Krzywa insulinowa – co to za badanie i kiedy je wykonać? Przygotowanie i przebieg
Insulinooporność, cukrzyca oraz inne zaburzenia metaboliczne mogą mieć bardzo negatywny wpływ na zdrowie i kondycję organizmu. Żeby zapobiec ich rozwojowi oraz możliwym powikłaniom, warto regularnie wykonywać badania profilaktyczne. Jeśli lekarz zauważy nieprawidłowości, zleci poszerzenie diagnostyki o kolejne analizy. W przypadku podejrzenia cukrzycy lub insulinooporności konieczne może być włączenie badania krzywej cukrowej i krzywej insulinowej.
Krzywa insulinowa to wykres, który pokazuje, jak poziom insuliny we krwi zmienia się w czasie po podaniu dawki glukozy. Badanie to jest często używane w diagnostyce insulinooporności, cukrzycy typu I i II oraz innych zaburzeń metabolicznych. Sprawdź, jak wygląda pomiar krzywej insulinowej oraz jak się przygotować do tego badania, żeby żadne czynniki nie zaburzyły wyniku.
Z artykułu dowiesz się:
- Na czym polega badanie krzywej insulinowej i dlaczego jest ważne w diagnostyce cukrzycy oraz insulinooporności?
- Jak przebiega badanie krzywej insulinowej?
- Jak przygotować się do badania poziomu insuliny we krwi?
Krzywa insulinowa – co to?
Krzywa insulinowa to badanie, które pozwala zaobserwować proces wydzielania insuliny przez organizm. Najczęściej wykonuje się je razem z krzywą cukrową, ponieważ obydwa badania są bardzo istotne w diagnostyce cukrzycy, insulinooporności oraz zaburzeń metabolizmu.
Wykres, na którym widoczne są wyniki badania krzywej insulinowej wskazuje w jaki sposób organizm uwalnia insulinę w reakcji na glukozę. Insulina to anaboliczny hormon peptydowy produkowany przez trzustkę. Uczestniczy w metabolizmie węglowodanów i wydzielana jest jako odpowiedź na rosnące stężenie glukozy we krwi. Jeśli dojdzie do zaburzeń produkcji insuliny przez organizm, może rozwinąć się cukrzyca.
Warto pamiętać, że choć zwykle krzywej insulinowej towarzyszy doustny test obciążenia glukozą, to jednak są to dwa osobne badania. Krzywa cukrowa ocenia w jaki sposób organizm metabolizuje glukozę (węglowodany), natomiast krzywa insulinowa pozwala sprawdzić pracę trzustki.
Wysokość stężenia glukozy oraz insuliny analizuje się na podstawie odrębnych próbek krwi, które pobiera się kilkukrotnie w czasie badania.
Krzywa insulinowa – wskazania do badania
Na badanie stężenia insuliny oraz glukozy we krwi lekarz może skierować pacjenta, u którego podejrzewa zaburzenia metabolizmu węglowodanów. Podstawą mogą być nieprawidłowe wyniki poprzednich badań, np. obecność glukozy w moczu czy zbyt wysoki poziom cukru we krwi. Wskazania do badania krzywej insulinowej stanowią także:
- przypadki cukrzycy i insulinooporności w najbliższej rodzinie,
- nadwaga i otyłość,
- nadciśnienie tętnicze,
- hipoglikemia poposiłkowa,
- zaburzenia pracy układu moczowego,
- ryzyko rozwoju cukrzycy ciążowej.
Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej może podjąć decyzję o skierowaniu pacjenta na badania krzywej insulinowej również na podstawie samych objawów. Cukrzycę mogą zwiastować:
- senność i przewlekłe zmęczenie,
- apatia,
- częste oddawanie moczu,
- napady „wilczego głodu”,
- wzmożone pragnienie,
- skłonność do infekcji intymnych,
- zmiany skórne.
Wcześniej jednak warto zgłosić się na pobranie krwi (nie wcześniej niż 30 dni przed badaniem), żeby oznaczyć poziom glukozy na czczo i zbadać poziom cukru we krwi. Jeśli okaże się, że pacjent ma cukrzycę i wypije przygotowany roztwór glukozy, może źle się poczuć, a nawet zemdleć.
Jak wygląda badanie krzywej insulinowej?
Badanie krzywej insulinowej (podobnie jak pomiary glukozy przy krzywej cukrowej) składa się z kilku etapów. Pacjent zgłasza się do punktu pobrań na czczo i po dopełnieniu wszelkich formalności kierowany jest do gabinetu. Personel medyczny pobiera krew, a następnie określa poziom insuliny i cukru we krwi na czczo przed podaniem glukozy.
Jeśli wyniki pozwalają na podanie roztworu glukozy, pacjent wypija płyn z 75g glukozy rozpuszczonej w 200-300 ml wody. Jeżeli nie jest w stanie przełknąć bardzo słodkiego napoju i odczuwa nudności, pielęgniarka może wpuścić do kubka sok z połowy cytryny. Warto mieć ją ze sobą, ponieważ rzadko dostępna jest w przychodniach. Czasami konieczny bywa także zakup samej glukozy do badania – najlepiej zapytać o to wcześniej w punkcie pobrań, do którego planujesz się zgłosić w tym celu.
Po wypiciu roztworu pacjent pozostaje na terenie przychodni i czeka na kolejne pobrania krwi – po 60 i 120 minutach od spożycia glukozy. W tym czasie nie może jeść, pić, palić tytoniu ani e-papierosów. Niewskazany jest także wysiłek fizyczny.
Jeżeli pojawią się silne nudności, zawroty głowy czy nagłe osłabienie, należy koniecznie zgłosić to personelowi medycznemu. Szczególnie dotyczy to kobiet w ciąży oraz osób, u których lekarz podejrzewa cukrzycę.
Krzywa insulinowa – wyniki
Na szczęście nie trzeba długo czekać na wyniki badania. Krzywa insulinowa w postaci wykresu najczęściej dostępna jest do pobrania już następnego dnia roboczego. Warto jednak pamiętać, że interpretacją wyników zajmuje się wyłącznie lekarz i nie należy robić tego na własną rękę.
Normy dla insuliny prezentują się w ten sposób:
- na czczo stężenie insuliny nie powinno przekraczać 10 mU/ml,
- po godzinie nie powinno być wyższe niż 50 mU/ml,
- po upływie dwóch godzin poziom insuliny powinien być mniejszy lub równy 30 mU/ml.
Jeśli badanie wskaże na podwyższone stężenie insuliny we krwi, może zwiastować nie tylko rozwój cukrzycy, ale także jednej z następujących chorób:
- insulinooporności,
- cukrzycy ciążowej,
- zespołu Cushinga,
- zespołu metabolicznego,
- zespołu jajników policystycznych (PCOS),
- akromegalii,
- zaburzeń pracy trzustki,
- nietolerancji glukozy i fruktozy.
Otyłość, stosowanie antykoncepcji hormonalnej oraz kortykosteroidów może wpływać na podwyższony poziom insuliny.
Z kolei stężenie insuliny poniżej normy często wskazuje na cukrzycę typu I lub późną fazę cukrzycy typu II. W ten sposób objawiają się także stany zapalne i nowotwory trzustki. Niski poziom insuliny towarzyszy również niedoczynności przysadki mózgowej. Parametr ten może ulec obniżeniu na skutek działania kortyzolu, który organizm uwalnia w warunkach silnego (często przewlekłego) stresu.
Jak przygotować się do badania krzywej insulinowej?
Do badania poziomu glukozy i insuliny należy się odpowiednio przygotować. Do punktu pobrań najlepiej zgłosić się rano (ostatni posiłek można spożyć wieczorem dnia poprzedniego), a na trzy dni przed badaniem należy odstawić alkohol oraz papierosy, aby nie zaburzyć wyniku. Warto pamiętać, że krzywej insulinowej nie powinno się wykonywać podczas antybiotykoterapii lub aktywnej infekcji.
Jeśli na co dzień przyjmujesz jakieś leki (szczególnie metforminę), zapytaj lekarza czy należy je odstawić i kiedy najlepiej to zrobić. W okolicach badania nie stosuj diet obniżających cukier ani generujących deficyt kaloryczny. Odżywiaj się normalnie, żeby wynik badania był obiektywny.
Podsumowanie
Krzywa insulinowa to bardzo ważne badanie, które pozwala lekarzowi zrozumieć zaburzenia, do których dochodzi w organizmie pacjenta. Dzięki wykresowi obrazującemu proces wydzielania insuliny przez trzustkę, może zdiagnozować cukrzycę typu I i II, insulinooporność, zespół metaboliczny i wiele innych chorób, które mogą wiązać się z poważnymi powikłaniami. Pamiętaj, żeby przed badaniem poinformować personel o zażywanych na co dzień lekach i suplementach diety.
Źródła:
- L. Napiórkowska, E. Franek, Insulinooporność a stan przedcukrzycowy, „Borgis – Postępy Nauk Medycznych” 2017, nr 2, s. 84-88.
- A. Zwolak, I. Jastrzębska, M. Tomaszewski i in., Rola wątroby w rozwoju insulinooporności, „Borgis – Postępy Nauk Medycznych” 2010, nr 1, s. 75-80.
- Insulinooporność – czy prowadzi do cukrzycy?, https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/insulinoopornosc-czy-prowadzi-do-cukrzycy (dostęp: 25.06.2024 r.).
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.
Powiązane kategorie
Ostatnia aktualizacja [21.11.2024]