Kordyceps (maczużnik) – czym jest i jakie ma właściwości?
Kordyceps to grzyb ceniony głównie w medycynie chińskiej, od wieków stosowany jako naturalne wsparcie dla organizmu. Mimo iż może on skutecznie wspierać odporność organizmu i funkcjonowanie układu nerwowego, wciąż pojawiają się pytania na temat bezpieczeństwa stosowania. Warto zatem wiedzieć, co mówią o tym badania naukowe.
Kordyceps, znany również jako maczużnik, to grzyb, który ma wiele cennych właściwości prozdrowotnych. Dostarcza organizmowi składników odżywczych oraz antyoksydantów, zwalczających wolne rodniki i skutki starzenia. Sprawdź, czym dokładnie jest kordyceps i jakie korzyści dla zdrowia oraz samopoczucia może przynieść jego spożywanie.
Z artykułu dowiesz się:
- Czym są grzyby z gatunku cordyceps?
- Na co pomaga cordyceps?
- Jak przyjmować suplement diety zawierający grzyby cordyceps?
- Kto nie powinien zażywać suplementów z kordycepsem?
Co to jest kordyceps?
Kordyceps zyskał popularność, choć niekoniecznie w dobrym znaczeniu, dzięki grze komputerowej „The Last of Us” i serialowi zrealizowanemu na jej podstawie. Grzyb był tam głównym winowajcą upadku cywilizacji. Nie jest on jednak wyłącznie wytworem wyobraźni autorów słynnej produkcji, a prawdziwym grzybem pasożytniczym. W rzeczywistości jednak to dość rzadki gatunek, ale co ciekawe, spotkać można go nawet w Polsce. Maczużnik bojowy (Cordyceps militaris (L.) Fr.), bo tak nazywa się gatunek naszego rodzimego kordycepsa, wpisany został na Czerwoną listę roślin i grzybów Polski jako rzadki.
Kordyceps to pasożyt, który żeruje na owadach i niektórych grzybach. Istnieje ponad 600 gatunków maczużników, a część z nich (np. kordyceps chiński) uznawana jest za cenne adaptogeny. Większość maczużników naturalnie występuje w Azji, głównie na terenach najwyższych gór Nepalu i Tybetu.
Kordyceps chiński naturalnie rozwija się głównie na larwach ciem z rodziny Thitarodes. Do zakażenia dochodzi ok. kilkanaście cm pod ziemią na przełomie jesieni i zimy. Larwy znajdują się wówczas w pobliżu korzeni niektórych roślin – prawdopodobnie tam następuje kontakt z zarodnikami.
Wystarczy, że na ciele owada znajdzie się nawet jeden zarodnik grzyba. Zaczyna on kiełkować, traktując ciało żywiciela jako podłoże. Wypuszcza charakterystyczne nitkowate strzępki, które stopniowo rosną i wrastają w owada, tworząc grzybnię w jego wnętrzu oraz kierując larwę ku powierzchni. Taki proces trwa wiele miesięcy. Dopiero gdy grzybnia w pełni zajmie jego narządy wewnętrzne, na powierzchni ciała żywiciela pojawiają się maczużniki. Zbiory tych cennych grzybów odbywają się zazwyczaj późną wiosną.
Maczużnik chiński ceniony jest jako adaptogen oraz źródło wielu witamin i składników aktywnych, które mają pozytywny wpływ na organizm człowieka. Z tego względu koszt ich pozyskania jest bardzo wysoki. Z ekstraktu z owocników maczużnika chińskiego tworzy się suplementy diety o szerokim spektrum działania.
Jakie właściwości ma kordyceps?
Maczużnik chiński od wieków znajduje zastosowanie w medycynie naturalnej, zwłaszcza w tradycyjnej medycynie chińskiej i tybetańskiej. Jego unikalne działanie wynika z wysokiej zawartości substancji bioaktywnych, takich jak kordycepina, adenozyna oraz polisacharydy. Wpływają one na funkcjonowanie różnych układów w organizmie człowieka. Kordyceps chiński:
- zwiększa wydolność fizyczną i energetyczną – zawarte w nim związki wspierają produkcję ATP (adenozynotrifosforanu), głównego źródła energii w komórkach. Dzięki temu zmniejsza się uczucie zmęczenia, a zwiększa poziom energii oraz wytrzymałość organizmu. Z tego względu kordyceps jest szczególnie ceniony przez sportowców i osoby prowadzące aktywny tryb życia,
- łagodzi stres i napięcie – w medycynie chińskiej stosowany jest również jako środek poprawiający samopoczucie,
- może poprawiać pamięć i koncentrację – zawiera witaminy z grupy B, które mają pozytywny wpływ na układ nerwowy i zdolności umysłowe,
- wspiera układ sercowo-naczyniowy – kordycepina – jedna z najważniejszych substancji aktywnych zawartych w kordycepsie – może pomóc w obniżaniu ciśnienia krwi i regulowaniu poziomu cholesterolu. Wpływa na poprawę krążenia oraz działa profilaktycznie w przypadku chorób serca,
- działa antyoksydacyjnie – kordyceps chiński jest źródłem przeciwutleniaczy, które neutralizują wolne rodniki i przyczyniają się do zwalczania innych niekorzystnych reaktywnych form tlenu. Chronią w ten sposób organizm przed nowotworzeniem oraz spowalniają procesy starzenia komórek,
- reguluje poziom cholesterolu – obecnie potwierdzają to jedynie badania naukowe przeprowadzone na myszach i chomikach syryjskich, jednak badacze uważają, że kordyceps ma potencjał jako suplement poprawiający parametry profilu lipidowego,
- wspiera odporność organizmu – substancje aktywne stymulują układ odpornościowy, zwiększając zdolność organizmu do walki z infekcjami. Może to być szczególnie przydatne w okresach osłabienia organizmu lub podczas rekonwalescencji po chorobach,
- poprawia funkcje seksualne – tradycyjnie kordyceps jest stosowany w medycynie chińskiej jako wsparcie funkcji seksualnych. Współczesne badania przeprowadzane na zwierzętach sugerują, że może on zwiększać libido także u ludzi.
Jak widzisz, cordyceps pomaga organizmowi na wiele sposobów. Warto jednak pamiętać, że tak jak każdy suplement diety, może działać nieco inaczej u różnych pacjentów, w zależności od indywidualnych predyspozycji oraz potrzeb.
Jak dawkować preparaty z kordycepsem?
Najczęściej kordyceps jest dostępny w formie kapsułek, tabletek, proszku lub ekstraktu w kroplach. Dawkowanie adaptogenu zależy głównie od postaci suplementu oraz zawartości wyciągu z owocników grzyba. Najlepiej stosować się w tej kwestii do zaleceń producenta preparatu lub skonsultować z lekarzem. Specjalista podpowie czy możesz przyjmować suplementy z kordycepsem i wskaże właściwe dawkowanie.
Cordyceps – przeciwwskazania
Preparatów z kordycepsem nie powinny przyjmować dzieci i młodzież, kobiety w ciąży oraz karmiące piersią. Nie zaleca się także łączenia suplementacji z niektórymi farmaceutykami – kordyceps może zakłócać działanie leków immunosupresyjnych, przeciwzakrzepowych, przeciwcukrzycowych i antydepresyjnych.
Pacjenci cierpiący z powodu chorób autoimmunologicznych powinni zasięgnąć opinii lekarskiej przed rozpoczęciem zażywania produktów z kordycepsem. Przeciwwskazaniem jest także alergia na kordyceps chiński lub jakikolwiek inny gatunek maczużnika.
Podsumowanie
Kordyceps to rzadki grzyb o wielu prozdrowotnych właściwościach. Wspiera wydolność fizyczną, poprawia funkcje układu sercowo-naczyniowego, wzmacnia odporność i może podnosić libido. Choć naturalnie występuje dość rzadko, obecnie uprawia się go przemysłowo. W większości hodowle te prowadzone są na podłożu roślinnym, bez konieczności infekowania owadów. Cały czas trwają badania nad skutecznością działania kordycepsa w różnych przypadkach. Jeśli chcesz się przekonać jak wpłynie na Twój organizm, skonsultuj się z lekarzem i sięgnij po odpowiedni suplement diety.
Źródła:
- E. Karpińska, Biostymulujące właściwości entomopatogenicznych grzybów z rodzaju Cordyceps, „Postępy Fitoterapii” 2011, nr 4, s. 254-264.
- T. Mizuno, Medicinal effects and utilization of Cordyceps (Fr.) ( Ascomycetes ) and Isaria Fr. (Mitosporic fungi) Chinese caterpillar fungi, „International Journal of Medicinal Mushrooms” 1999, nr 1, s. 251-262.
- S.K. Das, M. Masuda, A. Sakurai i in., Medicinal uses of the mushroom Cordyceps militaris: current state and prospects., „Fitoterapia” 2010, vol. 81, nr 8, s. 961-968.
- A. Karmańska, B.T. Karwowski, Bioaktywne składniki Cordyceps sinensis, „Farmacja Polska” 2022, vol. 78, nr 7, s. 361–371.
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.