Brzoza od wieków wykorzystywana jest w medycynie ludowej i naturalnej, jako cenny surowiec. Co ciekawe, pożądane są nie tylko jej sok czy liście, ale także dziegieć – gęsta, ciemna ciecz o charakterystycznym zapachu. Dziegieć znany jest głównie ze swoich właściwości przeciwzapalnych, regenerujących i łagodzących, jednak jego woń nie każdemu odpowiada. Sprawdź, jak pozyskuje się ten składnik i jakie zastosowanie znajduje w pielęgnacji ciała oraz skalpu.
Dziegieć brzozowy stosowany jest w przemyśle kosmetycznym oraz wykorzystywany wspomagająco w różnego rodzaju terapiach dermatologicznych. Powstaje w wyniku suchej destylacji kory brzozy – tradycyjnego procesu, który pozwala wydobyć z niej skoncentrowane składniki aktywne. W efekcie otrzymuje się gęstą, oleistą ciecz o intensywnym aromacie, znaną już w starożytności.
Z artykułu dowiesz się:
- Co to jest dziegieć brzozowy?
- Jakie właściwości wykazuje naturalny dziegieć brzozowy?
- Jak stosować dziegieć brzozowy do pielęgnacji skóry głowy i ciała?
- Czy stosowanie dziegciu brzozowego w domowych kosmetykach jest bezpieczne?
Czym jest dziegieć brzozowy?
Dziegieć brzozowy to ciemnobrązowy, a często wręcz niemal czarny, gęsty oleisty płyn o specyficznym zapachu, przypominającym aromat smoły. Do produkcji dziegciu wykorzystuje się proces pirolizy, czyli suchej destylacji drewna (najczęściej kory brzozowej). W jego przebiegu kora poddawana jest działaniu wysokiej temperatury, bez dopływu powietrza. Zaczynają się wówczas uwalniać naturalne substancje smoliste i oleiste, które koncentrują się w postaci płynu o złożonym składzie chemicznym.
Od kiedy pozyskiwany jest naturalny dziegieć brzozowy?
Warto wiedzieć, że tradycja pozyskiwania dziegciu sięga czasów starożytnych. Dawniej stosowano go w medycynie ludowej, weterynarii i gospodarstwie. Co ciekawe – także doustnie – jako preparat wykrztuśny, odkażający i oczyszczający organizm ze szkodliwych produktów przemiany materii. Dziś jednak nie zaleca się takiego stosowania z uwagi na zawarte w nim toksyczne składniki.
Obecnie dziegieć brzozowy produkuje się przemysłowo, jednak nadal wiele osób wytwarza go samodzielnie. Należy jednak pamiętać, że w trakcie procesu mogą wydzielać się szkodliwe dla zdrowia substancje (benzopiren, kreozot czy fenantren). Z tego względu powinno się zachować ostrożność, zarówno podczas wytwarzania, jak i używania samodzielnie zrobionego dziegciu.
Dziegieć brzozowy – właściwości
Już wiesz, że dziegieć stosowany jest od wieków. Nie ma w tym nic dziwnego! Z pokolenia na pokolenie przekazuje się, że ta czarna ciecz działa przeciwzapalnie, łagodzi podrażnienia i pomaga leczyć zmiany skórne. Dziś wiemy, że dziegieć zawiera setki związków, w tym kwasy fenolowe, kwasy organiczne, związki aromatyczne i żywiczne. To właśnie dzięki nim wykazuje wiele właściwości cenionych w dermatologii oraz kosmetyce. Najważniejsze z nich to:
- właściwości antyseptyczne – substancja ta ma silne działanie antybakteryjne, dlatego hamuje rozwój drobnoustrojów na skórze;
- właściwości przeciwzapalne – dziegieć łagodzi stany zapalne, zmniejsza zaczerwienienia, świąd i pieczenie;
- właściwości przeciwpasożytnicze – w medycynie ludowej stosowany był w przypadku wszawicy oraz świerzbu;
- właściwości wspierające regenerację naskórka – dziegieć pozytywnie wpływa na poprawę stanu Twojej skóry;
- właściwości łagodzące – przynosi ulgę w chorobach przebiegających ze świądem, dlatego często stosowany jest w przypadku łojotokowego zapalenia skóry i atopowego zapalenia skóry;
- właściwości keratolityczne (złuszczające) – złuszcza martwy naskórek, oczyszcza i zamyka rozszerzone pory.
Ze względu na swoje działanie, dziegieć pomaga łagodzić różne choroby skóry (atopowe zapalenie skóry, łuszczycę, łojotok). Warto jednak pamiętać, aby w takich przypadkach stosować go wyłącznie po konsultacji z lekarzem. U osób z problemami skórnymi, które są uczulone na pyłki brzozy, dziegieć może wywołać reakcję alergiczną.
Jak stosować dziegieć brzozowy?
Szerokie spektrum właściwości dziegciu brzozowego sprawiło, że znalazł on zastosowanie w różnych dziedzinach życia. Najpopularniejszy jest wśród producentów kosmetyków – z jego dodatkiem produkuje się mydła, szampony, a nawet kremy do twarzy. W aptekach i drogeriach znajdziesz wiele produktów do pielęgnacji skóry głowy z problemem łupieżu. Dzięki działaniu antyseptycznemu i przeciwgrzybiczemu skutecznie redukują one objawy łupieżu, ograniczają przetłuszczanie się skalpu oraz łagodzą świąd i podrażnienia.
Z kolei mydła dziegciowe pomagają w pielęgnacji skóry tłustej i trądzikowej. Głęboko oczyszczają, redukując problemy skórne i niedoskonałości. Ze względu na to, że dziegieć działa antybakteryjnie, dodaje się go również do preparatów przeznaczonych do pielęgnacji stóp. Wiele z nich ma formuły przeciwgrzybicze i działanie przeciwzapalne, co pozwala zmniejszyć dolegliwości związane z infekcją grzybiczą.
Dziegieć brzozowy do pielęgnacji skóry atopowej, łuszczycowej i z łojotokiem
Choć zapach dziegciu nie każdemu przypadnie do gustu, to warto wiedzieć, że dziegieć może być sprzymierzeńcem w walce z dermatozami. Działa wspomagająco w leczeniu łuszczycy, atopowego i łojotokowego zapalenia skóry. Przede wszystkim zmniejsza świąd, redukuje uczucie pieczenia i koi podrażnienia. Za sprawą właściwości keratolitycznych, reguluje złuszczanie martwego naskórka, dlatego często stosowany jest w składzie maści i preparatów wspomagających terapię łuszczycy.
Mimo iż dziegieć nie zastępuje w pełni leczenia dermatologicznego, to jednak może skutecznie wspierać codzienną pielęgnację. Kosmetyki z jego dodatkiem przynoszą ulgę w okresach zaostrzeń, przywracając skórze komfort i ułatwiając codzienne funkcjonowanie. Warto jednak pamiętać, że długotrwałe stosowanie dziegciu może prowadzić do przesuszenia skóry. W przypadku dermatoz najlepiej więc stosować produkty z dziegciem pod kontrolą lekarza.
Kiedy nie stosować dziegciu brzozowego?
Dziegciu brzozowego nie powinny stosować:
- kobiety w ciąży i karmiące piersią,
- osoby z niewydolnością nerek,
- osoby z chorobami nowotworowymi.
Kosmetyków z dziegciem nie należy aplikować na otwarte rany, mieszki włosowe objęte stanem zapalnym ani przy łuszczycy wysiękowej. Dziegieć ma właściwości fotouczulające, dlatego po nałożeniu produktu z tym składnikiem, nie należy wystawiać skóry na słońce.
