Higiena aparatu ortodontycznego i jamy ustnej. Jak o nią zadbać dla zdrowia zębów i dziąseł?
Dbanie o stan zębów i dziąseł oraz prawidłowy zgryz to nie tylko gwarancja pięknego uśmiechu oraz większej pewności siebie. Wady zgryzu przyczyniają się do przeciążenia mięśni twarzy, szyi oraz stawów szczękowo-skroniowych. Objawia się ono poprzez bóle głowy, szumy uszne i sztywność w okolicach karku. Z tego względu bardzo ważne jest leczenie ortodontyczne i właściwa higiena zębów oraz samego aparatu.
Jeśli nie wiesz, jak czyścić aparat ortodontyczny ruchomy oraz stały, sprawdź nasze wskazówki. Podpowiadamy, jak w prosty sposób pozbyć się zanieczyszczeń z powierzchni aparatu, przestrzeni międzyzębowych i szkliwa. Dzięki temu, przeprowadzanie codziennej higieny jamy ustnej będzie łatwe i przyjemne!
Z artykułu dowiesz się:
- Jak powinna wyglądać higiena aparatu ortodontycznego?
- Jaki jest najlepszy sposób czyszczenia aparatu ortodontycznego?
- Jak wygląda mycie zębów z aparatem stałym?
Jak dbać o aparat ortodontyczny?
Wady zgryzu to często nie tylko kwestia estetyczna, ale również zdrowotna. Nieprawidłowe ułożenie zębów w jamie ustnej może generować silne napięcie mięśni twarzy, żuchwy i szyi oraz prowadzić do ich przeciążenia. Żeby uniknąć, towarzyszących temu zjawisku, dolegliwości, konieczne jest leczenie ortodontyczne aparatem stałym. Choć noszenie aparatu stałego może wydawać się uciążliwe, ta metoda wyrównywania zgryzu uznawana jest za najskuteczniejszą.
Żeby leczenie przebiegało zgodnie z planem, a po zdjęciu aparatu, zęby i dziąsła były w doskonałej kondycji, należy w tym czasie odpowiednio dbać o higienę jamy ustnej. U osób noszących aparat ortodontyczny stały nie wystarczą standardowe zabiegi, czyli mycie zębów dwa razy dziennie, nitkowanie i płukanie ust specjalnym płynem. Ponadto, o aparat stały należy dbać w odpowiedni sposób, aby jego elementy nie zmieniły swojego położenia.
O czym powinny pamiętać osoby, korzystające z aparatów ortodontycznych, żeby nie zaburzyć procesu leczenia? Oto kilka wskazówek, jak zadbać o aparat stały:
- zrezygnuj z twardych produktów spożywczych – ich gryzienie może doprowadzić do odklejenia zamka ortodontycznego i konieczności odbycia pilnej wizyty u ortodonty,
- wykreśl z jadłospisu ciągnące się słodycze – wszelkie gumowe cukierki, toffi, krówki oraz gumy do życia mogą również spowodować odklejenie zamków,
- unikaj spożywania produktów, takich jak popcorn, orzechy, czy nasiona – kiedy drobne cząsteczki utkną w trudno dostępnych miejscach, mogą sprawiać dyskomfort i ciężko będzie je stamtąd usunąć,
- wyposaż się w komplet przyrządów niezbędnych do higieny jamy ustnej i aparatu ortodontycznego.
Wśród akcesoriów, jakie warto mieć w kosmetyczce, jeśli nosisz aparat stały, powinny znajdować się: szczoteczka do zębów (jeżeli nosisz aparat ruchomy, to także druga, do jego czyszczenia), szczoteczka ortodontyczna z rowkiem na elementy aparatu, nić dentystyczna i płyn do płukania jamy ustnej. Tym, którzy noszą aparaty ruchome przydadzą się także pudełka do ich przechowywania oraz preparaty do czyszczenia protez zębowych, które doskonale radzą sobie także z aparatami.
Należy również przestrzegać wszystkich zaleceń lekarza, dotyczących zarówno diety, jak i samego leczenia ortodontycznego. Jeśli specjalista uzna, że w Twoim przypadku lepszy będzie aparat ruchomy, możesz po prostu zdejmować go z zębów i czyścić, zgodnie ze wskazówkami ortodonty, a zęby myć po każdym posiłku lub dwa razy dziennie, jeżeli nosisz go tylko na noc.
Czyszczenie aparatu ortodontycznego
Dokładne czyszczenie aparatu ortodontycznego ruchomego jest znacznie łatwiejsze, niż higiena jamy ustnej z aparatem stałym. Jeśli chcesz wiedzieć w jaki sposób i czym czyścić aparat ortodontyczny stały, sprawdź praktyczne porady od Ziko! Oto przepis na wyczyszczenie aparatu ortodontycznego oraz zębów – krok po kroku:
Krok I – zdejmij ruchome elementy aparatu
Jeśli lekarz założył Ci wyciągi ortodontyczne, usuń je z jamy ustnej, zanim przejdziesz do czyszczenia aparatu. Ograniczają one swobodny dostęp do elementów na zębach trzonowych, przez co trudniej usunąć z nich zanieczyszczenia.
Krok II – wyczyść aparat ortodontyczny
Sięgnij po szczoteczkę ortodontyczną z charakterystycznym rowkiem na środku (kształt litery V) i zacznij delikatnie czyścić poszczególne elementy aparatu: rurki, pierścienie, łuk i zamki. Nie szoruj, ani nie dociskaj mocno szczoteczki – wymiataj nią delikatnie zanieczyszczenia, w kierunku od przodu do tyłu.
Krok III – oczyść przestrzenie międzyzębowe
Kiedy już usuniesz resztki pokarmu z elementów aparatu ortodontycznego, koniecznie wyczyść przestrzenie międzyzębowe. Możesz wykorzystać do tego dedykowaną nić dentystyczną lub irygator ze specjalną końcówką, przeznaczoną do czyszczenia aparatów ortodontycznych. Nić do aparatu składa się z trzech powierzchni – sztywnej (służącej do wprowadzania), puszystej oraz klasycznej. Tak skonstruowana nić pozwala na skuteczne usunięcie resztek jedzenia z trudno dostępnych miejsc i zakamarków pomiędzy zębami a aparatem.
Krok IV – mycie zębów
Kolejnym etapem higieny jamy ustnej powinno być dokładne wyszczotkowanie zębów, na których nie ma zamków aparatu. Żeby to zrobić, użyj klasycznej szczoteczki oraz pasty do mycia zębów. Nie zapomnij oczyścić także języka – to dodatkowo zmniejsza ryzyko rozwoju próchnicy, a ponadto zapewnia świeży oddech na dłuższy czas.
Krok V – płukanie jamy ustnej
Ostatnim krokiem jest płukanie jamy ustnej. Najlepiej stosować w tym calu specjalny płyn, dostępny w aptece bez recepty. Tego rodzaju produkty pomagają zwalczać bakterie tworzące płytkę nazębną oraz próchnicę, a także przyczyniające się do nieprzyjemnego zapachu z ust.
Higiena zębów z aparatem ortodontycznym
Posiadacze aparatów ortodontycznych muszą przykładać znacznie większą wagę do higieny jamy ustnej, ze względu na wyższe ryzyko rozwoju próchnicy i kamienia nazębnego. Zalegające między zębami a aparatem resztki jedzenia mogą prowadzić także do infekcji bakteryjnych dziąseł. Prawidłowa higiena pozwoli przyspieszyć zakończenie leczenia ortodontycznego – będzie można zdjąć aparat i cieszyć się równym zgryzem.
Warto pamiętać o tym, że nosząc aparat ortodontyczny, nie wystarczy mycie zębów dwa razy dziennie – po śniadaniu i przed spaniem. Również same "sesje" ze szczoteczką powinny być nieco dłuższe. Poranne szczotkowanie warto zaplanować na minimum 4 minuty, aby dokładnie oczyścić zarówno powierzchnię zębów, jak i elementy aparatu. Rano nitkowanie nie jest wymagane.
Zęby warto myć również po każdym posiłku, żeby pozbyć się zalegających resztek jedzenia i ograniczyć powstawanie płytki nazębnej. Największej ilości zabiegów higienicznych wymaga rutyna przed snem, ponieważ trzeba oczyścić nie tylko zęby, ale również poszczególne elementy aparatu ortodontycznego. Jeśli ortodonta wskazał, jakie środki należy stosować do higieny, nie zmieniaj ich na własną rękę lub w razie braków w aptece, poproś farmaceutę o polecenie dobrego zamiennika.
Podsumowanie
Zarówno stały, jak i ruchomy aparat ortodontyczny, wymagają odpowiedniego czyszczenia. Resztki jedzenia zalegające na poszczególnych elementach oraz w przestrzeniach międzyzębowych mogą przyczyniać się do rozwoju próchnicy, chorób dziąseł i pojawienia się nieświeżego oddechu. Każdego dnia dbaj o higienę jamy ustnej oraz aparatu ortodontycznego, a cały proces leczenia będzie przebiegał bez komplikacji, by wkrótce odsłonić Twój zdrowy, piękny uśmiech.
Źródła:
- E. Czochrowska, R. Górska, Czy leczenie ortodontyczne aparatami stałymi stanowi zagrożenie dla tkanek przyzębia? Przegląd literatury, "Borgis – Nowa Stomatologia" 2012, nr 4, s. 174-179.
- E. Rybarczyk-Townsend, Ocena stomatologicznej świadomości zdrowotnej dzieci, "Borgis – Nowa Stomatologia" 2002, nr 3, s. 107-111.
- Polskie Towarzystwo Stomatologiczne, Prawidłowe nawyki higieny jamy ustnej podczas epidemii SARS-CoV-2, https://pts.net.pl/prawidlowe-nawyki-higieny-jamy-ustnej-podczas-epidemii-sars-cov-2/ (dostęp: 13.06.2024 r.).
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.
Powiązane kategorie
Ostatnia aktualizacja [07.03.2025]