Wyjście w góry jest dla wielu osób bardzo atrakcyjną formą spędzania wolnego czasu, przede wszystkim podczas ferii zimowych czy przerw międzyświątecznych. Aktywność na świeżym powietrzu jest ważna, należy jednak pamiętać, że wycieczka nawet w niewysokie partie gór wymaga zawsze odpowiedniego przygotowania, w szczególności, jeżeli ziemię pokrywa śnieg czy lód.
Góry zimą są wyjątkowo piękne, niestety mogą być też wyjątkowo niebezpieczne. Zmienne warunki atmosferyczne sprawiają, że wędrówka staje się dużo trudniejsza niż latem. W trosce o własne bezpieczeństwo należy zawsze dobrze się przygotować. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, co warto spakować do plecaka, jak wyposażyć apteczkę oraz jak poprawnie udzielić pierwszej pomocy w terenie.
Z artykułu dowiesz się:
- Jak przygotować się na wyjście w góry zimą?
- Co powinna zawierać apteczka turystyczna?
- Na co uważać w górach zimą?
- Jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku najczęstszych urazów?
Wycieczka w góry zimą – jak się przygotować?
Poruszanie się po po zaśnieżonych i oblodzonych szlakach jest bardziej wymagające nawet dla zapalonych piechurów, a dla osób mniej doświadczonych może okazać się prawdziwym wyzwaniem. Jak dobrze przygotować się na rekreacyjne wyjście w góry zimą, aby czuć się bezpiecznie?
Szlaki zimowe – wybierz odpowiednią trasę
Zanim wyruszysz w góry, zastanów się dobrze nad wyborem trasy. Weź pod uwagę swoje doświadczenie w turystyce górskiej, kondycję oraz predyspozycje fizyczne osób, z którymi zamierzasz wędrować (dzieci, osoby starsze).
Na początek wybieraj proste trasy o łagodnych zboczach i niedużych przewyższeniach. Wędrówka powinna być przyjemnością, a w warunkach zimowych dużo łatwiej traci się siłę. Najlepiej jeżeli na szlaku znajdzie się schronisko, do którego można wejść odpocząć, ogrzać się lub zjeść.
Pamiętaj, że podany czas przejścia trasy jest orientacyjny. We mgle lub silnym wietrze marsz może zająć więcej czasu. Warto wziąć to pod uwagę i rozpocząć wycieczkę z samego rana, aby zakończyć ją przed zapadnięciem zmroku. W górach łatwo stracić zasięg i dostęp do lokalizacji w smartfonie, a zasypane śniegiem szlaki i tablice informacyjne mogą dodatkowo utrudnić nawigowanie w terenie. W związku z tym, warto mieć ze sobą tradycyjną papierową mapę, najlepiej wodoodporną, oraz latarkę. Nie zapominaj również o ciepłej herbacie w termosie i o zapasie jedzenia.
Zimowe wędrówki – zadbaj o odpowiedni ubiór
Postaraj się o to, aby Twoja odzież w góry była ciepła, wygodna, a także chroniła przed wilgocią i wiatrem. Warto kompletować garderobę w góry „warstwami”. Najbliżej ciała dobrze sprawdzi się bielizna termoaktywna albo getry i bluzka z długim rękawem, które nie będą ograniczać ruchów. Następnie bluza lub ciepły polar, a na to nieprzemakalna kurtka. Na getry włóż spodnie trekkingowe lub inne ciepłe spodnie dostosowane do aktywności outdorowych. Pamiętaj o czapce, szaliku i nieprzemakalnych rękawicach, możesz zabrać także kominiarkę. Ciepła i wygodna odzież jest bardzo ważna, dzięki niej nie narazisz się na wychłodzenie czy odmrożenia. Ostatni punkt to wygodne buty za kostkę dostosowane do warunków zimowych. Odpowiednio dobrane buty będą dobrze amortyzować stopy, minimalizując ryzyko skręcenia kostki oraz ochronią przed wilgocią. W razie przemoczenia, warto wziąć do plecaka zapasowe skarpety, a także dodatkowy polar, rękawice i czapkę.
Apteczka na górskie wycieczki
Podstawowe wyposażenie apteczki w góry powinno zawierać środki do udzielenia pomocy m.in. przy zasłabnięciu, wychłodzeniu oraz zabezpieczeniu rannego ze skręconą lub złamaną kończyną. Warto zdawać sobie sprawę, że w razie zdarzenia ratownicy dotrą na miejsce wypadku najwcześniej po kilkudziesięciu minutach. W zależności od miejsca, w którym się znajdujemy czas oczekiwania na pomoc może się znacznie wydłużyć. Dobrze wyposażona apteczka będzie nieoceniona w kryzysowej sytuacji.
Do podstawowego wyposażenia apteczki w góry zimą należą:
Należy pamiętać też o zabraniu leków przyjmowanych na stałe oraz o tabletkach przeciwbólowych na własny użytek. Apteczka powinna być dostosowana do rodzaju aktywności. W przypadku wspinaczki wysokogórskiej apteczkę należy odpowiednio doposażyć, np. w szynę unieruchamiającą.
Jak zadbać o swoje bezpieczeństwo podczas wyprawy?
Śledź komunikaty Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (GOPR), które na bieżąco informuje o sytuacji w górach, m.in o zamkniętych szlakach, osunięciach czy zagrożeniu lawinowym. Stan zagrożenia lawinowego podawany jest w pięciostopniowej skali – w Tatrach przez TOPR, a w innych przypadkach przez GOPR. Zawsze przed wyruszeniem na szlak sprawdź też prognozę pogody. W przypadku jakiegokolwiek zagrożenia bezwzględnie powstrzymaj się przed wyjściem w góry.
Zachowaj szczególną ostrożność w przypadku nagłej zmiany pogody, np. zerwania się silnego wiatru lub pojawienia się mgły. Wiatr może powodować utratę równowagi, a także szybszą utratę ciepła. Pamiętaj, że silny wiatr wiejący w plecy może wywołać trudności w oddychaniu. W przypadku pojawienia się mgły, stąpaj powoli, trzymając się w zwartej grupie z osobami, z którymi wędrujesz. Rozdzielanie się może być niebezpieczne. Mgła rozprasza fale akustyczne, co utrudnia słyszalność nawoływań i innych dźwięków. Nie wychodź w góry zimą samotnie!
Nie zbliżaj się do płatów śniegu, nawisów ani nie schodź ze szlaku. Jeżeli nawierzchnia jest oblodzona, stąpaj powoli, uważaj też na świeży śnieg, na którym łatwo można się przewrócić. Dla polepszenia przyczepności możesz skorzystać z raczków lub kijów trekkingowych, dzięki nim poczujesz się stabilnie.
Pierwsza pomoc w górach – jak wezwać pomoc?
Wszystkie grupy ratunkowe GOPR dostępne są pod numerami 601 100 300 oraz 985, które warto zapisać w swoim telefonie. Warto też pobrać na smartfon darmową aplikację RATUNEK, która umożliwia ratownikom (GOPR, TOPR, MOPR, WOPR) dostęp do Twojej lokalizacji z dokładnością do 3 metrów zaraz po zgłoszeniu wypadku. Aplikacja umożliwia też ratownikom kontakt z pacjentem oraz innymi osobami, które sprawują nad nim opiekę. Podczas wzywania pomocy, pamiętaj o podaniu:
- miejsca wypadku/zdarzenia,
- informacji o tym, co się stało,
- stanu oraz liczby osób poszkodowanych,
- Twoich danych (imię, nazwisko, numer telefonu).
Pamiętaj, aby nie rozłączać się jako pierwszy, dyspozytor może chcieć zadać Ci dodatkowe pytania. Poczekaj na informację, że zgłoszenie zostało przyjęte.
Po wezwaniu pomocy pozostań na miejscu zdarzenia. Nie poruszaj poszkodowanej osoby bez przyczyny, nie przenoś jej oraz nie podawaj żadnych leków bez wyraźnego polecenia ratowników. Utrzymuj kontakt z ranną osobą, zapewnij jej komfort cieplny oraz kontroluj oddech. Stosuj się do zaleceń dyspozytora.
Pierwsza pomoc – najczęstsze urazy
Najczęstszymi urazami, do których dochodzi w górach w miesiącach zimowych są złamania, skręcenia, zwichnięcia oraz stłuczenia. Po poślizgnięciu się, potknięciu czy przewróceniu dobrze jest dać sobie chwilę na sprawdzenie, czy miejsce, na które upadliśmy wygląda normalnie, czy nie pojawił się obrzęk, opuchnięcie lub silny ból. Jeżeli z kośćmi i ze stawami wszystko jest w porządku i nie występuje ból, można powoli iść dalej. Jeżeli jednak ból uniemożliwia dalszą drogę, występuje krwawienie, mocny obrzęk, to należy wezwać pomoc.
Odmrożenie i wychłodzenie organizmu
Wysiłek fizyczny w warunkach obniżonej temperatury może powodować osłabienie prowadzące do wychłodzenia organizmu oraz odmrożeń, czyli uszkodzeń tkanek. Najczęściej odmrożeniom ulegają te części ciała, które są najbardziej narażone na działanie zimna i wiatru – twarz, dłonie, a także stopy. Odmrożona część ciała boli i drętwieje, występuje też brak czucia.
Odmrożenia na twarzy można zabezpieczyć opatrunkami z gazy jałowej. Poszkodowanej osobie podajemy do picia ciepłą, ale niegorącą herbatę lub zupę, aby stopniowo mogła się ogrzać.
W przypadku łagodnych objawów wychłodzenia organizmu również należy podawać ciepłe, najlepiej słodkie, napoje. Jeżeli jest taka możliwość, ułóż poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej w ciepłym miejscu (np. w schronisku górskim). Następnie delikatnie rozbierz pacjenta, otulając go folią NRC lub śpiworem. Łagodnie osusz skórę, nie pocierając jej przy tym.
W przypadku udzielania pierwszej pomocy przy wychłodzeniu nie można dopuścić do tego, żeby temperatura ciała pacjenta spadała, nie można też jej gwałtownie podwyższać. W poważniejszych stanach wychłodzenia, gdy osoba traci przytomność, występuje drętwienie mięśni i apatia, należy wezwać profesjonalną pomoc.
W celu zapobiegania odmrożeniom i wychłodzeniu należy pamiętać o warstwowym ubiorze (pod czapką sprawdzi się kominiarka); ważne jest także, aby przed wyjściem na zimno nasmarować twarz tłustym kremem. Jeżeli to możliwe w razie przemoczenia odzieży, zmień ją. Podczas wędrówki poprawiaj krążenie, dynamicznie ruszając nogami i rękami. W sytuacji wychłodzenia organizmu oraz przy odmrożeniach nie wolno podawać alkoholu!
