Magnez – wielozadaniowy pierwiastek. Czym grozi jego niedobór i jak go uzupełnić? Formy i przyswajalność magnezu w organizmie człowieka
Magnez jest jednym ze składników mineralnych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Bierze udział w pracy wielu układów w ludzkim ciele, a jego niedobór wiąże się z różnymi dolegliwościami i chorobami przewlekłymi. Choć wiele produktów spożywczych uznaje się za bogate w magnez, bywają sytuacje, gdy możliwość jego uzupełniania wraz z pożywieniem jest ograniczona.
Obecnie na rynku aptecznym dostępnych jest wiele preparatów zawierających magnez, wydawałoby się więc, że nie ma nic prostszego niż wybór odpowiedniego produktu w celu uzupełnienia niedoborów. Rzeczywistość okazuje się jednak bardziej złożona, gdyż do wyboru mamy różnorodne formy tego pierwiastka, każda z nich ma zaś specyficzne właściwości i odmienną przyswajalność.
W naszym artykule dowiesz się, jaką rolę odgrywa magnez w ludzkim organizmie i co się dzieje w przypadku jego niedoboru. Poznasz także najważniejsze różnice pomiędzy najczęściej spotykanymi w aptekach formami tego pierwiastka i sprawdzisz, jak wybrać dla siebie najlepszy magnez.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Jaką rolę odgrywa magnez w organizmie?
- Jakie są przyczyny niedoboru magnezu?
- Czym grozi niedobór magnezu i jakie są jego objawy?
- Jakie są różnice pomiędzy magnezem w postaci suplementu a magnezem w postaci leku?
- Jakie są formy magnezu i jakie mają działanie?
- Która forma magnezu jest najlepiej przyswajalna?
- Jak dobrać najlepszy magnez do swoich potrzeb?
Za co odpowiedzialny jest magnez?
Magnez to makroelement niezbędny do utrzymania równowagi w organizmie. Pełni wiele ważnych funkcji:
- uczestniczy w syntezie białka,
- bierze udział w budowie kości i zębów,
- wpływa na przewodnictwo nerwowe i kurczliwość mięśni,
- bierze udział w ponad 300 reakcjach enzymatycznych,
- odgrywa rolę w większości reakcji hormonalnych, a także w metabolizmie energetycznym.
Ogólnie rzecz ujmując, magnez bierze udział m.in. w pracy nerwów i mięśni, pobudliwości serca, utrzymaniu prawidłowego ciśnienia tętniczego krwi, integralności kości oraz w metabolizmie glukozy i insuliny. Wobec wielości ról, jakie odgrywa w organizmie ludzkim, nie dziwi, że jego niedobór może wiązać się z różnymi nieprzyjemnymi czy nawet niebezpiecznymi dolegliwościami.
Jakie są przyczyny niedoboru magnezu w organizmie człowieka?
Dobowe zapotrzebowanie na magnez u osób dorosłych wynosi 300–400 mg. Prawidłowe stężenie tego składnika we krwi wynosi 0,65–1,25 mmol/l. W populacji polskiej stosunkowo często dochodzi do niedoboru magnezu. W różnych badaniach szacuje się, że dotyczy on 30–60% Polaków.
Ujemny bilans magnezu może być wynikiem złych nawyków żywieniowych, np.
- stosowania diety bogatotłuszczowej,
- częstego lub długotrwałego odchudzania,
- picia kawy i mocnej herbaty, szczególnie w dużych ilościach,
- nadużywania alkoholu,
- nadużywania środków żywnościowych zawierających fosforany,
- diety bogatowapniowej lub spożywania przez długi czas preparatów wapniowych,
- diety z dużą zawartością błonnika.
Do niedoboru magnezu dochodzi również w przypadku:
- długotrwałej ekspozycji na stres,
- stosowania antykoncepcji hormonalnej,
- leczenia antybiotykami, cytostatykami, lekami uspokajającymi, nasennymi, psychotropowymi oraz u chorych z niewydolnością nerek,
- bycia w ciąży, w okresie laktacji,
- bycia w okresie wzmożonego wysiłku lub wzrostu.
Czym grozi niedobór magnezu i jakie są jego objawy?
Niedobór magnezu może być poważnym zagrożeniem dla zdrowia i wpływać m.in. na:
- zaburzenia w obrębie układu nerwowo-mięśniowego oraz sercowo-naczyniowego;
- rozwój osteoporozy,
- wykształcenie się oporności na insulinę z upośledzeniem jej wydzielania,
- zaburzenie syntezy i wydzielania parathormonu, co prowadzi do hipokalcemii,
- powstawanie wapiennych kamieni nerkowych,
- rozwój wielu chorób cywilizacyjnych, takich jak cukrzyca, miażdżyca, choroba wieńcowa czy nowotwory.
Niskie stężenie jonów magnezu we krwi określana się mianem hipomagnezemii.
W poniższej tabeli zebrano najczęściej występujące na skutek niedoboru magnezu jednostki chorobowe, w zależności od poszczególnych układów w ciele człowieka.
Nazwa układu w organizmie ludzkim | Możliwe skutki niedoboru magnezu |
Układ nerwowy | migrena, udar mózgu, choroba Alzheimera, depresja, stres |
Układ sercowo-naczyniowy | choroba niedokrwienna serca, zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe, cukrzyca, zespół metaboliczny |
Układ ruchu | drżenia i kurcze mięśniowe, tężyczka |
Układ rozrodczy | przedwczesny wytrysk, zaburzenia erekcji, stan przedrzucawkowy oraz rzucawka |
Jakie są objawy niedoboru magnezu?
Na niewystarczający poziom magnezu w organizmie mogą wskazywać następujące objawy:
- stałe osłabienie,
- łatwe męczenie się,
- zaburzenia koncentracji,
- zmniejszona odporność na stres,
- drżenie i mrowienie kończyn,
- nadpobudliwość psychiczna i ruchowa,
- niepokój,
- stany lękowe,
- rozdrażnienie,
- zaburzenia rytmu serca,
- kołatanie serca,
- napady tężyczkowe, kurcze mięśniowe.
Często objawy te mogą świadczyć o różnych innych zaburzeniach bądź występowaniu groźnych jednostek chorobowych, dlatego jeśli pojawiają się regularnie, niezbędna jest wizyta u lekarza internisty, który może zlecić odpowiednią diagnostykę.
Magnez – suplement czy magnez – lek? Czym się od siebie różnią?
Uzupełnianie niedoboru magnezu lub zapobieganie jego powstawaniu polega najczęściej na suplementacji doustnej produktami, które są zarejestrowane jako suplementy diety lub produkty lecznicze.
Preparaty magnezu zarejestrowane jako leki mają pełną dokumentację chemiczno-farmakologiczno-kliniczną. Do leku dołączone jest oświadczenie medyczne, najczęściej w postaci ulotki, informujące, że produkt bądź jego składnik (składniki) ma właściwości leczenia choroby lub jej zapobiegania. Z kolei dla większości suplementów diety nie przeprowadzono badań farmakokinetycznych. Nie można przypisywać tym środkom właściwości zapobiegania, leczenia lub wyleczenia chorób człowieka, mają zaś charakter żywieniowy.
W razie wskazań klinicznych do suplementacji soli magnezu zalecane są przede wszystkim preparaty zarejestrowane jako produkty lecznicze ze względu na możliwość jednoznacznego określenia przyjmowanej dawki, określony profil farmakokinetyczny i kontrolę jakości. Suplementy diety mogą być jednak wsparciem dla osób, które nie są w stanie wraz z dietą zapewnić podaży makroelementu na poziomie niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Jakie są najczęstsze formy magnezu i czym się charakteryzują?
Wciąż niewiele osób jest świadomych tego, że na rynku aptecznym możemy spotkać różne formy magnezu. To, którą wybierzemy, ma ogromne znaczenie dla naszego zdrowia. Różne formy magnezu mają specyficzne właściwości.
Poniżej zebrano najczęściej spotykane formy tego pierwiastka wraz z ich ogólną charakterystyką.
Cytrynian magnezu
Cytrynian magnezu powstaje przez połączenie tlenku magnezu z kwasem cytrynowym. Forma ta łatwo rozpuszcza się w wodzie, może być więc stosowana w postaci proszku, kapsułek lub płynu.
Jego korzyści zdrowotne obejmują:
- regulację trawienia: wspiera uwalnianie wody do stolca przez jelita, co zmiękcza go, łagodząc zaparcia i nieregularność wypróżnień;
- wsparcie mięśni i nerwów: jony magnezu, wraz z jonami wapnia i potasu, dostarczają ładunków elektrycznych, które powodują skurcze mięśni i pozwalają nerwom wysyłać sygnały elektryczne do całego ciała;
- poprawę wytrzymałości kości: pomaga regulować transport wapnia przez błony komórkowe, odgrywając kluczową rolę w tworzeniu kości;
- utrzymanie zdrowia serca: pomaga utrzymać regularność bicia serca, regulując przewodzenie sygnałów elektrycznych, zapobiega arytmii, pomaga uelastycznić ściany tętnic, zmniejszając ryzyko rozwoju miażdżycy.