Blizny to pozostałości po różnego rodzaju urazach – skaleczeniach, ranach, zabiegach chirurgicznych. Pojawiają się, gdy powstanie ubytek w skórze właściwej, który następnie zostaje zastąpiony tkanką łączną włóknistą. Chociaż jest to naturalny etap gojenia się ran, dla wielu osób stanowią one problem natury estetycznej. Sprawdź, jak zmniejszyć widoczność blizn.
Wygląd blizn może być różny. Nie możemy tego przewidzieć, ponieważ na ich tworzenie się ma wpływ kilka czynników. Ważne są m.in. karnacja, stopień uszkodzenia skóry właściwej, wiek, a także predyspozycje genetyczne. Blizna może mieć różny rozmiar, być wypukła lub wklęsła, dobrze widoczna lub praktycznie niezauważalna. Czy to oznacza, że nie mamy wpływu na ostateczny wygląd blizny? Nie do końca. Wszystko zależy od odpowiedniej pielęgnacji skóry przy użyciu specjalistycznych maści i żelów, która powinna rozpocząć się od razu po zagojeniu rany. Poznaj poszczególne preparaty i bezpiecznie usuń blizny.
Blizny – jak powstają?
Blizna jest zmianą skórną, która powstaje na skutek uszkodzenia skóry. Jej przyczyną mogą być nie tylko urazy mechaniczne, ale także termiczne i chemiczne oraz stany zapalne. W ich wyniku powstaje rana. Od razu rozpoczyna się proces gojenia, który składa się z kilku etapów:
- hemostaza – aktywacja płytek krwi i tworzenie się skrzepów,
- zapalenie – oczyszczanie rany przez komórki układu immunologicznego oraz wydzielanie przez nie czynników wzrostu naskórka,
- proliferacja – fibroblasty stymulują syntezę kolagenu oraz tworzy się ziarnina,
- przebudowa – odrastają nabłonek, naczynia i nerwy oraz tworzy się blizna.
Blizna jest skutkiem zastąpienia ubytku w skórze właściwej tkanką łączną włóknistą. W miejscu uszkodzenia gromadzą się i zagęszczają włókna kolagenowe. Następnie pokrywają się nabłonkiem
Blizna jest mniej elastyczna niż zdrowa skóra. Nie ma też zakończeń nerwowych, mieszków włosowych i gruczołów łojowych. W prawidłowych warunkach jest ona miękka, elastyczna i płaska (lub nieco wypukła).
Zdarza się jednak, że rana goi się nieprawidłowo, ponieważ proces ten zostaje zaburzony przez różnego rodzaju czynniki. Wówczas w miejscu uszkodzonej tkanki pojawia się blizna patologiczna. Jest ona twarda i zgrubiała, nierówna, nieelastyczna. Zwykle jest też ciemniejsza od skóry i nadwrażliwa.
Etapy gojenia blizn
Warto zdawać sobie sprawę, że blizny powstają w procesie, który może trwać nawet kilka lat. W tym czasie zmienia się ich wygląd oraz właściwości. Jest to ściśle związane z naturalnym przebiegiem regeneracji tkanek.
Wyróżnia się dwa etapy gojenia się blizn:
- blizna niedojrzała,
- blizna dojrzała.
Blizna niedojrzała to etap, który trwa do roku od jej powstania. Jest ona wypukła i wyraźnie wystaje ponad otaczające ją tkanki. Ma czerwony lub różowy kolor. Jest gruba, twarda i mało elastyczna. Charakteryzuje się drobnymi włóknami kolagenowymi, które są stopniowo zastępowane przez grubsze.
Blizna staje się dojrzała rok po zagojeniu się rany. Wyraźnie zmienia się jej wygląd. Jest jasna, miękka, płaska i elastyczna. Nie zmienia swojego zabarwienia po uciśnięciu. Nie towarzyszą jej także żadne dolegliwości (np. tkliwość, ciągnięcie, świąd).
Rodzaje blizn – charakterystyka
Wyróżnia się różne rodzaje blizn. Jednym z kryteriów jest przyczyna ich powstawania. Są to m.in.:
- blizny potrądzikowe – pojawiają się na skutek stanu zapalnego skóry,
- blizny pooperacyjne – związane z głębokim naruszeniem tkanek narzędziami chirurgicznymi,
- blizny pourazowe – związane z mechanicznym uszkodzeniem tkanek o różnej głębokości i rozległości,
- blizny po oparzeniu – związane z działaniem na tkanki wysokiej temperatury lub środków chemicznych.
Blizny dzieli się także na prawidłowe i patologiczne. W przypadku tych ostatnich wyróżnia się 3 rodzaje:
- blizny przerostowe – blizna jest pogrubiona, poszerzona i ma czerwony kolor,
- blizny zanikowe – blizna ma postać wgłębienia w skórze spowodowanego zbyt małą ilością kolagenu,
- bliznowce – wypukłe, twarde, ciemne guzy, które powstają w miejscu uszkodzonych tkanek.
Leczenie blizn wspierają różnego rodzaju preparaty medyczne w postaci maści i żelów. Warto jednak pamiętać, że tego typu terapia powinna zacząć się zaraz po zagojeniu się rany. Nie wszystkie zmiany skórne można usunąć. Natomiast w przypadku blizn pooperacyjnych szczególnie dobrze sprawdzają się plastry silikonowe. Pomaga także fizjoterapia oraz profesjonalne zabiegi kosmetologiczne.
Maść na blizny – którą wybrać?
Dostępne są różnego rodzaju preparaty do pielęgnacji blizn, które przyczyniają się do ich prawidłowego gojenia oraz zmniejszenia widoczności. Jednym z nich jest maść Cepan na bazie cebuli, rumianku, heparyny sodowej i alantoiny. Produkt uelastycznia bliznę, spłaszcza ją i powoduje jej zblednięcie. Ponadto zmniejsza ryzyko powstania blizn przerostowych.
Dobrze sprawdzi się także żel na blizny Contratubex. Ma on działanie przeciwzapalne i przeciwproliferacyjne. Wygładza nawet blizny powstałe po oparzeniach, operacjach i amputacjach.
Do leczenia blizn potrądzikowych warto zastosować serum odżywcze, które zawiera kwas hialuronowy i kwas glikolowy. Preparat złuszcza naskórek, stymuluje syntezę kolagenu, przyspiesza regenerację naskórka, a także wyrównuje koloryt skóry.
Podsumowanie
Blizny powstają po uszkodzeniu skóry. Jest to ostatni etap gojenia się ran. Prawidłowa skóra jest zastąpiona tkanką łączną włóknistą. Blizny mogą mieć różną wielkość i kolor. Aby zmniejszyć ich widoczność można zastosować maści i żele, które wspierają regenerację skóry, a także wygładzają i uelastyczniają tkanki.
Źródła:
- J. Sazanów-Lubelski i in., Blizny – profilaktyka i wybrane opcje terapeutyczne, “Dermatologia po Dyplomie” 2017, https://podyplomie.pl/dermatologia/26929,blizny-profilaktyka-i-wybrane-opcje-terapeutyczne (dostęp 12.08.2022).
- N. Keeney Smith, C. Ryan, Leczenie blizn pourazowych. Podstawowe zasady, praktyka i techniki terapii manualnej, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2021.
Autorka
Angelika Janowicz – absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku pielęgniarstwo. Pisze o zdrowiu, ponieważ wie, jak ważna jest edukacja pacjenta. Wielbicielka podróży i kuchni greckiej.
