Marskość wątroby – przyczyny, objawy i leczenie
Wątroba to jeden z najważniejszych narządów organizmu ludzkiego. Bierze udział w procesach metabolicznych, usuwa toksyny, a jej prawidłowa praca jest nieocenionym wsparciem dla układu odpornościowego. Niestety niezdrowa dieta, spożywanie alkoholu, otyłość, czy zakażenia wirusowe, bardzo niekorzystnie wpływają na jej kondycję i funkcjonowanie. Jedną z najpoważniejszych chorób tego narządu jest marskość wątroby.
U chorych z marskością wątroby dochodzi do stopniowego włóknienia, co skutkuje zmianą jej budowy. Proces ten prowadzi do martwicy komórek i zaburzeń czynności wątroby. Sprawdź, jakie czynniki wpływają na rozwój choroby, jakie dolegliwości pojawiają się w przypadku marskości wątroby i jak wygląda leczenie tego schorzenia.
Z artykułu dowiesz się:
Marskość wątroby – przyczyny
Istnieje wiele czynników, które przyczyniają się do rozwoju schorzeń wątroby. Jednym z najcięższych jest marskość – postępujące włóknienie hepatocytów, czyli komórek tworzących wątrobę. Zostają one stopniowo zastępowane przez włókna tkanki łącznej, co powoduje zmianę budowy tego narządu. To z kolei wywołuje zaburzenia czynności wątroby, aż do pełnego zahamowania jej prawidłowej pracy.
U pacjentów z marskością wątroby dochodzi do obumierania hepatocytów, co wiąże się z utratą coraz większej powierzchni czynnego miąższu. Bardzo zaawansowana postać choroby nieuchronnie prowadzi do zgonu. Szacuje się, że schorzenie to dotyczy nawet 10% populacji. Znacznie częściej zapadają na nie mężczyźni, liczba chorych płci męskiej jest dwukrotnie wyższa, niż kobiet.
Postępujące uszkodzenie wątroby to efekt niekorzystnego działania różnego rodzaju czynników. Do najczęstszych przyczyn marskości wątroby zalicza się:
- nadużywanie alkoholu (alkoholowa marskość wątroby),
- autoimmunologiczne zapalenie wątroby,
- przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B i C,
- pierwotną marskość żółciową,
- pierwotne i wtórne stany zapalne oraz uszkodzenia dróg żółciowych,
- wrodzone i nabyte choroby metaboliczne (cukrzyca, otyłość),
- wpływ toksyn oraz niektórych substancji zawartych w lekach,
- stan zapalny związany ze stłuszczeniem wątroby.
Im więcej czynników z powyższego zestawienia nakłada się na siebie, tym szybszy postęp choroby i bardziej odczuwalne zaburzenia funkcjonowania wątroby.
Marskość wątroby – objawy
Warto wiedzieć, że w 30-40% przypadków, w początkowej fazie choroby nie występują żadne objawy marskości wątroby. W takich sytuacjach istniejące nieprawidłowości w budowie narządu wykrywane są przy okazji wykonywania badań w kierunku innych schorzeń lub przeprowadzania zabiegów chirurgicznych. Jednak wraz z postępującym włóknieniem komórek, u chorych pojawiają się następujące objawy:
- osłabienie i niska tolerancja wysiłku fizycznego,
- bezsenność,
- utrata apetytu i znaczny spadek masy ciała (bez podejmowania jakichkolwiek działań w tym kierunku),
- częste stany podgorączkowe,
- problemy z koncentracją,
- zmiana proporcji sylwetki – bardzo szczupłe kończyny i mocno powiększony obwód brzucha,
- powiększenie śledziony i wątroby,
- zaburzenia ze strony układu pokarmowego (wzdęcia, biegunki, nudności oraz wymioty),
- ból z prawej strony pod żebrami,
- krwawienie z otworów nosowych oraz dziąseł (zaburzenia krzepnięcia),
- zmiany skórne (żółtaczka, pajączki naczyniowe, przebarwienia paznokci, rumień),
- świąd skóry,
- wygładzenie powierzchni języka.
Z uwagi na część nieswoistych objawów marskości wątroby, wiele osób nie zgłasza się do lekarza od razu po ich zauważeniu. Bagatelizują odczuwane dolegliwości, zrzucając je na karb zatrucia, przemęczenia, czy nadmiernej aktywności. To bardzo utrudnia wczesne rozpoznanie marskości wątroby i szybkie rozpoczęcie leczenia.
Powikłania marskości wątroby
Zaawansowana postać choroby często jest przyczyną powikłań, które również należy leczyć, ponieważ są uciążliwe, nierzadko bolesne i znacznie pogarszają jakość życia. Do najczęściej występujących powikłań należą:
- wodobrzusze,
- nadciśnienie wrotne,
- żylaki przełyku i odbytu oraz krwawienie z tym związane,
- encefalopatia wątrobowa,
- stany zapalne otrzewnej.
Warto wiedzieć, że jeśli dojdzie do dekompensacji funkcji wątroby, czego efektem są powikłania takie jak wodobrzusze, encefalopatia, obrzęki, czy żółtaczka, niezbędna jest hospitalizacja chorego. Jeśli nie istnieją przeciwwskazania, pacjent powinien być zakwalifikowany do przeszczepu wątroby.
Marskość wątroby – leczenie
Leczenie marskości wątroby polega głównie na zahamowaniu procesu włóknienia komórek oraz zapobieganiu groźnym powikłaniom. W terapii podejmuje się zarówno działania ukierunkowane na eliminowanie przyczyn, jak i objawów choroby. Chorzy muszą bezwzględnie przestrzegać lekkostrawnej diety, całkowicie zrezygnować ze spożywania alkoholu i stosować się do zaleceń lekarza prowadzącego.
Badania w diagnostyce marskości wątroby
Z uwagi na to, że część objawów marskości wątroby jest niejednoznaczna, żeby zdiagnozować chorobę, należy wykonać szereg badań laboratoryjnych oraz obrazowych. Niezbędne są wyniki morfologii krwi (małopłytkowość oraz anemia mogą wskazywać na marskość wątroby), próby wątrobowe, poziom cukru we krwi, marker AFP oraz stężenie bilirubiny.
Cennym badaniem jest także poziom SHBG. To wytwarzane w wątrobie białko, wiążące hormony płciowe. Podwyższone stężenie SHGB może potwierdzać zaburzenia funkcjonowania tego narządu, dlatego często wykonuje się to badanie w przypadku podejrzenia schorzenia.
Ważna jest także diagnostyka obrazowa, dlatego lekarz powinien zlecić USG jamy brzusznej, gastroskopię oraz elastografię. Jeśli pomimo wykonania tych badań, istnieją wątpliwości co do rozpoznania, pacjent może otrzymać skierowanie na biopsję wątroby.
Biopsja wątroby wiąże się z koniecznością pobrania wycinka tkanki i przekazania do analizy histopatologicznej. Wykonuje się ją tylko w sytuacjach, gdy nie istnieje ryzyko wystąpienia różnego rodzaju powikłań i pogorszenia stanu zdrowia chorego.
Czy można wyleczyć marskość wątroby?
Chociaż przez wiele lat marskość wątroby uznawano za chorobę nieuleczalną, wyniki najnowszych badań pokazują, że u niektórych pacjentów dochodzi do bardzo powolnego cofania zmian. Najczęściej jednak nie ma możliwości ich odwrócenia – stosowana terapia polega głównie na spowalnianiu lub zahamowaniu ich postępowania.
Sposób leczenia zależy głównie od stopnia zaawansowania choroby. W pierwszej kolejności ważne jest wyeliminowanie głównej przyczyny obumierania hepatocytów. Jeśli marskość wątroby ma podłoże alkoholowe, pacjent powinien zostać objęty programem leczenia uzależnień. Istotną rolę odgrywa zdrowa, lekkostrawna dieta i rezygnacja ze stosowania używek.
Chorzy powinni być w stałym kontakcie z lekarzem, a ich stan zdrowia monitorowany. Najskuteczniejszym (i w większości przypadków jedynym) sposobem leczenia jest przeszczep wątroby.
Podsumowanie
Marskość wątroby to choroba przewlekła, w której dochodzi do postępującego włóknienia i obumierania komórek, tworzących ten ważny narząd. Objawy, jakie towarzyszą chorobie, są często niejednoznaczne, dlatego wiele osób je bagatelizuje, unikając wizyty u lekarza. Początkowo nie są uciążliwe, jednak z czasem przybierają na sile, obniżając jakość życia i uniemożliwiając normalne funkcjonowanie. Żeby chronić wątrobę przed nieodwracalnymi zmianami, warto zmienić styl życia na zdrowszy – dbać o zbilansowaną dietę, aktywność fizyczną i pamiętać o rutynowych badaniach.
Źródła:
- P. Milkiewicz, Zaawansowana marskość wątroby — prowadzenie pacjentów oczekujących na przeszczepienie wątroby, „Gastroenterologia kliniczna”, 2010, t. 2, nr 3, s. 81-86.
- A. Kowala-Piaskowska, Marskość wątroby – przyczyny, objawy i postępowanie dietetyczne, „Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu”, 2013, s. 47-64.
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.
Powiązane kategorie
Ostatnia aktualizacja [21.11.2024]