Koronawirus z Wuhan (SARS-CoV-2) wywołujący chorobę COVID-19 jest wirusem osłonkowym z rodziny koronawirusów, których głównymi nosicielami są ssaki i ptaki. Ludzkie koronawirusy odpowiedzialne są za około 10-20% przeziębień, większość infekcji ma lekki charakter, niezagrażający życiu, jednak czasami pojawia się odmiana, mogąca stanowić zagrożenie. Takimi koronawirusami były wirus Sars i Mers, a obecnie jest to SARS-CoV-2 odpowiedzialny za epidemię w Chinach, która rozprzestrzeniła się na cały świat.
Koronawirus z Wuhan – to nie pierwszy tego typu wirus
Ludzkie koronawirusy zidentyfikowano w latach 60. ubiegłego wieku. Obecnie wyróżnia się:
• alfa-koronawirus 229E (HCoV 229E),
• beta-koronawirus OC43 (HCoV OC43),
• beta-koronawirus SARS (SARS CoV Urbani) – czyli wirus sars odpowiedzialny za epidemię z 2002-2003 roku.
• alfa-koronawirus NL63 (HCoV NL63),
• beta-koronawirus HKU1 (HCoV HKU1),
• koronawirus bliskowschodniego zespołu oddechowego – wirus MERS (MERS-CoV)
• beta-koronawisus SARS-CoV-2 – odpowiedzialny za aktualną sytuację na świecie. Wywołuje chorobę COVID-19
Koronawirusy charakteryzują się dużym zróżnicowaniem, szybkim rozprzestrzenianiem się i możliwością występowania rekombinacji genetycznych oraz mutacji. To właśnie te cechy sprawiają, że są wirus może być potencjalnie niebezpieczny.
Koronawirus – objawy. Jak dochodzi do zarażenia?
Objawy zachorowania na koronawirusa z Wuhan są typowe dla infekcji wirusowych: gorączka, kaszel, duszności, złe samopoczucie, ból gardła . U niektórych osób, głównie starszych oraz chorych i z osłabionym układem odpornościowym, choroba może mieć ciężki przebieg, wiązać się z zapaleniem płuc, problemami z oddychaniem, z niewydolnością krążenia oraz innymi groźnymi powikłaniami, potencjalnie mogącymi doprowadzić do zgonu.
Według Światowej Organizacji Zdrowia WHO ciężka postać zakażenia 2019-nCoV występuje u około 18% chorych, u których potwierdzono zakażenie, a około 2% chorych umiera. To wartość zbliżona do śmiertelności w wyniku grypy: 0,1-0,5% (umiera 1 do 5 na 1000 osób, które zachorowały), a 90% zgonów występuje u osób w podeszłym wieku (po 60. r.ż).
Koronawirus z Wuhan charakteryzuje się niską śmiertelnością, jednak to nie śmiertelność jest czynnikiem zagrożenia, a szybkość z jaką wirus się przenosi . Ta cecha zwiększa ryzyko mutacji wirusa i pojawienia się groźniejszych odmian.
Do zakażenia najprawdopodobniej dochodzi w analogicznym mechanizmie jak do zakażeń wirusami typowymi dla przeziębienia lub grypy, tj. drogą kropelkową poprzez bezpośredni kontakt lub przeniesienie wirusów w okolicę ust lub nosa. Na przykład dotykając ręką skażonego przedmiotu, a następnie przykładając ją do twarzy. Niezbędny jest przy tym kontakt z nosicielem lub przebywanie w miejscu, w którym znajdują się chore osoby lub zwierzęta. Nie ma natomiast możliwości zakażenia się wirusem na odległość np. odbierając paczkę z Chin, ponieważ koronawirus szybko ginie poza ustrojem nosiciela.
Problemem w przypadku obecnej epidemii jest to, że objawy koronawirusa pojawiają się między 2. a 14. dniem po zakażeniu, jednak nosiciel może być źródłem zakażenia nawet, gdy ten nie wykazuje żadnych objawów. To potencjalnie bardzo niebezpieczna sytuacja, sprzyjająca szybkiemu rozprzestrzenianiu się choroby. Ogniska koronawirusa znajdują się już nie tylko w Chinach, infekcja rozniosła się po Azji, a nawet trafiła do Europy, również w USA zanotowano przypadki zachorowań, wszystko przez łatwość z jaką wirus migruje.
Koronawirus – przenoszenie
Tego typu wirusy występują u wielu gatunków ptaków oraz ssaków, niektóre z nich mogą przenosić się ze zwierząt na ludzi, a czasami również w drugą stronę tj. z ludzi na zwierzęta. Obecnie WHO twierdzi, że nie ma dowodów na to, że koronawirus SARS-CoV-2 u psa lub kota może być przyczyną dalszych zakażeń (stan wiedzy na marzec 2020). Trzeba jednak zachować ostrożność, ponieważ zwierzęta domowe mogą na sierści przenosić zarazki. Mimo iż koronawirus u kota nie stanowi zagrożenia dla zwierzęcia bądź człowieka, należy zachować higienę rąk każdorazowo po kontakcie z pupilem.
Koronawirus z Wuhan a wirus Sars i Mers
Często pojawia się porównanie wirusa z Wuhan, do epidemii wywołanych przed laty przez inne koronawirusy. Wirus Sars dawał objawy podobne do wirusa Mers oraz do obecnego koronawirusa. Jest to ta samo grupa wirusów, jednak różnią się stopniem zakażalności oraz śmiertelnością. Wirus Sars charakteryzował się śmiertelnością na poziomie 14-15%, a wskaźnik śmiertelności wirusa Mers wynosił aż 35%. To znacznie więcej niż w przypadku wirusa z Wuhan, jednak skala zjawiska jest inna, a obecny koronawirus roznosi się szybciej i więcej osób ulega zachorowaniu. To skala epidemii sprawia, że świat tak bacznie śledzi rozwój sytuacji.
Czy można się uchronić przed zachorowaniem?
Jak podaje Główny Inspektorat Sanitarny, zalecaną formą ochrony przed zachorowaniem jest zachowanie zasad higieny osobistej, częste mycie rąk lub dezynfekcja specjalnymi preparatami i używanie jednorazowych ręczników. Należy unikać bliskiego towarzystwa z osobami przejawiającymi objawy grypopodobne, ograniczyć kontakty ze zwierzętami, a także nie jeść niedogotowanego mięsa, ryb i owoców morza.
Niestety obecnie nie ma skutecznego leku do zwalczenia koronawirusa, stosuje się leczenie objawowe, podobnie jak w przypadku grypy lub przeziębienia. Podejmowane są próby terapii przy użyciu leków antyretrowirusowych przeciwko wirusowi HIV.
Źródła:
1. Główny Inspektorat Sanitarny, Informacja dotycząca koronawirusa 2019-nCoV – postępo-wanie dla podróżujących (31.01.2020)
2. PAP/Rynek Zdrowia, Szef GIS o koronawirusie: według obecnych danych śmiertelność zbliżona do tej w grypie, rynekzdrowia.pl (29.01.2020)
3. MW, Koronawirus - najnowsze informacje, mp.pl dział dla pacjentów (03.02.2020)
4. MW, Koronawirus z Wuhan – aktualna mapa zakażeń, mp.pl dział dla pacjentów (04.02.2020)
5. Coronavirus 2019-nCoV Global Cases by Johns Hopkins CSSE, gisanddata.maps.arcgis.com
6. Śmiertelność w SARS większa niż zakładano, mp.pl (08.05.2003)
7. Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru Pracownia Monitorowania i Analizy Sytuacji Epidemiologicznej, Zachorowania i podejrzenia zachorowań na grypę w Polsce, wwwold.pzh.gov.pl
Autor:
Jerzy A. Kozłowski – lic. ratownik medyczny, absolwent Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Ratownik medyczny z wieloletnią praktyką, copywriter, autor artykułów na tematy związane z medycyną, zdrowiem i zdrowym stylem życia. Prywatnie amator biegania, miłośnik gór, astronomii i literatury SF.
