Rozpoczęcie starań o poczęcie dziecka to wejście w nowy etap dla każdej pary. To wyjątkowy czas, pełen radości, nadziei i oczekiwań, ale także wyzwań i pytań. Warto wiedzieć, że okres, w którym komórka jajowa może zostać zapłodniona jest bardzo krótki, dlatego przydatna bywa znajomość swojego cyklu miesiączkowego i umiejętność obliczania dni płodnych w regularnych cyklach.
Żeby obliczyć, kiedy mniej więcej przypada dzień owulacji, trzeba dobrze znać swoje ciało i wiedzieć, kiedy występuje faza płodna cyklu miesiączkowego – to z pewnością pomoże szybciej zrealizować marzenia o rodzicielstwie. Sprawdź, z jakich etapów składa się cykl menstruacyjny, jak określić, kiedy wypadają dni płodne i dni niepłodne oraz jak objawia się owulacja.
Z artykułu dowiesz się:
- Jak wygląda cykl miesiączkowy i z jakich faz się składa?
- Jaka jest najlepsza metoda obliczania dni płodnych?
- Jakie objawy towarzyszą owulacji?
Fazy cyklu miesiączkowego kobiety
Choć w medycynie przyjęło się mówić, że prawidłowy cykl menstruacyjny trwa 28 dni, to jednak za normę uznaje się również cykle trwające 21-32 dni. Składa się on z czterech ważnych faz, zachodzących w wyniku zmian hormonalnych w organizmie kobiety. Prawidłowo w czasie każdego cyklu następuje dojrzewanie komórki jajowej – wysokie stężenie estrogenu stymuluje ją do uwolnienia z pęcherzyka Graafa, skąd oocyt kieruje się do jajowodu i jest gotowy do zapłodnienia.
Pary starające się o poczęcie dziecka bardzo wyczekują tego momentu, ponieważ jeśli w tym dość krótkim czasie plemnik połączy się z komórką jajową, a następnie dojdzie do zagnieżdżenia blastocysty w błonie śluzowej jamy macicy, kobieta będzie w ciąży.
Żeby wiedzieć, kiedy mniej więcej nastąpi owulacja, niezbędna jest znajomość własnego cyklu miesiączkowego. Warto mieć świadomość, że menstruacja występuje na początku cyklu, a nie tak jak przyjmuje wiele osób – na końcu. Pierwszy dzień miesiączki to zatem również pierwszy dzień nowego cyklu, który składa się z czterech faz:
- menstruacyjnej – to pierwsza faza cyklu, podczas której pojawia się krwawienie miesiączkowe trwające ok.3-7 dni.
- folikularnej – w pęcherzyku Graafa stopniowo dojrzewa komórka jajowa. Faza folikularna trwa ok.9 dni.
- owulacyjnej – w tej fazie dochodzi do uwolnienia komórki jajowej, która trafia do jajowodu i tam oczekuje na zapłodnienie. Jeśli nie połączy się z plemnikiem, obumiera i na dalszym etapie jest wydalana z organizmu.
- lutealnej – to ostatnia faza cyklu miesiączkowego. Jeśli komórka jajowa została zapłodniona, pęknięty pęcherzyk Graafa przekształca się w ciałko żółte, które wydziela progesteron – hormon niezbędny dla prawidłowego zagnieżdżenia zarodka i rozwoju ciąży. W przypadku kiedy nie doszło do zapłodnienia, ciałko żółte naturalnie zanika. Koniec fazy lutealnej to jednocześnie koniec danego cyklu miesiączkowego. Endometrium ulega złuszczeniu i wraz z pojawieniem się krwawienia menstruacyjnego rozpoczyna się kolejny cykl.
Oprócz tego podziału, cykl miesiączkowy dzieli się także na etapy określane jako płodne i niepłodne. Są to:
- faza niepłodności względnej – przyjmuje się, że w tej fazie kobieta jest niepłodna, ponieważ oocyt nie został jeszcze uwolniony. Należy jednak pamiętać, że (szczególnie u kobiet, u których występują krótkie cykle) proces dojrzewania komórki może zakończyć się szybciej, niż przewiduje teoria. Jeśli więc doszło do współżycia po zakończeniu krwawienia, plemniki mogą przeżyć w drogach rodnych kobiety na tyle długo, by zapłodnić uwolnioną komórkę jajową.
- faza płodna – etap ten obejmuje owulację, 2-3 dni przed jej rozpoczęciem oraz 1-2 dni po zakończeniu jajeczkowania. To najlepszy czas na współżycie, jeśli celem pary jest poczęcie dziecka. Komórka jajowa jest gotowa do zapłodnienia przez ok.24 godziny. To kiedy przypadnie owulacja można obliczyć przy pomocy kalkulatora dni płodnych, określić metodą objawowo-termiczną (na podstawie obserwacji obecnego i poprzednich cykli) lub skorzystać z dostępnych w aptece testów owulacyjnych. Warto jednak pamiętać, że w większości przypadków nie da się w 100% dokładnie określić momentu, kiedy zaczyna się i kończy owulacja w danym cyklu.
- faza niepłodności bezwzględnej – okres od obumarcia niezapłodnionej komórki jajowej do wystąpienia krwawienia menstruacyjnego.
Żeby skutecznie zajść w ciążę, warto wiedzieć kiedy masz dni płodne i współżyć 2-3 dni przed oraz 2-3 dni po owulacji. Pamiętaj, że plemniki mają zdolność przetrwania w drogach rodnych kobiety od 2 do nawet 5 dni, dlatego również stosunki bez zabezpieczenia podejmowane na 5 dni przed owulacją mogą zakończyć się ciążą.
Jak obliczyć dni płodne?
Kobiety, które mają regularne cykle miesiączkowe, mogą ustalić przybliżony termin owulacji za pomocą kalkulatora dni płodnych. Wystarczy wpisać datę pierwszego dnia ostatniej miesiączki oraz długość cyklu, a kalkulator dni płodnych wyliczy okres płodny oraz dzień spodziewanej owulacji.
Można również obliczyć to samodzielnie na podstawie obserwacji kilku ostatnich cykli. Sprawdź jak długo trwał każdy z nich, a następnie od długości najkrótszego odejmij 18. W ten sposób dowiesz się, kiedy możesz spodziewać się rozpoczęcia fazy płodnej. Żeby dowiedzieć się, w jakim dniu prawdopodobnie się ona zakończy, odejmij 11 od długości najdłuższego cyklu.
Pamiętaj jednak, że zarówno osobiście ustalony kalendarz dni płodnych, jak i wyliczenia kalkulatora, mają charakter umowny i nie są precyzyjne, szczególnie jeśli dany cykl zostanie zaburzony przez silny stres, infekcję lub przyjmowane leki.
Znacznie lepszym sposobem na obliczenie dni płodnych jest metoda objawowo-termiczna, która polega na dokładnej obserwacji każdego cyklu i zapisywanie wniosków (wygląd śluzu oraz temperatura ciała mierzona w ustach, pochwie lub odbycie codziennie o tej samej godzinie). Pozwala dokładnie poznać swoje ciało i precyzyjniej wyliczyć datę spodziewanej owulacji.
