Kolonoskopia – przygotowanie do badania. Wszystko, co powinieneś wiedzieć
Kolonoskopia stanowi bardzo ważne badanie obrazowe, dzięki któremu możliwe jest wykrycie różnych nieprawidłowości w obrębie jelit. Same badania krwi nie są w stanie do końca określić przyczyny tych problemów. Jedyną opcją diagnostyczną jest wtedy badanie kolonoskopowe. Warto dodać, że stanowi ono złoty standard diagnostyki raka jelita grubego, który znany jest z tego, że w pierwszych fazach praktycznie nie daje żadnych objawów.
Zabieg kolonoskopii jest często wykorzystywanym rodzajem badania dolnego odcinka przewodu pokarmowego, którego istotą jest dokładne zbadanie i ocena wyglądu jelita grubego. W przebiegu badania można dokonać także wycinka zapalnego obszaru do badania histopatologicznego, które ocenia stan zdrowia jelita grubego. Dowiedz się więcej na temat kolonoskopii oraz w jaki sposób przygotować się do tego badania.
W poniższym artykule dowiesz się:
Czym jest zabieg kolonoskopii?
Kolonoskopia jest badaniem pozwalającym na dokładne zbadanie światła jelita grubego oraz jego ścian. Jest to badanie endoskopowe, co oznacza, że wykonuje się je, wprowadzając do wnętrza ciała aparat – endoskop – w celu diagnozy. Podczas kolonoskopii do światła odbytu wprowadzany jest przewód zakończony specjalistyczną kamerą pokazującą stan jelita grubego w czasie rzeczywistym.
Aby zapewnić prawidłowy przebieg kolonoskopii, należy edukować pacjentów chorujących o konieczności zażycia środków przeczyszczających przed zabiegiem, co pozwala na oczyszczenie jelita grubego i umożliwia skuteczne przeprowadzenie badania. Kolonoskopia stanowi złoty standard diagnostyki zaburzeń pracy w przewodzie pokarmowym.
Kiedy wykonuje się kolonoskopię?
Zanim pacjent przystąpi do przygotowania się do zabiegu kolonoskopii, powinien odbyć konsultacje z lekarzem prowadzącym w celu ustalenia etapów leczenia. Przeważnie najpierw wykonuje się odpowiednie badania laboratoryjne, które mają na celu przybliżenie problemu zdrowotnego. Jeśli lekarz gastrolog nie jest w stanie pomóc doraźnie, odsyła pacjenta do specjalisty, jakim jest gastroenterolog. Jest to lekarz wykonujący m.in. zabiegi kolonoskopii. To także specjalista, który na bazie badań, może zakwalifikować lub wykluczyć danego pacjenta do badania kolonoskopowego.
Kolonoskopię wykonuje się w określonych przypadkach. Są to:
- badanie profilaktyczne (przesiewowe),
- diagnostyka problemu z przewodem pokarmowym,
- polipy jelita grubego,
- krwawienie z jelita grubego,
- krew w kale,
- biegunki i przewlekłe zaparcia,
- zmiana konsystencji stolca,
- przewlekłe bóle brzucha,
- niedożywienie z niedoboru żelaza.
Warto także wiedzieć, że niektóre osoby z problemami w przewodzie pokarmowym nie mogą skorzystać z tej metody diagnostycznej. Wśród przeciwwskazań do kolonoskopii wymienia się:
- zapalenie otrzewnej,
- II, III trymestr ciąży,
- choroby serca i układu oddechowego,
- zapalenia jelit (np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego),
- zaburzenia krzepnięcia krwi.
Przygotowanie do kolonoskopii
W momencie zakwalifikowania pacjenta do zabiegu kolonoskopii należy przekazać mu odpowiednie informacje odnośnie do tego, jak wygląda przygotowanie organizmu przed badaniem. W dalszej kolejności można przekazać informacje odnośnie do samego zabiegu, tj. zastosowanie określonej metody znieczulenia, np. w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym.
Przygotowanie do kolonoskopii:
- na tydzień przed badaniem należy jeść łatwostrawnie,
- nie należy spożywać buraków i preparatów z żelazem (zmieniają kolor śluzówki jelita, co może zaburzać odczyt badania),
- na 3 dni przed badaniem pacjent powinien jeść posiłki półpłynne,
- na dzień przed badaniem należy spożyć lekkie śniadanie, a po przyjęciu leku na przeczyszczenie nie wolno jeść, można jedynie pić lekkie płyny,
- w dzień badania należy przyjąć leki przeciwzakrzepowe lub inne regularnie stosowane (o lekach przyjmowanych na stałe należy powiadomić lekarza).
Ile trwa kolonoskopia?
Warto mieć na uwadze, że kolonoskopia to nieprzyjemne badanie, stąd też przeprowadza się je w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. O zastosowanej metodzie informuje personel medyczny prowadzący pacjenta. Lekarz, rozpoczynając badanie, smaruje aparat oraz okolice odbytu pacjenta dodatkowo żelem znieczulającym. Następnie wprowadza endoskop, przesuwając go w głąb jelita. Podczas badania organizm pacjenta może oddawać gazy, co jest krępującym, ale całkowicie normalnym zjawiskiem.
Badanie trwa przeważnie od 15 do 40 minut. Lekarz na monitorze transmitujacym ogląda wnętrze jelita. Dłuższy czas kolonoskopii pozwala na dokładną ocenę oraz pobranie wycinków do badania histopatologicznego.
Podsumowanie
Kolonoskopia to badanie pozwalające na ocenę ryzyka zachorowania związanego z rakiem jelita grubego. Z uwagi na swoją powszechność stanowi złoty standard wczesnej diagnostyki w leczeniu całego układu pokarmowego. To badanie wykonywane przy użyciu giętkiego endoskopu o grubości palca wskazującego, który wprowadza się do wnętrza jelita przez odbytnicę do samego końca jelita grubego. Przed zabiegiem ważne jest oczyszczanie jelit przez odpowiednie leki, ponieważ masy kałowe utrudniają przejrzenie światła i śluzówki jelita. Warto pamiętać, że w dzień badania można stosować większość stale przyjmowanych leków, również leków przeciwzakrzepowych, ale po uprzedniej konsultacji z lekarzem prowadzącym. Kolonoskopia trwa około 15-40 minut i wykonywana jest w znieczuleniu.
Źródła:
- P. Sharma, C.A. Burke, D.A. Johnson, B.D. Cash, The importance of colonoscopy bowel preparation for the detection of colorectal lesions and colorectal cancer prevention, "Endoscopy International Open" 2020, nr 8(5), s. 673-683.
Autor
Mateusz Jagielski-Szczypik – dyplomowany dietetyk, absolwent Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu na kierunku Żywienie Człowieka i Dietetyka. Również trener personalny piszący o zdrowiu, suplementacji i znaczeniu stylu życia w kontekście prawidłowej profilaktyki zdrowotnej. Edukator i copywriter w zakresie tematów związanych ze zdrowiem.