Rozcięgno podeszwowe zbudowane jest z tkanki łącznej o mocnej, włóknistej strukturze. Ciągnie się od pięty aż po palce stopy. Jeśli dojdzie do jego przeciążenia i rozwinie się stan zapalny, mogą pojawić się uciążliwe dolegliwości, dlatego schorzenie wymaga specjalistycznego leczenia. Zapalenie rozcięgna podeszwowego potocznie określa się terminem "ostroga piętowa".
Ostroga piętowa jest jednym z objawów zapalenia rozcięgna podeszwowego. To osteofit – narośl kostna, na której rozwój narażone są najbardziej osoby noszące buty na obcasie, aktywne fizycznie i profesjonalni sportowcy. Sprawdź, jak wyglądają ostrogi piętowe, dlaczego się pojawiają i jak wygląda leczenie zachowawcze. Podpowiadamy też jak zmniejszyć ryzyko rozwoju ostrogi piętowej i w jaki sposób złagodzić ból pięty.
Z artykułu dowiesz się:
- Czym jest ostroga piętowa i jak objawia się to schorzenie?
- Jakie są najczęstsze przyczyny ostrogi piętowej i jak wygląda leczenie?
- Jak skutecznie łagodzić ból pięty?
Czym jest i jak wygląda ostroga piętowa?
Terminem "ostroga piętowa" potocznie określa się schorzenie, związane z pojawieniem się zmian zwyrodnieniowych, towarzyszących zapaleniu rozcięgna podeszwowego. W wyniku stanu zapalnego w elastycznym rozcięgnie, w okolicy podeszwowej pięty dochodzi do niewielkich uszkodzeń i naruszenia struktury jego włókien. Organizm radzi sobie z tym, wytwarzając w tym miejscu nadmierną ilość tkanki kostnej. W ten sposób powstaje osteofit, narośl kostna, nazywana powszechnie ostrogą piętową.
Zmiany tego rodzaju może uwidocznić badanie RTG – na zdjęciu lekarz zauważa pod piętą narośl o haczykowatym, ostrym zakończeniu. Osteofit na pięcie może przez długi czas nie dawać żadnych objawów – w wielu przypadkach ostroga piętowa wykrywana jest przypadkowo, przy okazji wykonywania badań w kierunku innych schorzeń.
Jeśli pojawiają się dolegliwości bólowe, najczęściej dotyczą one podeszwowej części stopy w okolicach pięty. W początkowej fazie, ból z powodu ostrogi piętowej występuje jedynie po intensywnym wysiłku fizycznym lub długim chodzeniu. Niektórzy pacjenci odczuwają go wyłącznie podczas noszenia wąskich fasonów butów.
W miarę postępowania choroby i rozrostu osteofitu, objawy ostrogi piętowej stają się coraz bardziej uciążliwe, poważnie utrudniając chodzenie. W okolicy pięty może pojawić się także obrzęk. Warto wiedzieć, że dolegliwości mogą dotyczyć zarówno jednej, jak i obydwu stóp.
Na zapalenie rozcięgna podeszwowego i pojawienie się ostrogi piętowej najbardziej narażone są osoby aktywne fizycznie, w tym amatorzy biegania po twardym podłożu, a także miłośnicy noszenia butów na obcasach. Chociaż choroba może w równym stopniu dotknąć zarówno kobiety, jak i mężczyzn, to jednak do poradni ortopedycznych zgłasza się więcej pań z ostrogą piętową, co może być związane z częstym noszeniem niewygodnego obuwia na wysokim obcasie.
Przyczyny i leczenie ostrogi piętowej
Warto pamiętać, że sama ostroga piętowa nie jest przyczyną choroby, a objawem. Dolegliwości bólowe, zlokalizowane w części przyśrodkowej kości piętowej, związane są więc z ich główną przyczyną – zapaleniem rozcięgna podeszwowego. Do rozwoju stanu zapalnego i wytworzenia ostrogi piętowej może przyczyniać się wiele czynników. Jednym z nich jest nadwaga – zbyt wysoka masa ciała powoduje przeciążenie tkanek stóp i generuje silny nacisk na okolice pięt.
Inną przyczyną jest uprawianie sportu na twardej powierzchni, np. bieganie po asfalcie, czy chodnikach, wykonywanie skoków na betonie lub noszenie nieodpowiednio dobranego obuwia sportowego. Również częste zakładanie butów na wysokim obcasie przyczynia się do schorzeń rozcięgna podeszwowego, ponieważ zmienia punkty nacisku stóp na podłoże.
Do innych czynników, które również wpływają na wytworzenie się ostrego osteofitu na podeszwie pięty należą wady anatomiczne stóp – zarówno wrodzone jak i nabyte. Wszelkie urazy i kontuzje w obrębie stóp i stawu skokowego na stałe zaburzają sposób chodzenia, w związku z czym, nacisk stopy na podłoże również może być nierównomierny. Nie bez znaczenia są także choroby przewlekłe, szczególnie reumatologiczne (np. dna moczanowa) oraz metaboliczne.
Ostrogi piętowe – leczenie bólu pięty
Żeby odzyskać sprawność, trzeba leczyć ostrogę piętową, co jest stosunkowo długim procesem. Najczęściej cała terapia opiera się na połączeniu różnych metod, żeby uzyskać poprawę stanu zdrowia pacjenta i przynieść mu ulgę w bólu.
W pierwszej kolejności należy zgłosić się do lekarza ortopedy, który określi przyczynę bólu i na podstawie badań z zakresu diagnostyki obrazowej (badanie USG, zdjęcie RTG) postawi odpowiednią diagnozę i zaproponuje sposób leczenia. Najczęściej obejmuje ono zabiegi fizykoterapeutyczne, fizjoterapię i zażywanie leków. Preparaty o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym są cennym wsparciem terapii, ponieważ łagodzą dolegliwości, jednak same w sobie nie są w stanie wyleczyć zapalenia rozcięgna i zlikwidować osteofitu.
Niektórzy specjaliści decydują się na podanie pacjentom zastrzyku ze sterydami, aby miejscowo zadziałać przeciwzapalnie, jednak efekty nie są zadowalające i utrzymują się bardzo krótko. Najlepsze rezultaty przynoszą zabiegi, takie jak fala uderzeniowa, ultradźwięki oraz miejscowa krioterapia w połączeniu z masażami i ćwiczeniami rozciągającymi. Rehabilitacja ostrogi piętowej, wzmacnianie mięśni i stretching przynosi ulgę w bólu.
Jeżeli to chorobom przewlekłym towarzyszy ostroga piętowa, leczenie musi obejmować przede wszystkim przyczynę. W takich przypadkach samo działanie miejscowe nie będzie skuteczne.
Ostatecznością jest operacyjne lub laserowe usuwanie ostrogi piętowej. Z reguły jednak stosuje się zabiegi, ponieważ wyniki interwencji chirurgicznych nie przynosiły dobrych efektów.
