Stres to nie tylko kwestia nastroju i samopoczucia. Czynnik ten ma realny wpływ również na ludzkie ciało – procesy metaboliczne, sylwetkę oraz zdrowie fizyczne. Kiedy zyskuje charakter przewlekły, organizm zaczyna działać w trybie alarmowym, produkując więcej kortyzolu – hormonu stresu. To właśnie jego nadmiar może powodować zmiany w wyglądzie brzucha. Gdy u osób, które regularnie ćwiczą i zdrowo się odżywiają, pojawia się trudna do zrzucenia „oponka”, mówi się o tzw. brzuchu kortyzolowym.
Brzuch kortyzolowy najczęściej objawia się jako wypukłość zlokalizowana głównie w okolicy pępka. Wcale nie musi być on związany z nadmiarem tkanki tłuszczowej w innych partiach ciała – osoby z tym typem sylwetki mogą mieć szczupłe ręce i nogi, ale wyraźnie zaokrąglony brzuszek. To jednak nie tylko kwestia estetyczna – taki typ otyłości często wiąże się z ryzykiem chorób serca, cukrzycy typu 2 czy insulinooporności. Sprawdź, czym jest brzuch kortyzolowy, jakie objawy mu towarzyszą i w jaki sposób można się go pozbyć.
Z artykułu dowiesz się:
- Jak rozpoznać brzuch kortyzolowy?
- Jakie sygnały mogą świadczyć o stresowym podłożu wystającego brzucha?
- Jakie są najczęstsze przyczyny powstawania brzucha stresowego?
- Jak pozbyć się brzucha kortyzolowego?
- Jak leczyć brzuch kortyzolowy z pomocą specjalisty?
Jak wygląda brzuch kortyzolowy?
Choć wystający brzuch wielu osobom kojarzy się z zaniedbaniami w kwestii aktywności fizycznej lub żywienia, to jednak ne zawsze bywa ich wynikiem. Brzuch kortyzolowy może pojawić się także u osób, które regularnie ćwiczą i mają dobrze zbilansowaną dietę. Różni się jednak od klasycznej „oponki” – charakterystyczne jest zaokrąglenie w okolicy pępka, przy jednoczesnym zachowaniu szczupłych kończyn i stosunkowo smukłej sylwetki w pozostałych partiach ciała.
W takim przypadku przyczyną jest tzw. tłuszcz trzewny, czyli nagromadzenie tkanki tłuszczowej wokół narządów wewnętrznych, a nie tuż pod skórą, przez co brzuch może wyglądać na twardy i napięty. Często towarzyszy mu także uczucie wzdęcia, napięcie mięśniowe oraz trudność przy wciągnięciu brzucha, nawet mimo dobrej kondycji fizycznej.
Niezależnie od podejmowanych starań, nie jest łatwo pozbyć się brzucha kortyzolowego. W takim przypadku nie pomogą restrykcyjne diety ani intensywne treningi – mogą one wręcz nasilać problem, ponieważ przyczyniają się do nadmiernego wydzielania kortyzolu w organizmie.
Jakie są objawy brzucha kortyzolowego?
Wystający i napięty brzuch może towarzyszyć różnym stanom organizmu. Za zmianami w jego wyglądzie nie zawsze jednak idą dolegliwości, które wskazują na to, że główną przyczyną jest nadmiar kortyzolu. Żeby rozpoznać problem i zadbać o obniżenie poziomu hormonu stresu, niezbędna jest rozmowa z lekarzem i przeprowadzenie badań. Warto jednak zwrócić uwagę na objawy podwyższonego poziomu kortyzolu, takie jak:
- nagromadzenie tkanki tłuszczowej w centralnej części ciała, przy jednoczesnym zachowaniu szczupłych kończyn,
- twardy, napięty i trudny do wciągnięcia brzuch, który odstaje pomimo regularnych ćwiczeń fizycznych,
- brak reakcji organizmu na deficyt kaloryczny (trudność w redukcji masy ciała mimo diety i aktywności fizycznej),
- ciągły głód w wyniku przewlekłego stresu,
- uczucie nadmiernego napięcia (zwłaszcza w okolicach kręgosłupa),
- dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (nudności, biegunki, ucisk w żołądku),
- uczucie przytłoczenia i napięcia psychicznego.
Przyczyny powstawania brzucha kortyzolowego
Nie da się ukryć, że długotrwały stres nie jest korzystny dla organizmu. To właśnie podwyższony hormon stresu powoduje zmiany w wyglądzie sylwetki. Brzuch kortyzolowy jest efektem zaburzeń hormonalnych, a jego główna przyczyna to przewlekle podwyższony poziom kortyzolu produkowanego przez nadnercza.
W normalnych warunkach kortyzol wpływa pozytywnie na wiele ważnych procesów w organizmie – m.in. reguluje poziom glukozy we krwi i wspiera reakcje przeciwzapalne. Problem jednak pojawia się wtedy, gdy stres staje się przewlekły, a poziom kortyzolu pozostaje podwyższony przez dłuższy czas. W takiej sytuacji organizm wchodzi w tryb oszczędzania energii, co sprzyja odkładaniu tłuszczu, zwłaszcza w okolicy brzucha, gdzie komórki tłuszczowe są najbardziej wrażliwe na działanie tego hormonu.
Kortyzol zwiększa apetyt, szczególnie na produkty bogate w cukry proste i tłuszcze, a także wpływa na wzrost poziomu glukozy we krwi. Niezużyty przez organizm nadmiar glukozy jest przekształcany w tkankę tłuszczową, która odkłada się jako tłuszcz trzewny.
Do nadmiernej produkcji kortyzolu przyczyniają się:
- przewlekły stres,
- zbyt intensywne treningi bez przerw na regenerację,
- nieregularny sen,
- dieta uboga w cenne składniki odżywcze i bogata w wysokoprzetworzoną żywność,
- nadmierne spożycie kofeiny lub alkoholu,
- zaburzenia hormonalne (insulinooporność, niedoczynność tarczycy),
- nieumiejętność radzenia sobie z objawami stresu.
Jak pozbyć się brzucha kortyzolowego?
Redukcja brzucha kortyzolowego wymaga holistycznego podejścia i nie wystarczy w tym przypadku odpowiednia dieta czy regularna aktywność fizyczna. Bardzo ważne jest skupienie się na zarządzaniu stresem oraz regeneracji, zarówno fizycznej, jak i psychicznej. Oto kilka zasad, które mogą pomóc w obniżeniu poziom kortyzolu we krwi:
- nauka zarządzania stresem – naucz się radzić sobie ze stresem, aby łagodzić jego objawy. Możesz wykorzystać techniki, takie jak ćwiczenia oddechowe, medytacja, joga czy relaksacja. Wielu specjalistów poleca także regularne sesje mindfulness – pomagają w uspokojeniu umysłu i odzyskaniu równowagi.
- dbanie o higienę snu – chroniczny brak odpoczynku prowadzi do podwyższonego poziomu kortyzolu, dlatego zadbaj o zdrowy sen. Zrobisz to m.in. poprzez ustawienie właściwej temperatury w sypialni, unikanie światła niebieskiego przed snem, zaciemnienie pomieszczenia oraz wyciszenie organizmu przed położeniem się spać.
- zdrowa zbilansowana dieta – unikaj cukrów prostych i wysokoprzetworzonej żywności w jadłospisie. Zamiast tego postaw na świeże warzywa, owoce, zdrowe tłuszcze i białko. Również błonnik pokarmowy jest cennym składnikiem diety, ponieważ wspomaga trawienie i pomaga regulować poziom cukru we krwi.
- regularna aktywność fizyczna – ćwiczenia fizyczne, szczególnie te o umiarkowanej intensywności, mogą pomóc w redukcji poziomu kortyzolu. Pamiętaj, żeby wysiłek był dostosowany do Twoich możliwości, a kolejne treningi dzieliła przerwa na regenerację.
