy się różnych sposobów, aby żyć jak najdłużej. Rezygnujemy z jedzenia mięsa, biegamy do siłowni, uprawiamy jogę. Ale czy to wystarczy?
Dożyć setki, a jeszcze lepiej ją przekroczyć – to marzenia. Lecz statystyki są nieubłagane. Kobiety żyją średnio 79,7, a mężczyźni 71 lat. Najstarszą żyjącą Polką jest pani Tekla z Gliwic, która ma 113 lat. Najstarsza osoba o udokumentowanym wieku, Jeanne Calment, zmarła w 1997 r., przeżywszy 122 lata i 164 dni.
Teoria starzenia się
Uczeni dowodzą, że ludzki organizm mógłby funkcjonować przez 120 lat, ale średnia życia Europejczyka nie przekracza obecnie 80 lat. Teorii na temat przyczyn starzenia się ludzkiego organizmu jest wiele. Największą popularnością cieszy się koncepcja mówiąca o tym, że za proces starzenia odpowiadają telomery, czyli zakończenia chromosomów. Teoria telomerowa opiera się na założeniu, że istniejemy dzięki białkom, które budują nasze ciała i dostarczają energii życiowej. Ale z upływem lat zaczyna ich ubywać. Gdy komórki nie mają już telomerów, muszą zginąć. Miejsce obumarłych zastępują nowe komórki, które powstają z komórek macierzystych. Pełnią one bardzo ważną funkcję, ponieważ wytwarzają enzym, który nazwano telomerazą. To on odbudowuje telomery.
Aby powstrzymać starość, zaczęto szukać sposobów na utrzymanie aktywności telomerazy. Zaobserwowano, że sprzyjają temu zdrowe odżywianie, umiarkowana dawka ruchu oraz stosowanie technik relaksacyjnych. Dowiedziono, że telomerazę uaktywniają niektóre substancje naturalne – cycloastragenol i resweratrol. Pierwszy znajdziemy w traganku błoniastym (zioło pochodzące z Azji), a drugi w rdeście ptasim i winogronach. Najaktywniejszą formą resweratrolu jest pterostilben, którego źródłem są czarne jagody i borówki amerykańskie.
Geny to nie wszystko
Z najnowszych badań wynika, że geny tylko w 20 proc. odpowiadają za długość życia. Kardiolodzy sporządzili listę „oskarżonych” o szybsze starzenie się organizmu. Na pierwszym miejscu znalazło się nadciśnienie tętnicze i dalej – wysoki poziom cholesterolu we krwi, podwyższony poziom kwasu moczowego, długotrwały stres, wysokie stężenie glukozy we krwi, palenie papierosów, depresja, otyłość, siedzący tryb życia, nadużywanie alkoholu. Na końcu znalazła się dziedziczna skłonność do chorób uwarunkowanych genetycznie.
Niebieskie strefy
W książce „Niebieskie strefy” jej autor, Dan Buettner, opisuje styl życia i dietę ludzi żyjących w enklawach długowieczności na Okinawie, na Sardynii, w Kalifornii, na półwyspie Nicoya w Kostaryce oraz na greckiej wyspie Ikaria. Większość bohaterów książki to ludzie, którzy mieli ponad 90 lub ponad 100 lat. Żyją w niewielkich społecznościach, prowadzą skromne życie i dużo pracują fizycznie. Wszyscy podkreślali, że się nie przejadają. Pod-stawą diety są rośliny strączkowe, które obniżają ryzyko wystąpienia zawału serca i raka jelita grubego. To także bogate źródło flawonoidów, błonnika oraz białka.
Na długość życia i jego jakość ma wpływ codzienna aktywność fizyczna – chodzenie, praca w ogrodzie i przebywanie na świeżym powietrzu. Ważne są też więzi rodzinne, co-dzienne spotkania ze znajomymi. Ale nie tylko to. Okazuje się, że uświadomienie sobie celu własnego istnienia, przyczyn, dla których chce się rano wstać z łóżka, można przeliczyć na dodatkowe siedem lat życia. Nasze życie wydłuża także regularne picie niewielkich ilości czerwonego wina. Niezwykle ważny wpływ na nasze życie ma także wiara. Funkcjonowanie według przyjętych reguł i stabilizacja emocjonalna mogą wydłużyć życie człowieka nawet o 14 lat.
Pożyteczne toksyny
Dietetycy od dawna zachęcają do jedzenia warzyw i owoców. Co zatem zawierają rośliny, że powinny znaleźć się na naszych talerzach? Doktor Nick Lane z University College London twierdzi, że to łagodne toksyny, które odstraszają zwierzęta i pasożyty od tych ro-ślin. Ludziom nie szkodzą, wręcz przeciwnie, pobudzają mechanizmy związane z odpornością i długowiecznością. Te toksyny to białka, które nazwano sirtuinami. Sprzyjają one spalaniu kalorii, chronią przed chorobami cywilizacyjnymi.
Aktywności sirtuin sprzyja także głodówka, ale dla większości z nas to zbyt trudne zadanie. Okazuje się jednak, że mogą nas wyręczyć rośliny zawierające toksyny lub – mówiąc inaczej – żywność sirtuinowa, która jest podstawą modnej diety SIRT. Nie są to żadne wymyślne rośliny – czerwona cebula, świeża natka pietruszki, seler (korzeń i liście), soja i jej przetwory, czerwona cykoria, jarmuż, lubczyk (świeże liście), rukola, orzechy włoskie, daktyle, truskawki (świeże i mrożone), jagody, kapary, oliwa z oliwek extra virgin, zielona herbata, gryka (mąka i kasza), kurkuma, pieprz, a także kawa, surowe kakao oraz czerwone wino (w niewielkich ilościach).
Ogranicz ryzyko
Zanieczyszczenie środowiska, przewlekły stres, mała aktywność fizyczna oraz nadmiar kalorii przyczyniają się do tego, że w naszych organizmach toczy się przewlekły proces zapalny. Czy możemy temu zaradzić? Na początek trzeba ograniczyć produkty bogate w węglowodany, zwłaszcza te, które są szybko trawione i przez to dostarczają dużo glukozy. Na czarną listę należy wpisać słodycze, produkty z białej mąki oraz napoje słodzone. Reakcje zapalne prowokuje też nadmiar tłuszczu. Szkodliwe są tłuszcze nasycone, które znajdują się w mięsie i pełnotłustym nabiale. Przeciwzapalnie działają natomiast tłuszcze nienasycone, których źródłem mogą być tłuste ryby morskie, awokado czy oliwa z oliwek. Właściwości przeciwzapalne mają również imbir, czosnek, olej lniany, olej rzepakowy (nazywany oliwą Północy), łosoś, bazylia i szczypiorek. Uczeni podkreślają, że najzdrowsza dieta to jeszcze nie wszystko. Światowa Organizacja Zdrowia zachęca, aby każdy codziennie spacerował co najmniej pół godziny.
Odmładzanie komórek
W 2012 roku Nagrodę Nobla otrzymali dwaj uczeni: Brytyjczyk John B. Gurdon oraz Japończyk Shinya Yamanaka. Udowodnili, że dorosłe już komórki człowieka można tak za-programować, by młodniały, czyli powracały do pierwotnego stanu. Naukowcy dowiedli, że komórki somatyczne (wszystkie komórki organizmu z wyjątkiem komórek płciowych) można cofnąć w rozwoju i przekształcić w dowolne tkanki organizmu.
