W zasadzie wszystkie pająki są jadowite, jednak nie każdy osobnik i jego ukąszenie bywają groźne dla człowieka. W rzeczywistości większość pająków jest zupełnie nieszkodliwa, a ich ugryzienia są rzadkie, często bezbolesne i nie wywołują poważniejszych dolegliwości. Tak naprawdę tylko niewielka liczba gatunków na świecie posiada jad, który może stanowić zagrożenie dla ludzkiego zdrowia. Warto zatem wiedzieć, czy wśród nich znajdują się także pająki domowe, występujące w naszym kraju.
Choć kątnik domowy to jeden z najczęściej spotykanych pająków w polskich domach, to jednak jego obecność bardzo często jest przyczyną niepokoju i obaw mieszkańców. Sytuacje, w których dochodzi do ukąszenia człowieka przez kątnika domowego są nieczęste i nie powinny być powodem do paniki. Żeby uniknąć niepotrzebnego stresu, sprawdź, jak rozpoznać kątnika domowego, jakie objawy pojawiają się po ugryzieniu pająka i jak postępować w takich przypadkach.
Z artykułu dowiesz się:
- Jak wygląda kątnik domowy?
- Jakie objawy występują po ugryzieniu pająka?
- Co robić w przypadku ukąszenia pająków?
Kątnik domowy – co to za pająk?
Jadowite pająki występują niemal na całym świecie, jednak warto wiedzieć, że większość gatunków nie stanowi zagrożenia dla człowieka. Badacze tych stawonogów twierdzą, że jedynie 20 gatunków pająków może być niebezpiecznych dla ludzi, a te najbardziej jadowite zamieszkują tereny Afryki i Azji.
Jednym z najpopularniejszych pająków w Polsce jest kątnik domowy z rodziny lejkowcowatych, które tkają sieci z rodzajem charakterystycznego lejka mieszkalnego. To gatunek kosmopolityczny (występuje prawie we wszystkich krajach świata) i synantropijny – żyje w środowisku silnie przekształconym przez ludzi.
W mieszkaniach, domach i piwnicach najczęściej można spotkać kątnika domowego mniejszego (Tegenaria domestica) i znacznie rzadziej kątnika domowego większego (Eratigena atrica). Nazwa pająka pochodzi od upodobania do tkania sieci łownych w kątach różnych pomieszczeń. Jeśli więc zauważysz pajęczynę w kącie swojego pokoju, jest ona zapewne dziełem kątnika domowego.
Kątniki (podobnie jak inne stawonogi) mają grzbiet pokryty twardą, gładką powłoką, tzw. karapaksem. Ma przyciemniony brzeg i dwa podłużne, ułożone symetrycznie pasy. Jego odnóża są mocno owłosione z wyraźnym charakterystycznym pierścieniowaniem. Kątnik domowy mniejszy może osiągać wielkość 1-1,2 cm bez odnóży.
Z kolei kątniki większe mogą mieć nawet 1,8 cm, a średnica rozstawu ich odnóży czasami wynosi aż 8 cm, co sprawia, że pająki te poruszają się bardzo szybko. Spotykane są znacznie rzadziej niż kątniki mniejsze, jednak w przeciwieństwie do nich są w stanie przebić skórę człowieka, jeśli poczują konieczność obrony. Choć ich ugryzienia są bolesne, nie wywołują tak silnych dolegliwości jak ukąszenia najbardziej jadowitych pająków.
Kątniki nie lubią światła, dlatego najczęściej tkają sieci w ciemnych miejscach, np. za meblami, w piwnicach, garażach, komórkach czy na strychach. Zazwyczaj wybierają suche i ciepłe okolice. Mogą budować swoje sieci również na zewnątrz – w stosach drewna, kwietnikach oraz ogródkach.
Czy kątniki domowe są pożyteczne?
Kątniki domowe, mimo swojego często budzącego niepokój wyglądu, są w rzeczywistości bardzo pożytecznymi istotami. Żywią się muchami, komarami, meszkami, karaluchami, pluskwami i wieloma innymi owadami, które mogą być uciążliwe dla człowieka. Dawniej mówiono, że są strażnikami domostw, dlatego nie warto ich zabijać.
Jeśli obecność kątnika domowego sprawia Ci dyskomfort, możesz spróbować wziąć go w chusteczkę i wynieść za okno lub do ogrodu. Pamiętaj jednak, że kątniki domowe są sprzymierzeńcami ludzi, jeżeli chodzi o zwalczanie insektów. Nie atakują również człowieka bez powodu – bezpośredni kontakt najczęściej jest przypadkowy (przygniecenie lub próba złapania gołą dłonią).
Ugryzienie pająka domowego – objawy
O ile kątniki mniejsze nie są w stanie przegryźć skóry ludzkiej, żeby wywołać silny ból i inne dolegliwości, to jednak większe pająki gryzą. Ich jad nie jest niebezpieczny dla człowieka, ale samo ukąszenie pająka bywa bolesne. Skóra w okolicy ugryzienia staje się zaczerwieniona, pojawia się obrzęk, a u niektórych osób rance towarzyszy również świąd i pieczenie.
Tak naprawdę dość trudno rozpoznać ugryzienie pająka. Jak wygląda ślad po ukąszeniu? Najczęściej mylony jest z ukąszeniem powstałym w wyniku przebicia skóry przez komara. Rzadko pojawiają się dwa punkciki, ponieważ kątnik większy ma dość małe i wąsko rozstawione szczękoczułki.
Oprócz tego, że w tym przypadku jad pająka nie zagraża człowiekowi, warto wiedzieć, że kątniki nie przenoszą chorób tak jak niektóre groźne pająki egzotyczne. Z tego względu nie należy się obawiać poważnego zakażenia i powikłań w wyniku ugryzienia kątnika.
Lekkie podrażnienie skóry oraz obrzęk znika zazwyczaj w przeciągu kilku dni. Nieco silniejsze dolegliwości mogą pojawić się u osób uczulonych na jad pająka, małych dzieci i seniorów z obniżoną odpornością. Do rzadkości należą sytuacje, w których u alergików pojawiają się duszności i problemy z oddychaniem.
