Modyfikowane kozie mleko dla dzieci – czy warto je wybrać?
Nie ulega wątpliwości, że mleko matki jest najlepszym pokarmem dla niemowlęcia, ponieważ jego skład doskonale odpowiada na potrzeby dziecka. Mleko z piersi zawiera wszystkie niezbędne składniki odżywcze, wpływające na prawidłowy rozwój fizyczny i psychosomatyczny dziecka, pokrywa także jego zapotrzebowanie energetyczne. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy karmienie piersią jest niemożliwe, wtedy należy rozważyć inne opcje, jak wprowadzenie do diety maluszka odpowiedniego mleka modyfikowanego.
Do niedawna wybór mleka modyfikowanego wśród rodziców padał najczęściej na mieszanki bazujące na mleku krowim. Obecnie lepsza dostępność modyfikowanego mleka koziego sprawia, że decyzja, które mleko dla dziecka wybrać, wcale nie jest oczywista. Tym bardziej, że mleko kozie może okazać się w wielu przypadkach lepszą opcją. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, czym wyróżnia się mleko kozie oraz jakie właściwości odżywcze oraz składniki mineralne zawiera.
Z artykułu dowiesz się:
- Do kiedy zaleca się karmienie piersią?
- Jakie są rodzaje mleka modyfikowanego dla niemowląt?
- Czym modyfikowane mleko kozie różni się od krowiego?
- Jakie właściwości i składniki odżywcze ma mleko kozie dla niemowląt?
- Czy naturalne (niemodyfikowane) mleko kozie jest bezpieczne dla niemowląt?
- Czy mleko kozie sprawdzi się w przypadku uczulenia na mleko krowie?
Do jakiego wieku dziecka zaleca się karmienie piersią?
Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci bardzo ważne jest, aby przez pierwszych 6 miesięcy życia dzieci były karmione wyłącznie piersią. Skrócenie tego okresu lub tylko częściowe karmienie piersią nie jest optymalne. Mleko matki najlepiej wzbogaca układ odpornościowy dziecka i zapewnia równowagę mikrobioty jelitowej. Jest gwarantem zdrowego rozwoju, zmniejsza ryzyko wielu chorób oraz wad zgryzu. Ponadto ssanie piersi zapewnia niemowlęciu niepowtarzalną bliskość z mamą i poczucie bezpieczeństwa, co ma zdecydowanie pozytywny wpływ na jego rozwój emocjonalny.
W sytuacjach kiedy karmienie piersią jest niemożliwe, można rozważyć wprowadzenie do diety dziecka produktów zastępujących mleko kobiece, czyli odpowiednie mleko modyfikowane (gotową mieszankę mleczną).
Jakie są rodzaje mleka modyfikowanego?
Jako rodzic szukający innych możliwości dla naturalnego karmienia noworodka, spotkasz się na pewno z dwoma rodzajami mleka w zależności od wieku dziecka. Są to:
- Mleko początkowe (infant formulae, IF) – zgodnie z zaleceniami mleko początkowe powinno być stosowane przez pierwsze 6 miesięcy życia. Pokrywa ono całkowicie zapotrzebowanie żywieniowe niemowlęcia i zawiera wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Na opakowaniach oznaczone jest numerem 1.
- Mleko następne (follow-on formulae, FF) – przeznaczone jest do żywienia niemowląt od drugiego półrocza życia. Zawiera więcej żelaza i białka oraz jest bardziej sycące. Mleko następne jest jednym z elementów różnicującej się powoli diety dziecka, do której stopniowo włącza się też inne pokarmy uzupełniające. Na opakowaniu mleko następne oznaczone jest cyfrą odpowiednią do wieku – 2 (dla niemowląt od 7. do 12. miesiąca) oraz kolejno cyfrą 3 (dla dzieci powyżej 1. roku do 2 lat), cyfrą 4 (dla dzieci do 3. roku życia) oraz 5 (dla dzieci od 3. roku życia).
Zasadniczo wyróżnia się dwa typy mlek ze względu na bazowe pochodzenie białka, są to mleka modyfikowane kozie i mleka modyfikowane krowie. Wyjątkiem mogą być mleka specjalistyczne odpowiadające na specyficzne potrzeby dziecka w przypadku np. nietolerancji pokarmowej lub dla wcześniaków z wrażliwym układem pokarmowym.
W krajach Unii Europejskiej skład i wartości odżywcze produktów dla niemowląt reguluje odrębne Rozporządzenie Delegowane Komisji Europejskiej z 2015 roku. Zarówno mleko kozie jak i mleko krowie zostało zaaprobowane jako odpowiednie dla najmłodszych, w związku z tym może być stosowane jako bezpieczny zamiennik mleka matki.
Czym modyfikowane mleko kozie różni się od krowiego?
Przez długi czas wybór odpowiedniego mleka modyfikowanego wśród rodziców padał na mieszanki bazujące na białku mleka krowiego. Wiązało się to przede wszystkim z ich łatwą dostępnością i niższą ceną. Z czasem paleta dostępnych na rynku mlek dla najmłodszych zaczęła się poszerzać, w związku z tym mleko kozie staje się równie popularne co mleko krowie.
Dlaczego warto wybrać mleko kozie? Jedną z przesłanek jest to, że znajduje się w nim wiele składników podobnych do tych występujących naturalnie w pokarmie kobiecym, co sprawia, że dziecko lepiej je przyswaja. Podobnie jak mleko ludzkie, mleko kozie wydzielane jest przez gruczoły apokrynowe, w przeciwieństwie do mleka krowiego, które produkowane jest wyłącznie przez gruczoły merykrynowe. Dzięki temu mieszanki na bazie mleka koziego mają w składzie więcej naturalnych składników bioaktywnych niż mleka na bazie białka krowiego.
Mleko kozie w przeciwieństwie do krowiego zawiera też podobny profil kazeiny co mleko matki. Kazeina jest zawartym w mleku białkiem, które często stoi za występującą u dzieci nietolerancją pokarmową. Dzięki temu, że profil kazeiny w mleku kozim jest podobny do tego w mleku kobiecym, zmniejsza się ryzyko zaparć i kolek u maluszka. Dodatkowo kozie mleko zawiera mniejsze kuleczki tłuszczy, dzięki czemu jest lżejsze w trawieniu. Mniejsza zawartość laktozy może z kolei zminimalizować ryzyko wystąpienia alergii pokarmowej.
Jakie wartościowe składniki mineralne i odżywcze zawiera mleko kozie dla niemowląt?
Kozie mleko dostarcza wielu cennych składników odżywczych i wysoką zawartość witamin oraz składników mineralnych, takich jak: magnez, fosfor, wapń, selen oraz niacyna i kwas pantotenowy, które wpływają na prawidłowy rozwój dziecka. Mleko kozie dla niemowląt zawiera też niezbędne kwasy tłuszczowe, w tym omega-6, omega-3, DHA i kwas arachidowy AA.
Mleko kozie dla niemowląt wzmacnia odporność organizmu oraz wspiera rozwój kostno-stawowy. W procesie modyfikacji mleka zostają zniwelowane niedobory niektórych substancji tak, aby jak najlepiej odpowiedzieć na potrzeby najmłodszych.
Czy naturalne mleko kozie jest bezpieczne dla niemowląt?
Naturalne (niemodyfikowane) mleko kozie nie powinno być podawane dzieciom poniżej 1. roku życia ze względu na wysoką zawartość soli mineralnych, które mogą obciążyć nerki niemowlęcia. Dodatkowo zbyt niska zawartość kwasu foliowego w tym mleku może powodować niedokrwistość. Dopiero po upływie 12. miesiąca życia można zacząć stopniowo wprowadzać mleko kozie, ale na początek w niedużej ilości.
Całkowicie bezpieczne dla niemowląt jest mleko kozie modyfikowane. Należy pamiętać jednak, że należy przygotowywać je zawsze zgodnie z instrukcją opisaną na opakowaniu produktu. Jeśli masz wątpliwości, co do tego, jaki pokarm będzie najlepszy dla Twojego dziecka, skonsultuj się z pediatrą.
Czy modyfikowane mleko kozie może być podawane niemowlętom z alergią na białko mleka krowiego?
Mieszanki z mleka koziego nie są odpowiednie dla dzieci, u których stwierdzono uczulenie na białko mleka krowiego (ABMK). Według badań jedynie mała część uczulonych na mleko krowie reaguje dobrze na białko mleka koziego. Przy silnej alergii pokarmowej u dzieci stosuje się specjalne preparaty mlekozastępcze ze zmienioną strukturą białka. Najczęściej są to hydrolizaty o znacznym stopniu hydrolizy białek (eHF).
Jeśli Twoje dziecko wykazało reakcję alergiczną na białko mleka krowiego, nie traktuj mleka koziego jako zamiennika. Natomiast ze względu na mniejsze ryzyko wystąpienia alergii po spożyciu mleka koziego, warto rozważyć to, aby było ono wprowadzone jako pierwsze do diety dziecka.
Podsumowanie
Mleko matki jest zawsze najlepszym źródłem składników odżywczych dla dziecka, dlatego najkorzystniej jest, aby to ono było podstawą żywienia maluszka. Jeśli jest to jednak niemożliwe, warto rozważyć wprowadzenie do diety preparaty na bazie białka mleka koziego jako alternatywę do popularnego mleka krowiego.
Tworzone zgodnie z wytycznymi UE mleko kozie przeznaczone dla dzieci, jest dla nich bezpieczne i wspiera ich prawidłowy rozwój. Przed zdecydowaniem się na określony produkt zawsze warto najpierw porównać dostępne preparaty i wybrać ten, który będzie najlepszy dla dziecka, dbając o to, aby jakość mleka była jak najwyższa.
Bibliografia
- H. Szajewska, Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia, „Standardy medyczne/pediatria” 2021, t. 18, s. 8-5-818.
- K. K. Hozyasz, Alternatywa w żywieniu niemowląt: modyfikowane mleko kozie, „Journal of Education, Health and Sport” 2017, s. 68-76.
- D. Wnęk, Mleko kozie – właściwości, skład, objawy uczulenia, https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/349869,mleko-kozie-wlasciwosci-sklad-objawy-uczulenia (dostęp: 14.01.2025).
- Rozszerzaniediety.pl, Mleko kozie dla niemowlaka? https://rozszerzaniediety.pl/mleko-kozie-dla-niemowlat/ (dostęp: 14.01.2025).
- P. Albrecht, Czy modyfikowane mleko kozie jest bezpieczną alternatywą dla modyfikowanego mleka krowiego, https://forumpediatrii.pl/artykul/czy-modyfikowane-mleko-kozie-jest-bezpieczna-alternatywa-dla-modyfikowanego-mleka-krowiego (dostęp: 14.01.2025).
- H. Szajewska, Czy niemowlęta można żywić mlekiem modyfikowanym na bazie mleka koziego? https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.2.2.75 (dostęp: 14.01.2025).