Specjaliści od zdrowego żywienia coraz częściej mówią o superfoods, czyli produktach spożywczych o wyjątkowych wartościach odżywczych. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuje jarmuż, który od lat króluje na listach najzdrowszych warzyw. Bogaty w witaminy, minerały i antyoksydanty, jarmuż wspomaga układ odpornościowy, poprawia stan skóry i pomaga w walce z wolnymi rodnikami.
Jarmuż – jedno z najbardziej wartościowych warzyw liściastych – cieszy się ogromną popularnością wśród entuzjastów zdrowego stylu życia. Dzięki bogactwu witamin, minerałów i antyoksydantów korzystnie wpływa na organizm, dlatego warto włączyć go do swojej codziennej diety. Poznaj właściwości zdrowotne jarmużu, jego działanie oraz odkryj proste i smaczne przepisy, które pomogą Ci czerpać pełnię korzyści z tego superfood.
Z artykułu dowiesz się:
- Czym jest jarmuż?
- Jakie wartości odżywcze i właściwości zdrowotne skrywają liście jarmużu?
- Jak przyrządzić jarmuż, żeby polubić jego charakterystyczny smak?
Jarmuż – co to za warzywo?
Jarmuż (Brassica oleracea L. var. sabellica L.) to roślina z rodziny kapustowatych i jedna z najstarszych odmian użytkowych gatunku (wywodząca się od kapusty dzikiej). Już starożytni mieszkańcy terenów europejskich uprawiali jarmuż ze względu na jego właściwości estetyczne oraz możliwości wykorzystania w kuchni. To warzywo cenili sobie Grecy, Rzymianie, a od przełomu XIV i XV wieku także Polacy.
Jak wygląda jarmuż? Charakteryzuje się długimi, ciemnozielonymi lub fioletowymi liśćmi o kędzierzawej strukturze. To właśnie głównie po nie sięgają amatorzy charakterystycznego smaku. Łodygi jarmużu są grube, twarde i osiągają wysokość od 10 cm do ok. 1 m. Je również można spożywać, jednak po wcześniejszej obróbce, ponieważ ich sztywność i włóknistość utrudnia rozgryzanie. Za jadalne części uznaje się także kwiaty oraz kiełki jarmużu.
Obecnie jarmuż uprawia się głównie na środkowym i północnym obszarze Europy, w Azji i Ameryce Północnej. Roślina ta zdecydowanie woli niższe temperatury i chłodniejszy klimat, dlatego rzadko rośnie w cieplejszych krajach. Wykazuje wysoką odporność na mróz, szkodniki oraz choroby, które najczęściej atakują inne warzywa kapustne.
Jarmuż – właściwości zdrowotne
Warto wiedzieć, że ta niepozorna roślina z rodziny kapustowatych skrywa wiele cennych właściwości zdrowotnych. Wyróżnia ją niewielka kaloryczność (ok. 40-50 kcal/100 g) oraz niski indeks glikemiczny, dlatego spożywanie jarmużu polecane jest szczególnie osobom chorującym na cukrzycę, insulinooporność oraz odchudzającym się. Świeże liście jarmużu dostarczają organizmowi białka oraz błonnika pokarmowego, który pomaga utrzymać uczucie sytości po spożyciu posiłku przez dłuższy czas. Dzięki temu maleje ochota na podjadanie między posiłkami, co przy odpowiednim deficycie kalorycznym pozwoli zrzucić zbędne kilogramy.
W liściach jarmużu znajdują się również minerały ważne dla zdrowia organizmu – potas, magnez, wapń i żelazo. Z tego względu spożywanie jarmużu zaleca się osobom, które chcą zadbać o dobrą kondycję kości.
Najwięcej właściwości odżywczych znajduje się w świeżym (nieprzetworzonym) jarmużu. To naturalne źródło witaminy K, niezbędnej w procesie prawidłowego krzepnięcia krwi oraz mineralizacji kości. Chroni ona przed wapnieniem naczyń krwionośnych oraz zmniejsza ryzyko złamań.
Oprócz tego, że jarmuż dostarcza porcję witaminy A, to zawiera również beta-karoten, z którego organizm wytwarza witaminę A samodzielnie. To bardzo ważny składnik codziennej diety, ponieważ wspomaga zdolność widzenia, zapobiega zespołowi suchego oka oraz chroni przed rozwojem niektórych chorób narządu wzroku.
Włączając jarmuż do codziennego jadłospisu, możesz zadbać także o odpowiednią podaż witaminy C. Kwas askorbinowy wspiera układ odpornościowy, dzięki czemu jeszcze lepiej radzi sobie z drobnoustrojami, co przekłada się na krótszy czas trwania infekcji.
Jarmuż zawiera także foliany – to dobra wiadomość zwłaszcza dla kobiet w ciąży oraz planujących powiększenie rodziny. Kwas foliowy jest ważnym składnikiem diety przyszłych mam, ponieważ chroni przed rozwojem wad cewy nerwowej u płodu.
Jarmuż zaliczany jest do superfoods, czyli grupy pokarmów o cennych wartościach odżywczych, które nie tylko dbają o prawidłowe funkcjonowanie organizmu, ale również mają właściwości przeciwnowotworowe. Chodzi głównie o antyoksydanty (przeciwutleniacze). To składniki neutralizujące wolne rodniki, czyli niestabilne cząsteczki, które przyczyniają się do przedwczesnego starzenia organizmu oraz nowotworzenia. Obecny w jarmużu sulforafan chroni przed rozwojem nowotworów i ma działanie przeciwbakteryjne.
Jak przyrządzać jarmuż? Najlepsze przepisy
Każdy, kto nie miał jeszcze okazji spróbować liści tej wyjątkowej rośliny, na pewno zastanawia się jak smakuje jarmuż. Warzywo to charakteryzuje się wyrazistym, lekko gorzkawym smakiem, który może przypominać kapustę lub szpinak, jednak jest znacznie bardziej intensywny. Młodsze liście jarmużu są zwykle delikatniejsze i słodsze, podczas gdy starsze mają wyraźniejszą goryczkę.
Smak jarmużu można złagodzić poprzez gotowanie, duszenie lub blanszowanie, co sprawia, że staje się łagodniejszy. Surowy jarmuż jest często dodawany do sałatek i koktajli, jednak wiele osób toleruje jego smak dopiero po odpowiednim przyrządzeniu i przyprawieniu. Sprawdź nasze przepisy, które pozwolą Ci oswoić się z jarmużem i stopniowo wprowadzić go do codziennego jadłospisu.
Chipsy z jarmużu
Najnowszym trendem kulinarnym są chipsy z jarmużu, które mogą być zdrową alternatywą dla klasycznych chipsów ziemniaczanych. Ich przygotowanie jest bardzo proste – wystarczy mieć świeże liście jarmużu, przyprawy, sól i oliwę z oliwek lub inny olej roślinny. Najpierw dokładnie oczyść liście jarmużu, rozwijając je i myjąc w zimnej wodzie. Po usunięciu zanieczyszczeń i piasku, dokładnie osusz, a następnie powycinaj z nich twarde żyły oraz łodygi. Wymieszaj oliwę z przyprawami i za pomocą silikonowego pędzelka nałóż ją na liście rozłożone na papierze do pieczenia. Chipsy piecz w 180 stopniach przez ok.10-15 minut do czasu, aż będą kruche i chrupiące.
