Eozynofile – co to? Jak postępować w przypadku podwyższonego i obniżonego poziomu eozynofili?
Analiza morfologii krwi to jedno z podstawowych badań diagnostycznych, które może być wykonywane również w ramach profilaktyki. W laboratorium oceniany jest stan poszczególnych składników krwi, co pozwala uzyskać cenne informacje na temat ogólnego stanu zdrowia dorosłych oraz dzieci. Jednym z parametrów, jakie można określić w morfologii krwi, są eozynofile – granulocyty kwasochłonne należące do rodzajów białych krwinek.
Eozynofile to rodzaj białych krwinek, które odgrywają kluczową rolę w reakcjach alergicznych organizmu i zwalczaniu pasożytów. Ich podwyższony poziom może wskazywać na różnego rodzaju alergie, astmę lub infekcje pasożytnicze, natomiast obniżony poziom bywa związany z różnymi stanami chorobowymi, w tym z zakażeniami wirusowymi lub stanami immunosupresji. Dowiedz się, czym są eozynofile, jak określić poziom eozynofilów i co robić, jeśli wynik badania wskaże eozynofile podwyższone lub obniżone.
Z artykułu dowiesz się:
- Czym są eozynofile?
- Na czym polega badanie poziomu eozynofilów?
- Co oznaczają obniżone i podwyższone eozynofile?
Eozynofile – co to jest?
Granulocyty kwasochłonne (eozynofile) to, podobnie jak erytrocyty czy limfocyty, składniki krwi obwodowej. Są jednym z rodzajów leukocytów, czyli białych krwinek, które dzieli się na neutrofile, eozynofile, bazofile, limfocyty i monocyty. Eozynofile to zaledwie 2-4% wszystkich białych krwinek – za prawidłowy zakres u osoby dorosłej przyjmuje się 50-500/uL. Wytwarzane są w szpiku kostnym i dopiero stąd przedostają się do krwi. Poprzez krążenie krwi organizm może dostarczyć je tam, gdzie akurat są niezbędne.
Podstawową rolą eozynofili we krwi jest walka z infekcjami pasożytniczymi. Dzięki cytotoksycznemu działaniu eozynofili na larwy i dojrzałe formy, organizm może je uszkodzić oraz zneutralizować. Eozynofilowe białko kationowe, główne białko zasadowe, neurotoksyna oraz peroksydaza niszczą pasożyty, chroniąc organizm przed poważnymi chorobami i jej następstwami.
To jednak nie koniec zadań, jakie stoją przed eozynofilami. Te ważne składniki krwi uczestniczą także w odpowiedzi autoimmunologicznej, jeśli dojdzie do infekcji, zarówno o podłożu wirusowym, jak i bakteryjnym. Mają również zdolność unieszkodliwiania komórek nowotworowych.
Eozynofile aktywują także histaminazę – najważniejszy enzym rozkładający histaminę, która jest głównym hormonem tkankowym wywołującym reakcje organizmu, zwiastujące choroby alergiczne.
Żeby określić poziom eozynofilów należy wykonać badanie morfologii krwi. Nieprawidłowa ilość może wskazywać na alergiczny nieżyt nosa, różnego rodzaju nietolerancje, astmę czy atopowe zapalenie skóry, ale również na przewlekłe choroby zapalne (eozynofilowe zapalenie przełyku, przewlekłe eozynofilowe zapalenie płuc), choroby zakaźne i wiele innych schorzeń.
Eozynofile – badanie, przygotowanie do badania i przebieg
Żeby oznaczyć poziom eozynofilów, a także innych rodzajów leukocytów i pozostałych składników krwi obwodowej, należy wykonać morfologię krwi z rozmazem. Wynik wskaże nie tylko ilość eozynofili, ale też ich procentową zawartość w stosunku do wszystkich leukocytów. Do badania wystarczy pobranie krwi żylnej, a następnie próbka trafia do laboratorium, gdzie jest dokładnie analizowana.
Morfologię krwi najlepiej wykonać z samego rana, przychodząc do punktu pobrań na czczo (od ostatniego spożytego posiłku powinno upłynąć min. 8 godzin). W tym czasie nie powinno się również przyjmować płynów innych niż woda. Lekarze zalecają, aby na dwa dni przed badaniem powstrzymać się od picia alkoholu oraz zażywania innych substancji psychoaktywnych.
W dniu poprzedzającym pobranie krwi należy unikać także intensywnego wysiłku fizycznego. Przemęczenie organizmu może powodować zmiany składu krwi i wpływać na poszczególne parametry. Przygotowując się do morfologii warto więc postawić na odpoczynek.
Jeśli przyjmujesz na stałe jakieś leki, zapytaj lekarza zlecającego badanie czy należy je odstawić w dniu pobrania krwi, czy jednak nie jest to konieczne. Warto wiedzieć, że niektóre preparaty wpływają na skład krwi obwodowej – antybiotyki i leki hamujące apetyt mogą zaburzać wynik, przyczyniając się do podniesienia liczby eozynofilów we krwi.
Zalecane jest także wypicie szklanki wody na ok. pół godziny przed pobraniem krwi. Odpowiednie nawodnienie organizmu sprawia, że żyły stają się lepiej widoczne, co ułatwia personelowi właściwe wkłucie. Ponadto lekko rozrzedzona krew wypływa łatwiej, dzięki czemu pobranie próbki trwa krócej.
Obniżony i podwyższony poziom eozynofilów – interpretacja wyników
Przyjmuje się, że prawidłowa ilość eozynofilów we krwi obwodowej osoby dorosłej wynosi 50-500/uL, co odpowiada 2-4% wszystkich leukocytów. W przypadku noworodków, niemowląt i małych dzieci zakres ten jest nieco większy. Warto jednak wiedzieć, że laboratoria stosują różne metody oznaczania poziomu eozynofilów, dlatego określane przez nie normy mogą delikatnie różnić się między sobą. Należy pamiętać, że samemu nie powinno się interpretować wyników morfologii krwi – tym zajmuje się wyłącznie lekarz. Jeśli analiza wykazała zaburzenia niektórych parametrów krwi, należy umówić się na wizytę lub teleporadę (jeżeli lekarz zaproponował taką formę kontaktu po uzyskaniu wyników).
Podwyższony poziom eozynofilów we krwi może wskazywać na:
- reakcje alergiczne,
- zakażenia pasożytnicze,
- nietolerancję lub nadwrażliwość na składniki przyjmowanych leków,
- nowotwory (chłoniak Hodgkina, chłoniak z obwodowych komórek T),
- przewlekłe choroby jelit o charakterze zapalnym,
- powikłania po transplantacji,
- zespoły hipereozynofilowe w schorzeniach hematologicznych.
Na ilość eozynofilów zwracają uwagę także lekarze dermatolodzy, próbując ustalić, czy niektóre objawy skórne mogą mieć podłoże alergiczne. Z tego względu analiza wyniku powinna być kompleksowa. Lekarz zwróci uwagę także na pozostałe parametry morfologii krwi oraz dolegliwości, z jakimi zgłosił się do niego pacjent. To pozwoli postawić trafną diagnozę i rozpocząć odpowiednie leczenie.
Z kolei za obniżony poziom eozynofilów (eozynopenię) mogą odpowiadać następujące czynniki:
- urazy,
- intensywny wysiłek fizyczny,
- oparzenia,
- przebyte operacje,
- przyjmowanie niektórych leków.
Jeśli w organizmie chorego zauważalny jest podwyższony poziom wszystkich rodzajów krwinek białych, prawdopodobnie doszło do infekcji. Z kolei zbyt niska ilość leukocytów może nawet zwiastować białaczkę lub niektóre układowe choroby tkanki łącznej.
Nieprawidłowy poziom eozynofilów we krwi każdorazowo stanowi wskazanie do konsultacji z lekarzem. Może się okazać, że będzie to wstęp do dalszej diagnostyki w kierunku ustalenia przyczyny (lub kilku przyczyn) konkretnych dolegliwości. Jeśli sama morfologia krwi to za mało, specjalista skieruje pacjenta na dalsze badania laboratoryjne lub obrazowe.
Podsumowanie
Eozynofile to rodzaj białych krwinek odgrywających kluczową rolę w układzie odpornościowym, zwłaszcza w walce z pasożytami i reakcjami alergicznymi. Zarówno podwyższony, jak i obniżony poziom eozynofili może wskazywać na różnorodne problemy zdrowotne: od alergii i infekcji pasożytniczych po choroby autoimmunologiczne i nowotwory. Wczesne rozpoznanie przyczyn nieprawidłowych poziomów eozynofili jest kluczowe dla odpowiedniego leczenia i monitorowania stanu zdrowia. Morfologię krwi z rozmazem warto przynajmniej raz w roku wykonywać w ramach profilaktyki, aby na bieżąco reagować na wszelkie zaburzenia, a tym samym nie dopuścić do rozwoju niebezpiecznych schorzeń.
Źródła:
- G. Durska, Eozynofile we krwi obwodowej i wydzielinach (badanie), https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/147817,eozynofile-we-krwi-obwodowej-i-wydzielinach-badanie (dostęp: 18.07.2024 r.).
- A. Karkosz, Zespoły hipereozynofilowe, https://www.mp.pl/pacjent/hematologia/choroby/275978,zespoly-hipereozynofilowe (dostęp: 18.07.2024 r.).
- M. Twardowska, Eozynofilie płucne, https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/choroby/150470,eozynofilie-plucne (dostęp: 18.07.2024 r.).
- P. Mielnik, Eozynofilowa ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń (zespół Churga i Strauss), https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/144097,eozynofilowa-ziarniniakowatosc-z-zapaleniem-naczyn-zespol-churga-i-strauss (dostęp: 18.07.2024 r.).
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.
Ostatnia aktualizacja [29.08.2024]