Krwawienie z odbytu to objaw, który może poważnie zaniepokoić i wzbudzić wiele obaw – nie bez powodu. Choć w większości przypadków jego przyczyny są niegroźne, jak np. hemoroidy czy drobne pęknięcia śluzówki, nie powinno się go lekceważyć. Świeża, czerwona krew na papierze toaletowym, w stolcu lub na bieliźnie może sygnalizować także poważniejsze problemy zdrowotne, takie jak polipy jelita grubego, choroby zapalne jelit, a nawet nowotwory.
Jeśli krew pojawia się regularnie, towarzyszy jej ból, zmiany w rytmie wypróżnień, utrata masy ciała czy ogólne osłabienie – objawy te wymagają dodatkowej diagnostyki. Czasem jedynym zwiastunem rozwijającej się choroby jest właśnie krew, dlatego tak ważne jest, by nie ignorować nawet niewielkich jej ilości. Sprawdź, co warto wiedzieć na temat krwawień z okolic odbytu, kiedy skonsultować się z lekarzem i jak leczyć dolegliwości objawiające się w ten sposób.
Z artykułu dowiesz się:
- Co oznacza obecność krwi w okolicy odbytu?
- Jakie są najczęstsze przyczyny krwawienia z odbytu?
- Czy różni się krwawienie ostre od przewlekłego?
- Kiedy należy zgłosić się do lekarza z krwawieniem z odbytu?
- Na czym polega leczenie krwawienia z odbytu?
- Jak dbać o zdrowie dolnego odcinka przewodu pokarmowego, żeby zapobiec krwawieniom?
Czym jest krwawienie z odbytu?
Za krwawienie z odbytu uznaje się obecność świeżej krwi lub skrzepów krwi w kale. Oznacza to, że może ona wydobywać się zarówno z kanału odbytu, odbytnicy, jak i innych odcinków jelita grubego. Krwawienia z odbytu mogą mieć różne postacie – od niewielkich jasnoczerwonych śladów na papierze toaletowym po obecność krwi utajonej w kale, czy intensywne krwotoki wymagające pilnej pomocy medycznej.
Kolor oraz intensywność krwawienia są bardzo cenną informacją przy poszukiwaniu jego źródła. Świeża, jasnoczerwona krew zazwyczaj pochodzi z końcowego odcinka przewodu pokarmowego, czyli odbytu lub odbytnicy, natomiast ciemniejsza, bordowa lub nawet smolista może świadczyć o krwawieniu z wyższych partii jelita.
Niezależnie jednak od źródła krwawienia z odbytu, po jego wystąpieniu należy dokładnie obserwować swój organizm. Jeśli wystąpiło jednorazowo i nie towarzyszą mu żadne inne objawy, zazwyczaj nie ma się czym martwić. Gdyby jednak krwawienia z odbytu miały charakter przewlekły, warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
Krwawienia z odbytu – najczęstsze przyczyny
Do najczęstszych przyczyn krwawienia z odbytu zalicza się:
- żylaki odbytu – to najczęstsza przyczyna krwawienia z odbytu. Objawiają się obecnością jasnoczerwonej krwi, zazwyczaj widocznej na papierze toaletowym lub w muszli klozetowej. Krwawienie najczęściej pojawia się po oddaniu twardego stolca, co powoduje podrażnienie powiększonych guzków krwawniczych. Hemoroidom towarzyszy uczucie niepełnego wypróżnienia, świąd lub pieczenie okolicy odbytu.
- szczelina odbytu – krwawienie spowodowane jest zwykle pęknięciem błony śluzowej w okolicy odbytu. Dochodzi do tego w wyniku silnego parcia, np. w czasie porodu siłami natury lub zaparć.
- rak jelita grubego – krwawienie może być jednym z pierwszych objawów nowotworu, zwłaszcza jeśli występuje przewlekle, bez wyraźnego bólu i towarzyszy mu zmiana rytmu wypróżnień, utrata masy ciała lub osłabienie.
- polipy jelita grubego – łagodne zmiany w błonie śluzowej jelita, które mogą krwawić, szczególnie jeśli są duże,
- uchyłki jelita grubego,
- nieswoiste zapalenia jelit (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna),
- infekcyjne zapalenia jelit,
- stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych,
- urazy mechaniczne – np. podczas stosunku analnego lub wkładania do odbytu ciał obcych,
- powikłania po zabiegach chirurgicznych.
Krwawienie ostre i przewlekłe – czym się różni?
Choć obydwa te terminy nie kojarzą się pozytywnie, warto znać różnicę pomiędzy nimi. Krwawienie ostre to nagłe, zwykle intensywne wypływanie krwi, które pojawia się jednorazowo lub dość często w krótkim czasie. Może być objawem mechanicznego uszkodzenia (np. szczeliny odbytu lub pęknięcia hemoroidu). W niektórych przypadkach bywa objawem krwawiącego guza w jelicie lub ostrego stanu zapalnego.
Z kolei o krwawieniu przewlekłym mówi się w sytuacji, gdy krew z odbytu wydobywa się regularnie lub pojawia się co jakiś czas. Zwykle jest ono mniej obfite, ale może prowadzić do niedokrwistości z niedoboru żelaza i ogólnego pogorszenia samopoczucia. Przewlekłe krwawienia często są związane z chorobami zapalnymi jelit, obecnością polipów, hemoroidami w zaawansowanym stadium oraz zmianami nowotworowymi. Ich występowanie zawsze powinno zaniepokoić i skłonić do wizyty u lekarza, nawet jeśli nie towarzyszą im inne objawy.
Krwotok z odbytu – kiedy zgłosić się do lekarza?
Jednorazowe krwawienie z odbytu, jeśli nie jest mocno nasilone, nie stanowi powodu do niepokoju. Szczególnie jeżeli poprzedzało je zaparcie lub podrażnienie twardym stolcem. Warto jednak rozważyć konsultację z lekarzem, gdy krwawienie pojawiło się nagle lub było bardzo intensywne. Wizyta w przychodni jest konieczna zwłaszcza jeśli krwawieniu towarzyszą objawy ogólne, takie jak osłabienie, gorączka, zawroty głowy, zaburzenia rytmu serca czy omdlenie.
Podczas wizyty lekarz przeprowadza z pacjentem wywiad medyczny i wykonuje badanie per rectum, czyli wsuwa palec do odbytu. Ta prosta procedura pozwala stwierdzić obecność hemoroidów. W razie potrzeby lekarz kieruje pacjenta na anoskopię (badanie wziernikiem kanału odbytu), sigmoidoskopię (badanie kanału odbytu, odbytnicy i esicy) lub kolonoskopię (badanie jelita grubego).
Jeśli krwi nie widać gołym okiem, pacjent może otrzymać skierowanie na badanie krwi (morfologia, żelazo) oraz kału pod kątem obecności krwi utajonej.
